Šargan, otrovni čuvar crnogorskih planina

Šargan je najmanja otrovnica u Evropi iz porodice Viperide, zmija koja koja može da dostigne dužinu od svega 50-60 cm i to se odnosi na ženke jer su mužjaci uglavnom manji.

Zašto ga svojatamo? Odgovor leži u tome što njegova podvrsta, macrops, uglavnom živi na na Dinarskim planinama u Crnoj Gori, Hrvatskoj, Bosni i Hercegovini, Srbiji, Makedoniji, i Albaniji, piše montenegrinwilderness.com

Jedna je od najstidljivijih zmija i najveći dio godine provodi hibernirajući, negdje u zemlji ili starim korijenima drveća, čak i po 4,5 mjeseci, a najviše voli planine pa se i može naći samo na visinama od 1100-1800 mnv.

U Crnoj Gori taj “opasan” status otrovnice dijeli sa dvije srodne vrste, a to su šarka (Vipera Berus) i poskok (Vipera ammodytes).

Ova mala otrovnica, poznata po svojim tamnim cik-cak šarama na leđima i žućkastoj/sivoj osnovnoj boji tijela, a što se opasnosti tiče, najsličnija je pčeli. Naravno, ne po veličini tijela, ali svakako po ujedu.

Njegova brojnost se konstantno smanjuje, visokoplaninskih, travnatih staništa je sve manje i sve su ugroženija, a ljudi koji susreću šargana imaju vrlo malo milosti prema njemu, zbog čega je i postao jedna od najugroženijih vrsta u Evropi. “Da je bar tako opasan kao što ljudi misle, pa da se i može odbraniti”, navodi montenegrowilderness.

Šargan jejako zanimljiv i poseban jer ženke karakteriše tzv. ovoviviparija, odnosno one na svijet donose žive mlade. Sve ovo da bi ih efikasnije zaštitili, jer na planinskim visinama nije lako inkubirati jaja, zbog čega se jaja zadržavaju u organizmu dok god se mladi ne izlegnu. Takođe, šargan preferira biljke kao što su Festuca, Sesleria i Juniperus, ali ne zato što je vegetarijanac već su mu te biljke najpogodnije za život, dok se iako i sam tako mali, najčešće hrani najmanjim stanovnicima visokoplaninskih livada kao što su skakavci i zrikavci, a rijetko, oni baš krupniji, mogu pojesti poljskog ili planinskog miša.

Ženke su, kao što je navedeno, veće od mužjaka, a i njihova osnovna boja je žućkasta sa kafenkastom cik-cak šarom, dok osnovna boja mužjaka je siva sa jasno izraženom crnom cik-cak šarom.

Kada dođe proljeće i snijeg se otopi najprije se bude mužjaci i izlaze na površinu, a nešto kasnije im se pridružuju ženke. Tokom aprila i maja traje parenje, a onda krajem avgusta i početkom septembra na svijet dolazi nova generacija šargana.