Unapređenje vještina poljoprivredno-prehrambenog sektora Zapadnog Balkana: ozelenjavanje, digitalizacija – bili su u fokusu skupa koji je 12. aprila, u saradnji sa Ministarstvom ekonomskog razvoja i uz podršku Evropske trening fondacije (ETF), organizovan u Privrednoj komori Crne Gore.
Kako je saopšteno iz Privredne komore, događaj je bio fokusiran na aktivnosti su usmjerene na pružanje prilagođene podrške u povezivanju stručnog obrazovanja i obuke malih i srednjih preduzeća u oblasti inovacija, razvoja vještina za povećanje produktivnosti i kvaliteta rada u poljoprivredno-prehrambenom sektoru.
Lidija Rmuš, sekretarka Odbora udruženja poljoprivrede i prehrambene industrije Privredne komore istakla je važnost poljoprivrede, jedne od strateških grana razvoja Crne Gore i naglasila da će pandemijska i kriza uzrokovana ratom u Ukrajini značajno uticati na poslovanje preduzeća iz ove oblasti.
U cilju ublažavanja tog uticaja, bitno je, kako dodaje, da proizvođači kroz evropske projekte dobiju odgovarajuću pomoć u identikovanju različitih načina da se riješe zajednički izazovi u poljoprivredno prehrambenoj industriji.
“Veoma je važno što je cilj ovog projekta da pomogne u povezivanju malih i srednjih preduzeća, poslovnih udruženja i industrijskih klastera sa Zapadnog Balkana sa partnerima u Evropskoj uniji po pitanjima izgrađivanja vještina za digitalnu i održivu tranziciju u poljoprivredno-prehrambenoj industriji”, kazala je Rmuš.
Predsjednik Odbora udruženja poljoprivrede i prehrambene industrije Milutin Đuranović smatra da se povećanje proizvodnje hrane i stvaranje boljih uslova za bavljenje tim poslom u cilju sigurnijeg snabdijevanja nameću kao imperativ i trebalo bi da budu osnovni cilj buduće Strategije razvoja poljoprivrede.
“Glavnu ulogu u ovom procesu trebala bi da ima država koja bi prvo morala da obezbijedi znatno veća izdvajanja za razvoj poljoprivrede i prehrambene proizvodnje od dosadašnjih. Takođe bi trebalo raznim instrumentima poreske politike (poput smanjenja PDV na hranu, uvođenja nulte stope poreza u kriznim situacija za neophodne inpute u proizvodnji) osnivanjem posebnog garantnog fonda za kreditiranje proizvodnje hrane i dr. da stvori ambijent za povećanje domaće proizvodnje”, rekao je on.
Dodaje da jedan od ciljeva buduće strategije treba da bude i neophodnost obnove sela i unapređenje uslova života u ruralnim područjima sa naglaskom na jačanje ruralnog turizma, te obezbjeđivanje posebnih pogodnosti za inovacije u poljoprivredno-prehrambenom sektoru u skladu sa ciljevima zelene ekonomije. Đuranović je naglasio neophodnost usvajanja Zakona o poljoprivrednom zemljištu kako bi se doprinijelo razvoju agrara.
Marijeta Barjaktarović Lanzardi, v.d. generalne direktorice za digitalnu ekonomiju i tehnološki razvoj u Ministarstvu ekonomskog razvoja i Nacionalna S3 koordinatorka, podsjetila je da je Crna Gora 2019. godine usvojila Strategiju pametne specijalizacije (S3) te da je kao jedna od prioritetnih oblasti identifikovana „Održiva poljoprivreda i lanac vrijednosti hrane”.
Za realizaciju te strategije najznačajnija je komunikacija između državne uprave, privrednog sektora, u konkretnom slučaju poljoprivrednika, naučnoistraživačke zajednice i civilnog sektora, dodala je ona.
“Cilj je ostvariti kontinuitet u sprovođenju strategije kroz uspostavljanje efikasnog implementacionog i programskog okvira za S3, što smo realizovali uspješno krajem prošle godine. Radimo na tome da umrežimo S3 programe, da budu centralizovani, dok je dugoročna ambicija da kreiramo model jedinstvenog budžetiranja za pametnu specijalizaciju”, kazala je Barjaktarović Lanzardi.
Prema njenim riječima, jačanje vještina u poljoprivredno-prehrambenoj industriji je prepoznato kao zajednički prioritet za sve zemlje regiona, uz ICT.
“Pozivam preduzeća iz ovog sektora da ostvare saradnju sa relevantnim kolegama iz EU kako bi se u nekoj od narednih faza, uz pomoć S3 tima, došlo do dobrih projekata iz pametne specijalizacije”, rekla je ona.
Ulrike Damyanovic, ekspertkinja za razvoj ljudskih resursa, Evropske trening fondacije (ETF), predstavila je djelokrug rada ove fondacije i aktuelni poziv za unapređenje vještina poljoprivredno-prehrambenog sektora Zapadnog Balkana.
“Stvorite budućnost vještina u poljoprivredno-prehrambenoj industriji: raditi sam je nešto, raditi zajedno je sve”, naziv je poziva. Poziv je namijenjen mikro, malim i srednjim preduzećima, poslovnim udruženjima i klasterima na Zapadnom Balkanu koji ulažu u unapređenje vještina zaposlenih u poljoprivredno-prehrambenom sektoru u cilju njihovog povezivanja sa kredibilnim partnerima iz Evropske unije sličnog profila. Krajnji cilj je podrška izgradnji vještina za digitalnu i održivu tranziciju u poljoprivredno-prehrambenom sektoru.
“Ova inicijativa Evropske trening fondacije je posebno fokusirana na pametnu specijalizaicju u poljoprivrednoj industriji, kao prioritetnom sektoru u zemljama Zapadnog Balkana”,– kazala je Damyanovic.
Damyanović je istakla da poljoprivreda u Crnoj Gori predstavlja izuzetan potencijal, ali da su potrebni ljudi sa vještinama i kapacitetima kako bi sprovodili strategiju pametne specijalizacije, ali i sve druge strategije od značaja za budući razvoj. Ukazala je da vještine treba razvijati u kontinuitetu, ali i biti spreman na prilagođavanje uslovima trenutne situacije, kako bi se adekvatno reagovalo na nepredviđene krize.
Ona je posebno apostrofirala važnost sinergijskog djelovanja svih privrednih grana, naročito poljoprivrede sa turizmom i energetikom.
Damyanovic je kazala da je peer learning (transfer znanja) od izuzetne važnosti u poljoprivrednom sektoru, jer omogućava zajedničko razmišljanje, te rad na razumijevanju budućih potreba za sticanje vještina i identifikovanje različitih načina rješavanja uobičajenih izazova u ovoj industriji.
Prema njenim riječima, neophodno je analizirati tehnologije i alate budućih vještina i trendova, te shvatiti kako oni utiču na potrebe obrazovanja i osposobljavanja u poljoprivredno-prehrambenoj oblasti.
“Umrežavanje i podrška implementaciji pametne specijalizacije olakšaće prevazilaženje barijera koje imaju mala i srednja preduzeća, a razvoj vještina u poljoprivredno-prehrambenoj industriji biće ključni činilac inkluzivnog ekonomskog rasta”, zaključila je Damyanović.
