Može li drugačije? Spektakl i rijaliti ušli u Tužilaštvo

Crnogorska javnost juče je bila svjedok još jedne serije „spektakularnih“ hapšenja. Osumnjičeni u slučaju „Boksiti“ izvođeni su iz marice, sa lisicama na rukama i uz jaku policijsku pratnju teatralno sprovođeni na saslušanje u prostorije Specijalnog državnog tužilaštva, dok su sve to pratile brojne ekipe crnogorskih medija.

Ono što je kuriozitet u čitavoj situaciji je da privedeni nijesu bili ni članovi neke terorističke ćelije, niti pripadnici kriminalne grupe ili narko kartela – već državni službenici, bankari i činovninici koji bi se vjerovatno dobrovoljno odazvali pozivu Tužilaštva na salušanje.

Među uhapšenima je bio i pomoćnik ministra ekonomije Vladan Dubljević kao i još nekoliko činovnika tog ministarstva koji su nakon saslušanja ubrzo i pušteni na slobodu!

Kamere i blicevi

Jučerašnje hapšenje je bilo samo repriza onoga što se desilo u slučajevima „Primorka“ i u slučaju pronevjere u filijali CKB u Nikšiću ali i u ranijim slučajevima kad su hapšeni visoki funkicioneri u opštini Budva. I tada su državni činovnici, bankari i privrednici privođeni u Tužilaštvo uz kamere, biliceve fotoaparata i nezapamćenu medijsku pompu.

Pitanja koja se otvaraju ovdje su – da li su Tužilaštvo i policija mogli u ovim slučajevima da postupe malo diskretnije i šta su htjeli da poruče ovako spektakularnim hapšenjima ljudi koji, u najvećem broju slučajeva, nijesu ranije osuđivani niti sumnjičeni za neko krivično djelo?

Sagovornici CdM-a saglasni su u ocjeni da ovakav način hapšenja ukazuje da u Tužilaštvo ulaze elementi „spektaklularizacije“ kao i da je sve moralo da bude sprovedeno na mnogo diskretniji i profesionalniji način.

Nekad je snimanje hapšenja bilo nezamislivo

Kriminolog  Velimir Rakočević kazao je da kod hapšenja u slučajevima „Boksiti“, „Primorka“ i svim sličnim slučajevima nije bio potrebno praviti ovoliki spektakl.

„Ovakvo hapšenje je krajnje neprihvatljivo. Prije dvadesetak godina bilo je nezamislivo snimanje hapšenja, a kamo li objavljivanje u medijima, jer su to konspirativne radnje. Skorija privođenja su morala da se urade na profesionalniji način jer su ljudi nepotrebno izlagani javnoj stigmatizaciji iako se uvijek mora polaziti od pretpostavke nevinosti“, rekao je Rakočević za CdM.

On ističe da treba i pokrenuti odgovornost za odliv informacija jer je hapšenje lica „strogo čuvana tajna“.

„Samo inspektori koji vrše hapšenja treba da imaju informaciju ko se i kad hapsi, a ne da se od toga pravi medijska pompa“, rekao je Rakočević.

Predstava koja vrijeđa dostojanstvo

Predsjednik advokoatske komore Crne Gore Zdravko Begović saglasan je da su se hapšenja mogla uraditi na drugačiji način.

„Moje je mišljenje da se sve to moglo riješiti na jedan manje transparentan način. Ljudi nijesu morali da budu privođeni na ovako spektakularan način i da budu  izložena medijskim predstavama. Oni se dovode u lisicama, izvode ih iz policijske marice, pod strogom pratnjom. Mislim da to vrijeđa njihovo dostojanstvo bez obzira na činjenicu da li su, ili nijesu izvršili krivično djelo koje im se stavlja na teret“, rekao je Begović

On je istakao da treba postaviti pitanje Tužilaštvu i specijalnom policijskom timu da li je ovakvo postupanje zaista neophodno.

„Pogotovo se dovodi u pitanje da li je sve ovo bilo neophodno jer je veći broj ovih lica koja su juče privedena puštena da se brane sa slobode“, rekao je Begović.

Begović je podsjetio i da je ministarka ekonomije Dragica Sekulić juče uputila protest protiv ovakvog načina hapšenja.   Sekulić, je nakon hapešnja kazala da se radi o „porodičnim ljudima koji su se uvijek odazivali na poziv bilo kojeg državnog organa, zbog čega smatra da nije bilo potrebe za takvim privođenjem“.

Spektakl rijaliti programa

Pošto ovakvih “bombastičnih” hapšenja ranije nije bilo, pitanje  je da li je Tužilaštvo podleglo pod uticaj vremena gdje su spektakl i rijaliti programi dio svakodnevnice.

Sociolog Srđan Vukadinović naglašava da je očito da i u Tužilaštvo ulaze elementi „spektakularizacije rijaliti programa“.

„Mi danas živimo u vremenu rijalitija i spektakla. Ali ako se pravi spektakl i rijaliti od jedne ozbiljne insitucije kao što je Tužilaštvo, onda treba očekivati da ljudi izgube povjerenje u institucije koje je i onako poljuljano. Jer ako svaki dan hapsite nekog, a nakon toga ništa ne bude, onda se nanosi velika šteta državi“, rekao je Vukadinović za CdM.

On ističe da ne treba abolirati nikoga ako je činio krivično djelo.

„Ali hapšenja i suđenja  se ne rade putem spektakla i putem medija. Prvo se prikupe jaki dokazi pa se onda izlazi u javnost. Ovako se samo ruši kredibilitet Tužilaštva jer ispada da hapse ljude kao da su izašli da popiju čašu vode“, rekao je Vukadinović.

B. Knežević