Od Gorkog lista do Chanela: Prodaju se kopije patika, torbi, auto-djelova…

Majice, šamponi, torbe i rezervni djelovi za automobile samo su neki od falsifikovanih proizvoda koji, uprkos pojačanim kontrolama, nalaze put do crnogorskih kupaca. Da takva roba ne stigne na tržište bori se Uprava carina, a u prodaji je otkriva Uprava za inspekcijske poslove. Tokom 2019. godine zbog sumnje u povredu prava intelektualne svojine na granici su zadržana 11.952 proizvoda, dok su, istovremeno, zbog plagiranja poznatih brendova inspektori izdali 13 prekršajnih naloga, vrijednih 12.500 eura.

Iz Uprave za inspekcijske poslove CdM-u su kazali da je tokom prethodne godine u oblasti prava industrijske svojine izvršeno ukupno 1.006 inspekcijskih pregleda, od čega su 193 bila po službenoj dužnosti, a ostali po zahtjevu.

Inspektori oduzeli robu vrijednu skoro 14.000 eura

“Utvrđeno je sedam nepravilnosti, koje su se odnosile na neovlašćeno korišćenje robnog znaka/žiga. Za njihovo otklanjanje doneseno je sedam rješenja o privremenom oduzimanju robe, vrijedne 13.677 eura”, ističu.

U tom periodu Tržišnoj inspekciji je podnijeto 16 zahtjeva za zaštitu prava intelektualne – industrijske svojine.

“Podnijeto je devet opštih zahtjeva, koji su se odnosili na zaštitu znaka/žiga robne marke (Gorki list, head&shoulders, Gillete, Moncler, David Jones, Hugo Boss, Braun GmbH, Lacoste i Nike ) i sedam pojedinačnih zahtjeva koji su se odnosili na zaštitu znaka/žiga robne marke (Slatkoteka, Moncler, Lacoste, Peugeot, Citroen, Borba i Ina Crna Gora)”, navode u Upravi za inspekcijske poslove.

Tržišni i inspektori Odsjeka za suzbijanje privrednog kriminaliteta su tokom 2019. organizovali “Dane zajedničke akcije” u cilju primjene propisa iz oblasti zaštite prava intelektualne svojine, sa posebnim osvrtom na krivotvorenu robu.

“Zajedničke aktivnosti sprovedene su u Budvi, Bijelom Polju i Nikšiću”, dodaju u inspekciji.

Nije bilo prijava zbog kopija ljekova i kozmetike

U protekloj godini povreda žiga utvrđena je kod robnih marki Chanel, Moncler, Nike i Hugo Boss.

“Radi se o odjevnim predmetima – muške i ženske trenerke, muške majice, dječiji kompleti, patike, džemperi, ženske torbe, jakne, šortsevi”, ističu u Upravi za inspekcijske poslove, dodajući da u 2019. zdravstveni i sanitarni inspektori nijesu nalazili kopije ljekova i kozmetike, niti je bilo takvih prijava.

Pojašnjavaju da se postupak inspekcijskog nadzora pokreće po službenoj dužnosti ili po zahtjevu nosioca prava, koji može biti opšti i pojedinačni.

“Kada u postupku inspekcijskog nadzora inspektor ocijeni da je u prometu robe povrijeđen žig, inspektor je ovlašćen da privremeno zabrani proizvodnju odnosno obavljanje djelatnosti i privremeno oduzme robu. U slučaju kad inspektor zatekne u prometu robu gdje je povrijeđen žig u obavezi je da obavijesti nosioca prava na žig, koji je u obavezi pokretanja postupka za zaštitu žiga kod nadležnog suda. Za učinjeni prekršaj inspektor preduzima upravne mjere i radnje, kao i mjere prekršajne odgovornosti”, ukazuju u inspekciji.

Najčešće kopirani Nike, Louis Vuitton, UGG, Hugo Boss…

A Uprava carina u prethodnom periodu je zbog sumnje da povrjeđuje prava intelektualne svojine najčešće zadržavala sportsku obuću, odjeću, dodatke za odjeću, torbe, igračke, mobilne telefone i opremu za njih, rezervne  djelove za automobile.

“Među najčešće kopiranim brendovima su Nike, Adidas, Puma, Gucci, Louis Vuitton, UGG, Tommy Hilfiger, Hugo Boss, Chanel, Armani, Lacoste, Dsquared2, Dior”, kažu za CdM u Upravi carina.

Kao jednu od značajnih zapljena bilježe zadržavanje pošiljke u februaru ove godine.

“Tada smo prekinuli postupak tranzita robe iz Turske koja je sadržavala 4.437 komada raznih vrsti odjevnih predmeta i dodataka odjeći  – LV, Armani, Guess, Hugo Boss, Nike, Gucci i dr”, ističu u Upravi carina.

Iz kojih zemalja krivotvorena roba najčešće stiže u Crnu Goru?

Navode i da je roba koja je otkrivena tokom carinskih kontrola, a za koju je utvrđeno da povrjeđuje prava intelektualne svojine, uglavnom porijeklom iz Kine i Turske.

Uprava carina pojašnjava koji koraci slijede nakon što zadrži robu za koju sumnja da je plagirana i šta se dešava kada se ta sumnja potvrdi.

“Uprava carina o zadržavanju robe po osnovu sumnje da je krivotvorena obavještava nosioca prava intelektualne svojinu (vlasnika žiga), odnosno njegovog pravnog zastupnika u Crnoj Gori, koji ima pravo pregleda zadržane robe i koji jedini može potvrditi da li je roba krivotvorena.  Ukoliko se nosilac prava izjasni da je zadržana roba krivotvorena – ima mogućnost da podnese Upravi carina pisani zahtjev za pojednostavljeni postupak uništenja krivotvorene robe uz saglasnost uvoznika ili u odsustvu njegovog prigovora”, navode u Upravi.

Plagirana roba se uništava

Kako dodaju, ako je uvoznik u propisanom roku podnio prigovor nosiocu prava – kao jedina mogućnost ostaje  da pokrene sudski postupak u kome će dokazivati da je njegovo pravo povrijeđeno i u tom postupku sud donosi odluku o robi.  

“Roba za koju se utvrdi da je krivotvorena se trajno oduzima i uništava pod carinskim nadzorom, uz prisustvo Komisije za uništenje robe Uprave carina i zastupnika nosioca prava. Međutim, ukoliko nosilac prava nije preduzeo propisane mjere, odnosno nije zainteresovan za zaštitu svojih prava ili se u postupku utvrdi da je roba originalna – carinski organ će odobriti nastavak carinskog postupka i pustiti robu, pod uslovom da su ispunjeni svi ostali uslovi za stavljanje robe u zahtijevani carinski postupak”, objašnjavaju.

Šta se dešava ako se kopija naruči preko interneta? 

Kada se radi o zaštiti prava intelektualne svojine i roba naručena posredstvom interneta podliježe mjerama carinskog nadzora i kontrole.

“Ta roba se takođe može oduzeti i uništiti, što u krajnjem zavisi od nosioca prava intelektualne svojine. Dakle, sprovodi se isti postupak utvrđivanja povrede kao i sa robom zadržanom u drugim vidovima transporta. U vezi sa tim javnost se može informisati i putem novog info portala http://info.carina.co.me/ koji smo kreirali za građane, na kojem mogu pronaći informacije o posljedicima naručivanja krivotvorene robe”, zaključuju u Upravi carina.    

Žana Novović