U narednom periodu se očekuje rast cijena goriva zbog uvođenja akciza, kao i zbog očekivanog rasta cijena sirove nafte na svjetskom tržištu, saopšteno je iz Centralne banke Crne Gore nakon sjednice na kojoj je razmatran Izvještaj o o radu Savjeta za finansijsku stabilnost za 2016. godinu.
„Stabilnost cijena u Crnoj Gori nije ugrožena, iako je u 2016. godini zabilježen deflatorni trend u kretanju određenih cijena. Cijene aluminijuma su bilježile pad kontinuirano tokom proteklih godina, dok su se cijene goriva smanjivale sve do decembra 2016. godine, kada je zabilježen njihov rast od 3,3 odsto. U narednom periodu se očekuje rast cijena goriva zbog uvođenja akciza, kao i zbog očekivanog rasta cijena sirove nafte na svjetskom tržištu. Inflacija u Eurozoni iznosi 1,1 odsto i ne predstavlja dodatan rizik“, navodi se u saopštenju.
Što se tiče investicione potrošnje, ona je, kako se dodaje, pozitivna i rezultat je značajnog obima kapitalnih investicija.
„Očekuje se nastavak ovakvog trenda i, posredno, preko pozitivnih uticaja koje investicije imaju na zaposlenost i BDP, smanjenje rizika realnog sektora u srednjem roku“, smatraju u CBCG.
Kada je riječ o međunarodnom okruženju u 2016. godini, ostvaren je, kako kažu, skroman rast BDP-a u zemljama koje su glavni trgovinski partneri Crne Gore, izuzev u Rusiji, gdje je zabilježen blagi pad u prethodne dvije godine.
„Za Crnu Goru, kao malu i otvorenu ekonomiju, značajan uticaj međunarodnog okruženja ostvaruje se preko tokova kapitala, odnosno stranih direktnih investicija, čiji obim varira, ali je i dalje značajan, čineći 10 odsto BDP-a. U 2016. godini, uprkos visokoj osnovi iz prethodne godine, zabilježen je rast u turizmu, što je, takođe, pozitivno uticalo na ostvarenu stopu rasta privrede“, kažu iz CBCG.
Oni ponavljaju da su kamatne stope banaka, uprkos tendenciji blagog pada, i dalje su visoke i predstavljaju barijeru za dinamičniji oporavak privrede.
Bankarski sistem je, kako navode, relativno stabilan, finansijski rizici se smanjuju, ali su i dalje prisutni na individualnom nivou.
“Finansijski rezultat banaka na agregatnom nivou je pozitivan, dok su likvidnost i solventnost poboljšani i njihovi nivoi su i dalje značajno iznad zakonom propisanog minimuma. U odnosu na godinu ranije, gotovo sve pozicije iz bilansa banaka bilježe rast, i to: ukupna aktiva, depoziti, krediti i kapital. Banke su, i tokom 2016. godine, vodile opreznu politiku kreditiranja realnog sektora, oslanjajući se pretežno na sopstvena likvidna sredstva. Značajan dio novog kreditiranja je bio usmjeren na restrukturiranje i refinansiranje postojećih kredita, što je pozitivno uticalo na oporavak privrede. Depoziti banaka premašuju nivo odobrenih kredita, što potvrđuje podatak da se oko 85 odsto depozita koristi u svrhe kreditiranja privrede. Ukupni krediti i potraživanja banaka tokom 2016. godine bilježe pozitivni trend, uz ostvarenje blagog rasta od 1,27 odsto u odnosu na prethodnu godinu. Parametri kvaliteta aktive tokom 2016. godine bilježe poboljšanje, što pozitivno utiče na stabilnost sistema. Učešće nekvalitetnih kredita u ukupnim kreditima je smanjeno, ali je i dalje izraženo (10,3 odsto na kraju decembra 2016. godine) i upravo ova činjenica uslovljava oprez banaka kada je u pitanju novo kreditiranje“, navodi se u saopštenju.
U sferi fiskalnog sektora, kako se dodaje, deficit tekućeg budžeta i državni dug prevazilaze zakonom propisane limite, pa je Vlada Crne Gore reagovala definišući i sprovodeći mjere fiskalne konsolidacije, kojima su nivoi ovih kategorija smanjeni u 2016. u odnosu na 2015. godinu.
„U protekloj godini su ostvareni veći prihodi budžeta, dok su, sa druge strane, smanjeni budžetski izdaci kroz ograničavanje javne potrošnje. Iako preduzete mjere daju rezultate, potrebna su dalja fiskalna prilagođavanja kako bi se prisutni rizici u ovoj sferi smanjili i dostigao poželjan nivo fiskalne stabilnosti. Prema procjenema Ministarstva finansija, nivoi državnog duga i deficita tekućeg budžeta bilježiće pad počev od 2019. godine“, kažu iz CBCG.
Pokazatelji tržišta kapitala u Crnoj Gori su, kako se dodaje, tokom 2016. godine, bili pod snažnim uticajem transakcije emitovanja državnih obveznica u iznosu od 80,4 miliona eura.
„Dinamičnija trgovina akcijama finansijskog i nefinansijskog sektora nije zabilježena, dok je tržišna kapitalizacija zabilježila negativne stope rasta u odnosu na prethodnu godinu“, navodi se u saopštenju CBCG.
U sektoru osiguranja, stabilnost je blago osnažena i pokazatelji ukazuju na pozitivne stope rasta ove djelatnosti, iako i dalje uz očiglednu dominaciju obaveznih oblika osiguranja.
„Može se ocijeniti da postoji veliki prostor za dalji razvoj ovog sektora, što bi imalo pozitivne efekte po stabilnost sistema u narednom periodu“, smatraju u CBCG.
Na današnjoj sjednici, Savjet je razmatrao i informacije o tekućim pitanjima iz nadležnosti Fonda za zaštitu depozita i podržao rješenja na unapređenju efikasnosti poslovanja ove institucije.
Sjednicom je predsjedavao guverner Radoje Žugić, a prisustvovali su joj svi ostali članovi Savjeta – ministar finansija Darko Radunović, predsjednik Savjeta Agencije za nadzor osiguranja Branko Vujović, i predsjednik Komisije za hartije od vrijednosti Zoran Đikanović i po pozivu direktor Fonda za zaštitu depozita Predrag Marković.
