Za pola godine 92 mjesta dolje

Univerzitet Crne Gore, kojim rukovodi rektor prof. dr Vladimir Božović, nalazi se na 2031. mjestu svjetske rang liste univerziteta, što znači da je pao za čak 92 mjesta u odnosu na januarsko mjerenje, podaci su sa Vebometriksa, koji se ažuriraju dva puta godišnje.

Iako se ne može reći da je UCG na lošoj poziciji, jer se na listi nalazi oko 12.000 univerziteta iz cijelog svijeta – to ne umanjuje činjenicu da crnogorska obrazovna institucija zauzima sve slabiju poziciju.

I januarski rezultat su iz Centra za građansko obrazovanje (CGO) ocijenili kao najgoru poziciju UCG-a u odnosu na polugodišnje rezultate za prethodne dvije godine.

Vebomatriks rangira i uticajnost, otvorenost i izvrsnost. I u tim kategorijama je Univerzitet Crne Gore sada dobio lošije ocjene.

U januaru je, po uticajnosti, UCG imao 4349 boda, a sada 4620, po otvorenosti je bio 1643, a do avgusta je došao na 1671, što je lošije. Kada je riječ o izvrsnosti sa januarskih 1927, sada ima „ocjenu“ 2005.

Prestiž države

Profesor UCG i naučnik Vladimir Pešić, koji je nekada bio predsjednik Naučnog odbora Univerziteta, kazao je Pobjedi da mu je i kao edukatoru veoma žao što je UCG pao i prešao 2000. poziciju.

“Te pozicije su veoma značajne jer govore o prestižu države, Univerziteta… Vebometriks postaje sve značajniji, on je svima dostupan na internetu, kao i ocjene jedinica i mjerodavan je. Važno je da se zna da od pozicije na rang listi koja je predstavljena direktno zavisi i proizvod – odnosno vrijednost diplome koja se dobija na univerzitetu “, kazao je Pešić.

Istakao je da se bez obzira na to što možda u našem „mikro svijetu“ to rangiranje nema mnogo uticaja, odnosno činjenica na kojoj se poziciji nalazi UCG, ipak mora da se teži vidljivosti i boljoj pozicioniranosti na globalnom nivou.

Kao glavni problem sve lošije pozicije UCG u svijetu Pešić vidi odsustvo strategije, ukidanje citiranosti i neulaganje u naučne projekte i rad mladih.

Sve svjetske liste koje postoje i koje daju ocjene univerzitetima se baziraju na citiranosti.

“Kao što znamo, citiranost je ukinuta na UCG jer je tu bilo određenih manipulacija. Ipak, ta činjenica nije razlog da se jedini sistem koji služi za vrednovanje svjetske nauke jednostavno ukloni”, kazao je Pešić.

Istakao je da je segment koji donosi reference UCG ukinut samo zbog toga što pojedini, a koji donose odluke, nijesu imali dovoljno citata, ili su imali manje od nekih mladih ljudi, studenata specijalističkih studija.

“To je uslovilo da citatnost ne postoji, ali i činjenicu da UCG sada ima ovakve pozicije”, kazao je Pešić.

On je naglasio da aktuelna pozicija UCG nije iznenađujuća i da je to zapravo rezultat procesa koji traje.

“Srećom po crnogorsku nauku i obrazovanje, postoje timovi koji rade, ali to je daleko od toga šta se sve može ostvariti “, kazao je Pešić.

Profesor smatra da je veoma lako ustanoviti ko su ljudi koji rade i kakve rezultate ostvaruju, a koliko se, s druge strane, ulaže u taj njihov rad i projekte – a koliko s one koji ne doprinose.

“Tu je ogromna disproporcija. Treba prekinuti sa takvom praksom i u obzir uzimati nauku i naučnu učinkovitost, jer od toga zavisi kvalitet diplome studenta”, istakao je profesor Pešić.

On tvrdi da ništa nećemo postići ako mlade ljude čuvamo od rada i držimo ih pod staklenim zvonom.

“Ne možemo da dobijemo bolje mjesto na rang listi ako nemamo mlade naučnike koji će se takmičiti za projekte, za istraživanja… I to je problem crnogorskog univerziteta jer se studenti čuvaju od stresa”, kazao je on.

Govoreći o situaciji u svijetu, profesor Pešić kaže da su pozicije mladih naučnika veoma stresne i da su izloženi stalnom takmičenju, jer kroz projekte i rad dobijaju svoje reference.

“I upravo te reference mladih ljudi podižu i rejting univerziteta”, naveo je.

Na UCG reference stiču uglavnom stariji ljudi – kazao je on i dodao da se mladi moraju forsirati i da se u njihov rad mora ulagati.

“A opet, bez nacionalnih projekata i ulaganja države, ne može se mnogo postići”, kazao je profesor Pešić.

Univerzitet Crne Gore je ove godine ukinuo naknade za citiranost i objavljene naučne radove u međunarodnim časopisima.

Tokom 2021. godine iznosi za ove nagrade su bili prepolovljeni. Do tada su se nagrade obračunavale kroz 14 obračunskih koeficijenata, odnosno iznosile su oko 800 eura. Tačnije, toliko se dobijalo za više od 40 citata, a za 20 se dobijalo upola manje. A za svaki naučni rad je ponovo dodjeljivana nagrada, u zavisnosti od kategorije časopisa u kojem je objavljen rad.

Predsjednica Upravnog odbora UCG Rajka Glušica je nakon ukidanja naknada kazala da je to učinjeno zbog toga što su otkrivene sumnjive radnje u ranijem periodu koje su pojedine profesore i fakultete stavljale u povoljniji položaj, pa je jednoj manjoj grupi isplaćeno 363.330 eura na ime citiranja naučnih radova.

Ona je rekla i da UCG nije pao na svjetskim rang-listama zbog lošijeg kvaliteta obrazovanja, nego zbog toga što više ne plaćaju 16.000 eura godišnje za vještačko podizanje rejtinga na Vebometriks listi, koja, kako je kazala Glušica, „nije ni relevantna“.

Ipak, Vebometriks je relevantna rang lista. Ovo rangiranje obavlja Sajbermetriks lab, istraživačko tijelo koje radi pri Španskom nacionalnom istraživačkom savjetu iz Madrida. Prvi put obavljeno je 2004. godine i od tada se rezultati objavljuju dva puta godišnje, u januaru i julu. Lista se smatra jednom od najboljih koja obuhvata najveći broj univerziteta na svijetu.

POREĐENJE SA REGIONOM

Kada je riječ o regionu, crnogorski univerzitet je bolje pozicioniran od kosovskog i albanskog.

Najbolje se kotira Univerzitet Ljubljane koji se nalazi na 334. mjestu.

Tu je i beogradski – na 455, potom zagrebački – na 573.

Univerzitet u Sarajevu rangiran je na 1714. poziciji, novosadski na 1009, onaj u Skoplju na 1580. mjestu, a u Prištini na 3031. mjestu.