“U suštini, evropski lideri konačno počinju da otkrivaju realnu prirodu tekućih pregovora o grčkoj dužničkoj krizi, a otkriće nije nimalo prijatno, jer je očigledno da se daleko više radi o moći i demokratiji, nego o novcu i ekonomiji”, ocjenjuje Stiglic.
Činjenica je da su ekonomske mjere koje su prije pet godina nametnute Grčkoj u okviru programa “trojke” međunarodnih kreditora (Evropske komisije, Evropske centralne banke i Međunarodnog monetarnog fonda) bile duboke, zbog čega je, kako ocjenjuje ugledni ekonomista, uslijedio pad bruto domaćeg proizvoda (BDP) Grčke za 25 odsto.
Stiglic navodi i da se ne može sjetiti nijedne recesije koja je izazvana tako namjerno i koja je imala toliko katastrofalne posljedice, budući da je aktuelna stopa nezaposlenosti među omladinom u Grčkoj preko 60 odsto.
“Zapanjujuće je da je “trojka” odbila da prihvati odgovornost za bilo koju od tih posljedica, ili da prizna svoje loše prognoze i modele, ali još više zapanjuje to što evropski lideri nisu naučili ništa, jer “trojka” i dalje zahtijeva od Grčke postizanje primarnog budžetskog suficita od 3,5 odsto BDP-a do 2018. godine”, piše ovaj nobelovac.
Kako dodaje, ekonomisti širom svijeta su suficit koji su kreditori zacrtali Atini okarakterisali kao kaznenu mjeru, koja će gotovo sigurno gurnuti Grčku u još dublju krizu. “Teško je reći grčkom narodu šta da zaokruže na referendumu 5. jula, jer nijedna alternativa – odnosno usvajanje ili odbacivanje uslova “trojke” – neće biti laka, i obije opcije nose veliki rizik”, poručio je Stiglic.
Prema njegovom mišljenju, zaokruživanje riječi “da” na referendumu donijelo bi recesiju bez kraja, dok bi zaokruživanje opcije “ne” otvorilo izvjesnu šansu Grčkoj da, zahvaljujući snažnoj demokratskoj tradiciji, preuzme sudbinu u svoje ruke.
Građani Grčke bi tako, ocijenio je Stiglic, dobili priliku da kreiraju budućnost koja bi, možda ne tako prosperitetna kao u prošlosti, donijela daleko više nade nego beskrupulozno mučenje u sadašnjosti.
Džozef Stiglic je američki ekonomista i profesor na Univerzitetu Kolumbija. Dobitnik je Nobelove nagrade za ekonomiju 2001. godine. Bivši je potpredsjednik i glavni ekonomista Svjetske banke i bivši predsjedavajući Vijeća ekonomskih savjetnika američkog predsjednika. Od kako je napustio svoje bivše poslove postao je poznat kao oštri kritičar rukovođenja globalizacijom, “slobodnotržišnih fundamentalista” kao i MMF-a i same Svjetske banke.
