Evidentirano osam slučajeva torture u crnogorskim zatvorima

Stanje u zatvorima u Crnoj Gori je unaprijeđeno, naročito u pogledu materijalno-tehničkih uslova, ocijenjeno je iz institucije Zaštitnika ljudskih prava i sloboda i saopšteno da je prošle godine evidentirano osam predmeta koji se odnose na torturu i nečovječno ili ponižavajuće postupanje.

Prema preliminarno obrađenim statističkim podacima, u 2017. godini formirano je 160 predmeta po pritužbama lica lišenih slobode, dok je po sopstvenoj inicijativi Zaštitnik pokrenuo oko 20 predmeta.

“Pritužbe su se najčešće odnosile na nemogućnost ostvarenja pogodnosti u zatvoru, premještaj u drugu prostoriju, odjeljenje ili organizacionu jedinicu, dugo čekanje na razgovor sa rukovodnim kadrom, otežan prelazak u povoljnije klasifikacione grupe, loše smještajne uslove i slično”, kazali su agenciji Mina iz instutucije Ombudsmana.

Ocijenjeno je da su, u vezi uslova u kojima borave lica lišena slobode u Spužu i Bijelom Polju, izvršene adaptacije u određenim paviljonima u okviru Zavoda, ali da su potrebna dalja ulaganja u cilju unapređenja.

“Kao pozitivan primjer poboljšanja uslova navodimo završetak radova u maloljetničkom zatvoru, koji će činiti posebnu organizacionu jedinicu, a koja će u potpunosti ispunjavati standarde u pogledu smještajnih uslova za ovu populaciju”, kazali su iz institucije Zaštitnika.

Kako se navodi, i pored izvršenih adaptacija, zbog starosti i neprilagođenosti zgrade, stanje u bjelopoljskom zatvoru nemoguće je uskladiti sa standardima koje nalaže Komitet za prevenciju torture.

Prema preliminarno obrađenim statističkim podacima, evidentirano je osam predmeta koji se odnose na torturu i nečovječno ili ponižavajuće postupanje (pet na rad Uprave policije, dva na rad ZIKS-a i jedan na rad Specijalne bolnice za psihijatriju Kotor).

“U dva predmeta (Uprava policije i Specijalna bolnica za psihijatriju Kotor) utvrđena je povreda prava pacijenata-nečovječno i ponižavajuće postupanje i dato mišljenje sa preporukama. U pet predmeta nije utvrđena povreda prava, a jedan postupak je obustavljen zbog započinjanja sudskog procesa”, navodi Zaštitnik.

Ističe se da su iz sektora za prevenciju torture (NPM), pored redovnih obilazaka koji su sprovedeni shodno Planu za prošlu godinu, u fokusu pažnje bila mentalno oboljela, odnosno lica sa mentalnim oboljenjima, intelektualnim psiho-socijalnim nedostacima.

“Zapažen je nedovoljan psihoterapijski tretman ovih lica, radno okupaciona terapija, što negativno utiče na njihov tretman. Utvrdili smo da u Zavodu ne postoji program za rano utvrđivanje suicidalnog rizika”, kažu iz institucije Ombudsmana.

Kada su u pitanju zatvorenici sa izrečenom mjerom bezbjednosti-obavezno psihijatrijsko liječenje, zapaža se da se ova lica, zbog nedovoljnih smještajnih kapaciteta Specijalne psihijatrijske bolnice u Kotoru, smještaju u ZIKS, iako izvršenje mjere bezbjednosti ima prioritet u odnosu na izvršenje zatvorske kazne.

“Zbog takvog stanja formiraju se liste čekanja, na kojima je ponekad i više od 70 osoba, kao što je stanje u decembru prošle godine”, kazali su iz instutucije Zaštitnika.

Oni su naveli da je od deset preporuka datih u Izvještaju o uslovima rada službenika obezbjeđenja i tretmana, koji je predstavljen u maju prošle godine, ZIKS ispoštovao tri, jednu djelimično, dok ostale još nije. “Međutim, iako nisu ispoštovane, zapaža se spremnost Uprave da se po preporukama do kraja postupi“.

Zaštitnik ljudskih prava i sloboda, na osnovu više obraćanja za pomoć od lica nakon izdržane kazne zatvora, zapaža izostanak postpenalne pomoći, kako bi se lakše integrisali u društvo, našli posao, obezbijedili osnovna sredstva za život i pronašli sebe u zajednici, što jeste cilj resocijalizacije i rehabilitacije ove kategorije lica.

“Zaključak da je stanje u zatvorima unaprijeđeno, naročito u pogledu materijalno-tehničkih uslova. Ranije smo ukazivali na problem prenaseljenosti, koji je sada gotovo prevaziđen”, kažu iz ove institucije.

M.D.