Godina crnih rekorda u zdravstvu

Godinu upravljanja epidemijom, od kada je konstituisana aktuelna Vlada, obilježile su kontroverze u nabavci vakcina i kašnjenje sa imunizacijom stanovništva, nedosljedno uvođenje i primjena epidemioloških mjera, njihovo kršenje od donosilaca odluka, često minimiziranje crnih rekorda i, nažalost, poražavajući statistički podaci, piše Pobjeda.

Ministarka zdravlja Jelena Borovinić Bojović je uoči početka 2021, ubrzo nakon preuzimanja zdravstvenog resora 4. decembra prošle godine, najavljivala da početak vakcinacije možemo očekivati u drugoj polovini januara. Nepunih mjesec kasnije, 20. januara 2021. najavila da će do kraja tog mjeseca u Crnu Goru stići dovoljan broj vakcina.

Planiramo da započnemo imunizaciju sa Fajzer vakcinom i da se ubrzo nastavi sa ruskom i kineskom, govorila je tih dana.

“Želimo da građani ne budu u mogućnosti da se vakcinišu samo sa jednom vakcinom, nego da obezbijedimo različite vakcine koje su jednako dobre i bezbjedne”, istakla je ona, gostujući u Jutarnjem programu TVCG tog 20. januara.

Do kraja januara nije stigao dovoljan broj vakcina za početak imunizacije stanovništva i to od od tri proizvođača. Nije stigla nijedna. U međuvremenu je odbijena donacija 10 hiljada doza kineskog Sinofarma od grčkog biznismena Petrosa Statisa, ali i donacija 110 hiljada Sputnjika V ruskog biznismena Olega Deripaske uz obrazloženje Vlade da nikada zvaničnu ponudu te donacije nijesu ni dobili.

I dok je iz Ministarstva zdravlja objašnjavano da je namjera zdravstvenih vlasti da u Crnoj Gori imunizacija započne vakcinom koja je odobrena u zemljama Evropske unije, u Crnu Goru su 17. februara ipak stigle prve vakcine.

Premijerka Srbije Ana Brnabić lično uručila je isporuku od 2.000 doza ruskog Sputnjika V, donaciju Srbije, predstavnicima crnogorske Vlade na podgoričkom aerodromu. Tri dana kasnije, prvu vakcinu primio je šezdeset šestogodišnji korisnik Doma starih u Risnu.

I tako je krenula imunizacija, sporo, ali je krenula. U narednih 15-ak dana stiglo je još dva puta po 5.000 Sputnjik V vakcina, kao i prva isporuka kineske Sinofarm vakcine u količini od 30.000 doza. Ni Aleksandar Vučić nije zaboravio da pošalje drugu turu od 2.000 Sputnjika V za revakcinaciju. Krajem marta proradio je i Kovaks sistem kada je Crnoj Gori isporučeno 24 hiljade Oksford-Astra Zeneka vakcine.

Masovna imunizacija stanovništva je, ipak, krenula tek početkom maja dolaskom prve značajne količine vakcina, i to 200 hiljada doza kineskog Sinofarma kojim je danas imunizovan i najveći procenat stanovništva. Prema posljednjim dostupnim zvaničnim podacima, Sinofarmom je imunizovano 63, Fajzerom 24,8, Astra Zenekom 9,4 i Sputnjikom V 2,4 odsto stanovništva.

Prvih nekoliko mjeseci 2021. godine obilježile su crne statistike u pogledu širenja infekcije koronavirusom, broju preminulih građana, ali i zaključavanja Budve i Tivta. Najsmrtonosniji mjeseci bili su mart i april ove godine kada je tokom jednog mjeseca preminula 271, odnosno 221 osoba.

MJERE

Vlada je u svrhu upravljanja pandemijom, nakon preuzimanja funkcija 4. decembra, formirala dva tijela, Savjet za borbu protiv koronavirusa i Komisiju za borbu protiv kovida-19. Komisiju je činilo 16 članova, od toga 14 medicinske struke. Na čelu Savjeta je jedno vrijeme bila ministarka zdravlja, da bi nakon izvjesnog vremena njeno mjesto preuzeo premijer Zdravko Krivokapić lično, a od kraja jula, epidemijske mjere u potpunosti donosi Vlada.

Aktuelna administracija je, u pokušaju da oživi posustalu turističku privredu koja je uz ugostiteljstvo i saobraćaj doživjela najveći udar usljed epidemije, odlučila da uoči ovogodišnje ljetnje sezone ukine apsolutno sve epidemijske restrikcije za ulazak turista u Crnu Goru iz susjednih zemalja.

Epidemijski rezultat te akcije je bio takav da su kovid brojke počele vrtoglavo da rastu u avgustu, a kao posljedicu u Crnoj Gori imamo podatak da je tokom posljednja četiri mjeseca, od ukupnog broja preminulih od početka pandemije, umrlo oko 30 odsto žrtava korone.

Apsurdnost situacije u kojoj Vlada, na čijem je čelu jedini evropski nevakcinisani premijer koji je nebrojeno puta i sam kršio mjere, donosi protivepidemijske mjere najbolje se ogleda u činu ustoličenja episkopa budimljansko-nikšićkog Metodija u Manastiru Đurđevi stupovi u Beranama 26. septembra.

Dan prije ustoličenja na snagu su stupile strože epidemiološke mjere kojima je proširen spisak objekata u koje se nije moglo ući bez Nacionalne digitalne kovid potvrde, pa je osim za ulazak u tržne centre i unutrašnjost ugostiteljskih objekata, potvrda bila uslov i za ulazak u poslovne centre, poslovne zgrade sa više od tri privredna subjekta i objekte koji se bave trgovinom neprehrambene robe, većim od 1.000 kvadrata, ali i za osobe na svadbama i drugim privatnim proslavama čiji je broj ograničen na 50, kao i za zaposlene, muzičare i goste u unutrašnjosti ugostiteljskih objekata.

Ustoličenje u Beranama je obilježilo masovno kršenje mjera građana, ali i gotovo polovine članova Vlade koji su mjere nametnuli građanima.

USTAV

Vlada prilikom donošenja mjera nije poštovala ni Ustavom zagarantovanu jednakost svih građana jer taj pravni akt ne poznaje razliku između privatnog i javnog sektora, pa je nedavno najavljivano uvođenje kovid potvrda u javnu upravu odgođeno do daljnjeg.

Ministarstvo pravde, ljudskih i manjinskih prava dalo je preliminarno negativno mišljenje za uvođenje kovid potvrda u javnoj upravi zbog, kako je 30. novembra rekao državni sekretar Boris Marić, Ustava i obaveze poštovanja ljudskih prava i sloboda iako je, prema potvrdi ministarke zdravlja Jelene Borovinić Bojović, njihovo mišljenje bilo pozitivno prilikom uvođenja potvrda za zaposlene u ugostiteljskim objektima.

Marić je taj potez, nakon što je saopšteno da se uvođenje nacionalne digitalne kovid potvrde u javnoj upravi odlaže do definitivnog izjašnjenja Ministarstva pravde o pravnom osnovu ovakve eventualne odluke, objasnio na način što je kazao da im je u tom resoru „poštovanje Ustava primarni zadatak, cilj i obaveza“, te da su „u tom kontekstu oprezni sa uvođenjem kovid potvrda u javnoj upravi, iako mnogi indikatori govore o tome da za tim postoji potreba“.

Ministarka Borovinić-Bojović, odgovarajući na novinarsko pitanje kako to da se sada rade konsultacije sa Ministarstvom pravde, a da to nije rađeno kada se uvodila obaveza posjedovanja kovid potvrda zaposlenima u privatnom sektoru, kazala je da su se i prethodno konsultovali sa tim resorom, o čemu javnost nikada nije bila obaviještena, i potvrdila da su, za razliku od uvođenja potvrda u javnu upravu, tada dobili od njih pozitivno mišljenje.

STATISTIKA

Na kraju, nažalost, ni sama statistika ne ide na ruku Vladi Zdravka Krivokapića kada je u pitanju rukovođenje epidemijom. Do dana kada je njegov tim preuzeo rukovođenje državom, pa samim tim i upravljanje pandemijom, u Crnoj Gori smo imali 530 smrtnih slučajeva usljed posljedica infekcije koronavirusom.

Godinu kasnije, broj preminulih od kovida-19 iznosi 2.329. To će reći da je tokom posljednjih 12 mjeseci, od ukupnog broja žrtava korone preminulo nešto više od četiri petine, odnosno 81 odsto, i to u godini tokom koje je u trajanju od sedam mjeseci u Crnoj Gori bila dostupna vakcina protiv SaRS-CoV2 virusa.

Crna Gora je danas prva u svijetu po broju ukupnog broja zaraženih od početka pandemije u odnosu na broj stanovnika, a četvrta po broju smrtnih slučajeva iza Perua, Bugarske i Bosne i Hercegovine.