Zakonom o vaspitanju i obrazovanju djece sa posebnim obrazovnim potrebama propisano je da se djetetu sa posebnim obrazovnim potrebama u toku pohađanja nastave može obezbijediti asistent u nastavi, kao tehnička pomoć u pogledu obezbjeđivanja pristupa obrazovanju i obrazovnom postignuću. Komisija određuje rješenjem kojoj se djeci obezbjeđuje tehnička pomoć. Asistent u nastavi obavlja tehničku pomoć, po pravilu, kao volonterski rad, u skladu sa posebnim zakonom.
Asistent u nastavi se obezbjeđuje za djecu sa težim i teškim tjelesnim smetnjama, sa umjerenim mentalnim smetnjama, djecu bez vida, sa najtežim i potpunim gubitkom sluha, sa težim do teškim govorno-jezičkim smetnjama i sa autizmom, u skladu sa rješenjem o usmjeravanju i individualnim programom.
“Dakle, učeniku sa posebnim obrazovnim potrebama škola može obezbijediti asistenta u nastavi, koji obavlja tehničku pomoć, shodno rješenju o usmjeravanju. Različite vrste asistencija kao usluga za djecu sa posebnim obrazovnim potrebama nijesu standardizovane niti postoji održiv model finansiranja, te samim tim asistencija kao tehnička podrška u nastavi nije osmišljenja i postavljena na održiv i trajan način”, ističe se u Informaciji.
Strategijom inkluzivnog obrazovanja 2014-2018 definisani su pravci razvoja inkluzivnog obrazovanja u kojima je navedeno da u cilju kvalitetne podrške učenicima sa smetanjama u razvoju treba uvesti asistenciju na jasan i precizan način, kroz izmjene zakona iz oblasti obrazovanja, jer praksa pokazuje da se zbog specifičnosti potreba djece i obrazovnog procesa ona ne može ostavarivati kroz volonterski rad.
Nadalje, do definisanja održivih rješenje izmjenama zakona, prelazno rješenje je da se obezbijedi kontinuitet usluge asistenta u nastavi kroz Program javnih radova i realizacijom grant šema kroz Pravilnik o postupku i metodologiji za finansiranje grant šema, a koji se realizuju posredstvom Zavoda za zapošljavanje Crne Gore.
“U vezi sa navedenim i prepoznajući značaj i doprinoseći uspostavljanju sistema inkluzivnog obrazovanja Zavod za zapošljavanje Crne Gore, već nekoliko godina, realizuje javni rad “Asistenti u nastavi”. Kroz ovaj javni rad, se uključivanjem asistenata u nastavi pruža tehnička pomoć djetetu s posebnim obrazovnim potrebama, kako od strane obrazovno-vaspitnih ustanova tako i NVO. Sa druge strane, krajem 2014. godine omogućeno je i finansiranje asistenata u nastavi kroz javni poziv za dodjelu grant šema (odnosno kroz sredstva iz Fonda za profesionalnu rehabilitaciju i zapošljavanje lica sa invaliditetom)”, ističu u Vladi.
Kako su dodali, od ukupnog broja angažovanih lica na poslovima asistenta u periodu 2009- 2014. godine 66,29 odsto se odnosi na asistente u nastavi.
“Međutim, konstantno je prisutan problem obezbjeđivanja dovoljnih sredstava za realizaciju javnog rada „Asistent u nastavi“ za jednu školsku godinu. Ovo iz razloga što se kroz javne radove obezbjeđuju sredstva za kalendarsku godinu, a dio sredstava za asistenciju u nastavi obezbjeđuje se pretežno na period od šest mjeseci i to za vrijeme trajanja drugog polugodišta školske godine. Dakle problemi u finansiranju se javljaju sa početkom nove školske godine”, naglašava se u informaciji.
Imajući u vidu navedeno, dodaju oni, neophodno je narednom periodu, kroz planirane izmjene propisa koji regušu ovu oblast: specifikovati različite vrste asistencija kao usluga za djecu sa posebnim obrazovnim potrebama (pomoć u kući, personalna asistencija, asistenti u nastavi), definisati opis poslova asistenta u nastavi i stručnu kvalifikaciju za zanimanje asistent u nastavi; precizirati obaveze, očekivanja, mehanizme koordinacije, praćenja, kontrole vaspitnoobrazovnih ustanova i ostalih učesnika u ovom procesu; dodatno definisati uslove predlaganja asistenta učeniku u nastavi.
Ističući da se ove preporuke ne mogu riješiti u kratkom roku, već zahtijevaju vrijeme, Ministarstvo rada i socijalnog staranja, uz konsultacije sa Ministarstvom prosvjete, predlaže da Ministarstvo prosvjete definiše broj djece sa posebnim obrazovnim potrebama kojima je potreban asistent u nastavi za školsku 2015/2016 najkasnije do njegog početka.
Takođe predlažu da Ministarstvo prosvjete definiše zanimanje asistent u nastavi za potrebe djece sa posebnim obrazovnim potrebama, uslove predlaganja asistenta učeniku u nastavi i obaveze učesnika u ovom procesu, ali i da Ministarstvo rada i socijalnog staranja u saradnji sa Zavodom za zapošljavanje Crne Gore obezbijede potreban iznos sredstva za finansiranje projekta Asistenti u nastavi za potrebe djece sa posebnim obrazovnim potrebama za školsku 2015/2016. godinu.
Ovaj vladin resor predlaže da Ministarstvo rada i socijalnog staranja izmjenama i dopunama Zakona o profesionalnoj rehabiliticiji i zapošljavanju lica sa invaliditetom predviti za ovu svrhu sredstva iz Fonda za profesionalnu rehabilitaciju i zapošljavanje lica sa invaliditetom.
