Proteklog dana rekordne koncentracije sumpor dioksida u Pljevljima, izuzetno opasne po zdravlje ljudi

Satne koncentracije sumpor dioksida su u podne proteklog dana u Pljevljima dostigle vrijednost od 531,3 ug/m3, što predstavlja ekstremno visoke koncentracije štetnih materija u vazduhu opasnih za zdravlje ljudi, javlja PV Informer.

Takođe satne koncentracije sumpor dioksida su tri sata u kontinuitetu prelazile 300 ug/m3.

Po Akcionom planu za sumpor dioksid, 3 sata uzastopno sa koncentracijama preko 350 ug/m3 zahtjeva aktiviranje propisanih mjera nadležnih organa na očuvanju zdravlja ljudi.

Povodom ekstremno loše ekološke situacije u Pljevljima proteklog dana oglasila se i Agencija za zaštitu životne sredine Crne Gore.

“Danas, 23.02.2023 u 12h je izmjerena veoma visoka koncetracija SO2 koja je iznosila 531,3 µg/m3 na mjernom mjestu Gagovića Imanje u Pljevljima. U komunikaciji sa Centrom za ekotoksikološka ispitivanja smo dobili informaciju da je u poslednjom satu, u 13h, došlo do pada koncentracije SO2 ispod vrijednosti za obavještavanje javnosti i da ima trend pada. I dalje ćemo pratiti vrijednosti koncetracije ovog polutanta i ukoliko bude potrebno preuzeti definisane korake“, navodi Agencija za zaštitu životne sredine Crne Gore.

Iako su koncentracije sumpor dioksida ponovo u 14 časova bile veće od graničnih vrijednosti, Agencija se više nije oglašavala.

Čudno je da u 15 časova nije bilo uopšte podataka za sumpor dioksid sa mjerne stanice, da bi od 16 časova koncentracije štetnih materija u vazduhu bile u konstantnom padu, ističe PV Informer.

O kako se velikim koncentracijama sumpor dioksida proteklog dana radilo u Pljevljima, najbolje pokazuju uporedni podaci sa mjerne stanice u Nikšiću, gdje je proteklog dana najveća koncentracija sumpor dioksida izmjerena u 11 časova i iznosila je 13.9 ug/m3.

Najveća koncentracija SO2 javlja se u gradskim sredinama i velikim industrijskim centrima. Sumpor dioksid se prema sluzokoži očiju i sluzokoži respiratornog sistema ponaša kao jak iritant, a u ljudski organizam se unosi disanjem. Udisanjem malih koncentracija SO2 (0,02 mg/l) nadražuju se respiratorni putevi, najčešće gornji, dok kod asmatičara može da se smanji funkcija pluća.

Udisanjem većih koncentracija (od 0,1 mg/l)  javljaju se ozbiljnija zapaljenja sluzokože disajnih organa i odvajanje površinskog sloja epitela. U reakciji sa drugim jedinjenjima  u vazduhu stvaraju se sitne sulfatne čestice koje dospijevaju u pluća i tamo se nagomilavaju oštećujući membrane alveola čime se smanjuje kapacitet pluća, prodiru u krvotok i u limfni sistem, a u nekim slučajevima mogu dovesti i do smrti.

Naučno je dokazano da se organizam nakon dužeg vremena izlaganja povišenim koncentracijama SO2 navikne na njega, pa čovek ne oseća nikakve smetnje, ali trajne posledice ostaju.

Prema smjernicama Svjetske zdravstvene organizacije za kvalitet zraka u zatvorenim prostorijama, ugalj se zbog visoke toksičnosti ne bi ni smio koristiti za zagrijavanje domaćinstava. Očito je od vitalnog značaja iskoristiti sve raspoložive opcije za prestanak korištenja uglja za grijanje domaćinstava.

No, imajući u vidu da je u pitanju prvenstveno socijalno-ekonomski problem koji ugrožava upravo najsiromašnije, one kojima usljed loženja uglja zdravlje biva trajno narušeno, intervencija u smjeru stroge primjene zabrane uglja morala bi početi zbrinjavanjem siromašnih porodica i obezbjeđivanje dostupnih alternativnih načina grijanja.

Prag upozoravanja za sumpor(IV)oksid SO2 smatra se prekoračenim kada izmjerene srednje satne koncentracije prelaze 500 µg/m3. Prekoračenja praga upozoravanja mjere se ili predviđaju u roku od tri uzastopna sata.

Stanje pripravnosti koje označava postojanje rizika od prekoračenja je u praksi utvrđeno kao prekoračenje 80% vrijednosti praga upozoravanja (400 µg/m3) tokom tri uzastopna sata.