Dobro jutro! Naletio sam prošle neđelje na vrlo interesantan tekst Bogumila Hrabaka o Mainima, Poborima i Brajićima. Interesantan period crnogorske istorije koji bi trebalo bolje proučiti i o njemu više razgovarati.
Kliknite ovđe da se uključite u našu viber grupu, u kojoj vas iz časa u čas uživo obavještavamo o novostima i direktno odgovaramo na vaša pitanja.
Budva i Crna Gora u 17. Vijeku
Sedamnaesti vijek je bio vijek velikih promjena. Vestfalski mir. Morejski ratovi. Pokušaji za ujedinjenjem hrišćanstva. Ovo posljednje imalo je velikih posljedica i u Crnoj Gori. Ratovi za Moreju (Peloponez) između Otomanskog carstva i Venecijanske republike stavljalo je Crnu Goru u težak položaj biranja strane. Iako su Crnogorci u tom periodu priznavali vrhovnu tursku vlast i plaćali poreze skadarskim vlastima, tokom ovog perioda sve češće prilaze Veneciji, što rezultira i crkvenim promjenama. O ovome danas naravno nećete mnogo čitati, jer Crnogorci ne vole da pričaju da su bili pod turskom vlašću, niti SPC voli da priča da su Crnogorci dobar dio sedamnaestog vijeka bili katolici. Podsjetiću da je ovo vrijeme kada je u Crnoj Gori živio sveti Vasilije ostroški.
U tekstu srpskog istoričara Bogumila Hrabaka “Tri opštine Katunjana između Crne Gore i Mlečana 1420-1727”, vidi se da je taj sedamnaesti vijek u tom smislu trajao mnogo duže za primorska crnogorska plemena, nego za suženu (staru) Crnu Goru. U smislu da su se često dešavali kolektivni prelasci iz vjere u vjeru.
Činjenica je da je pravoslavlje bilo priznata i državna religija Otomanskog carstva. Uz islam naravno. Otomansko carstvo je iz tog razloga imalo interes da se pravoslavlje osnaži na svojim teritorijama. Jer baš kao što je sultan bio kalif, tako je i ekumenski patrijarh bio odan novom rimskom caru koji je Konstantinopoljem stolovao od polovine 15. vijeka. Uloga otomanskog carstva u spriječavanju “unijaćenja” na prostoru današnje Ukrajine i Bjelorusije je dobro istražena. Za Balkan se to ne može reći.
Crnogorska mitropolija je u tom vijeku priznala primat Pape i vratila se u jedinstvo crkve pod mitropolitom Merdarijem. O tome smo pisali ranije.
Podijeliću sa vama par paragrafa iz pomenutog teksta Hrabaka na originalnom srpskom jeziku, a vama preporučujem da ga cijelog pročitate klikom na link naslova.
“U leto 1634. godine Budvani su ubili nekog muslimana iz Maina. Njegovi rođaci uputili su u Carigrad delegaciju da se žale na Budvane. Kad su se delegati vratili, Mainjani su se okupili u velikom broju na čelu sa ćehajom hercegovačkog sandžak-bega i crnogorskog kadije, s namerom da napadnu na budvansko područje. Do sudara ipak nije došlo zahvaljujući zauzimanju kotorskog providura i nekih Mainjana da se spor reši mirnim putem. Osim ubistva, bilo je između Budvana i Maiwana sukoba i oko granica. Opet je izabran umirni sud sastavljen samo od dvojice članova, koji su obeležili sporna mesta na međama. Akt o razgraničenju između Budvana i Mainjana ozvaničen je u Kotoru 11. decembra 1635. godine. Rešenje arbitara sastavio je na srpskom jeziku Mehmed Srbin.”
Kasnije je tokom skrivanja od turskih napada veliki broj Maina primio katoličku vjeru:
“Uporedo sa priblžavanjem Mletačkoj Republici išla je i akcija da Crnogorci prime katoličku veru. Prema spisu kapucina Bartolomea iz Verone, iz Maina su prihvatili novu veru pop Nikola (paroh crkve Sv. Petra), pop Nikola (paroh crkve Uspenja), pop Viktor iz Pere, jeromonah koji je mogao biti patrijarh ali je iz Peći dobegao u Bogorodičin manastir, knez Niko Pinjatolo, poklisar Luka, kapetan Marko. Od ljudi iz naroda pomenuto je njih 179 (tu je bio i kapetan Vuko). U Poborima i okolini kao preverenici zabeleženi su: pop Jovan, paroh Sv. Jovana Hrizostoma, pop Atanasije, paroh crkve Svete Gospođe, knez Stefan iz Goraića, kapetan Vuko, kapetan Vuksan, kapetan Mato, kapetan Vuko Tusi, kapetan Stefan Bencić, zastavnik Đorđe, zastavnik Dajbaba, kapetan Nikola, poručnik Petar, kapetan Stefan, kapetan Nikola, vodnik Nikola, zastavnik Vuko, vodnik Josif, zastavnik Janko, vodnik Frano, kaplar Jovan, kapetan Stanića iz Duple, zastavnik Vuksan, zastavnik Jovo, kapetan Marko Krajina, zastavnik Đorđe, zastavnik Andrija, zastavnik Nikola, vodnik Ste fan, kapetan Vuko Šestan i jedan alfijer neoznačen imenom.”
Nakon ovog perioda i dolaskom na tron Vladike Danila intezivira se i uticaj Rusije na dešavanja u Crnoj Gori. Valjalo bi o svemu ovome više učiti đecu, nego se bojim da će u periodu koji dolazi opet bubati Nemanjiće napamet.
Toliko za danas. Ugodan ostatak dana želimo.
S poštovanjem,
Ljubomir Filipović, analitičar i kolumnista CdM-a
(Mišljenja i stavovi autora kolumni nisu nužno stavovi redakcije CdM-a)
И шта закључујеш? То се дешавало за владиката само једнога владике – Мардарија, запамћеног не по доброме. Буквално се даје попис оних који су поунијаћени, те не можеш рећи “Црногорци су били католици”. Свети Василије нема везе са тиме. Он још 1638. у Пећи бива завладичен од пећког патријарха и постаје митрополит источно херцеговачки, па један дио његове епархије захвата… Više »
Kakve budalastine, sefamnaesti vijek i ko katolik ko pravoslavac, a ovi ispred nosa uzimaju po 6000 mjesecno, samo se vi glodjite oko ovih koski sto vam bacaju.
Ne sjekiraj se nista,brzo ce opet pod otomansko. Imperijemom ,sve smo prodali
1219, miholjska prevlaka kod tivta, sveti sava, spc,manastir svetog arhanđela mihajla, 70 otrovanih pravoslavnih monaha, a zatim brodskim topvima rušenje manastira, ko odradi trovanje i rušenje baš čudno
Gluposti
1186 duklja je za sve vijeke vijekova nestala sa lica zemlja jer su je poravnali i osvojili nemanjići, i otada je u sastavu srpske raške, kraljevine, carevinei despotovine srbije punih 300 godina dok turci nijesu sve osvojili, jedino u periodu od1360 postojala je zeta balšića kada se ista odvojila od carske pravoslavne srbije i ponovo prešla u katoličanstvo sve do… Više »
Prije ce biti, oko180 godina, da Nemanjici vladaju Dukljom. Godina 1180 se uzima kao godina pada Duklje pod Nemanjicima.
to ti je do 1360 kada se zeta osamostalila u znatno manjim granicama od duklje, đe ostatkom duklje vladaju bosanski kraljevi i srpski despoti brankovići i lazarevići kojima posljednji balšić 1421 poklanja zetuu
tačno 1360 nastaje samostalna zeta balšića ali u znatno manjim granicama od duklje, ostatkom vladaju bosanski kraljevi,,,,risan, hn, nk, žabljak,pv,a mojkovcem beranama bp i ostatkom sjevera i cg kosmetom srp despoti brankovići i lazarevići kojima 1421 potonji balšić predaje zetu
tačno a ostatak brankovići i lazarevići
Stvarno preglupo!
Bakŝići I kompketma vlastela su domicilni I katolici cg većinski katoliĉka do kraja 17 vijeka.
Pod Raŝkom 170 god
Uporedi to sa 500 od ĉega 360 ničega
malo je poznato da su Golijani, Banjani, Rudinjani i Oputni i Nikšićki nakon Hrišćanstva prvo prešli na RmoKatoličanstvo, pa na Pravoslavlje, pa na Bogumilstvo, pa na Pravoslavlje. Spomenici, Crkve i Hramovi iz 14-16 vijeka govore o tome.
Bravo Ljuša, neka si nam odrzo cas istorije, kad je polaganje?🤦♂️🤣🤣🤣🤣🤣🤣🤣
Ja sam Crnogorac , a ako bi ” morao ” da biram , Pravoslavlje ili Katolicanstvo , uzeo bih Katolicanstvo .
I ljubo je vec uzeo, Komovi
Ovaj Mehmed Srbin, iz Ljubovog teksta moze samo biti neki Dritan Abazovic svoga vremena.
Možeš da biraš kolko je danas
Ja uporno pricam o dr Milicu koji je porijeklom iz Kuča a cijeli zivot je radio kao ljekar u Ns. Licno mi ke ispricap da ima pisani podatak da su Kuči bili od mislim 17. Vijeka rimokatolicke vjeroispovijesti…. On kada je ispricao ovo po Kucima momentalno se posvadjao sa dostinjom svoji rodjaka, jer ko ce objasniti ljudima sto na srbijansku… Više »
Neki Kuci su bili katolici, neki nisu. Glupo se sad zbog toga svadjat.
Doprinos razumijevanju teksta! Profesor Hrabak je bio jedan od najvećih naučnih autoriteta na Balkanu, osnivač istorijskog instituta u Srbiji, govorio je ruski, italijanski, njemački, engleski, grčki, latinski i staroslovenski jezik. Arhive u Kotoru, Dubrovniku i Veneciji je poznavao kao svoj džep. Bila mi je čast poznavati ga!
Zanimljivo kako je samo kapetanima pisano puno ime i prezime, a ostalima nižeg čina samo ime ili tek struka
Ljubo, da te upitam nesto, ovaj Akt o razgraničenju između Budvana i Mainjana u Kotoru 11. decembra 1635. godine, koji Mehmed je sastavio Rjesenje i na kom jeziku???
To je veoma kompleksna tema, koju je Ljubo,zagrebački pitomac, pojednostavio. Projekat katoličenja Crnogoraca nije tajna i to je katolička crkva planski sprovodila vrlo precizno. Cilj je bio da se Crnogorci odvoje od pravoslavlja i za taj projekat su ulagana velika sredstva.Ljudi su jednostavno potkuplhivani ili kupovani da promijene vjeru. Slično je bilo i sa Srbima bpr u Dubrovniku i Dalmaciji.Ima… Više »
Mislis ono kao danas sto se radi posrbljavanje Crnogoraca? Isto tako Crkva Srbije sprovodi planski i precizno i sipaju se novci…al dzaba
Ajte vi svojim putem …
Ovakve teme se ne mogu objasniti sa kolumnom od 15 recenica…
Vojislavljevici i Balsici su bili katolici, samo sto te cinjenice svetosavlju ruse koncept lazi, pa se o tome ne prica
Do 1054g postojala je samo jedno Hrišćanstvo. Tada sa dijele, ali na bi se potpuno odvojili na terenu je trebalo još vremena. I tada se dijele na Katolike i Pravoslsvce. Pa se onda od Katolika odvajaju Protestanti i još desetine raznih sekti. Možda nećeš vjerovati, ali drugačiji je život bio prije 700g. Ako misliš da je boje uz Papu, ajde
Sto ne osnujete Crnogorsku Katolicku Crkvu i trazite Katedralu SV. Tripuna?
Znaci neki Crnogorci, navedeni imenom, su presli u katolicanstvo. Njihovi potomci su vjerovatno i dalje katolici. To ne znaci da su svi bili katolici.
Englezi su vijek prije toga prestali da budu katolici. Tada je Evropa bila drugacija.
A Ljubu smetaju Nemanjici, koji su inace iz Crne Gore,tako da je prazna prica da on ne dijeli narod na “prave” i one “skart” Crnogorce. A Nemanjici su medju najbitnijima u istoriji u regionu, sa ogromnom zaostavstinom i uticajem na kulturu i istoriju srpskog i crnogorskog naroda. Pa da, njih ne treba bubati,zar ne Ljubo? 🤣
Kada si napisa da su Nemanjici iz Crne Gore prestao sam dalje citati – a Nik te opisuje. Izgleda da ti putuje tjelo i glava odvojeno.
Pametni, ne smetaju Ljubu Nemanjici, on ti u svom tekstu saopštava pisane dokumente, nevjerovatno koliko vi ne razumijete neke stvari, kad vec spominjes Nemanjice pogledaj sts Njegoš kaze o njima, svrstava ih u okupatore Cg i svrstava ih zajedno sa Muratom i Bonapartom, inace Nemanjicima samo prezime kaze sto su a inace su u Cg došli kao izbjeglice i bili… Više »
Hahahahahahahahaahhahahahhahahahahaha
Da je ove podatke imso Njegoš “možda bi mi” sada bili Katolici, ili Turci ili hindudi.
Kakav su stav imali Petrovići prema Katoličanstvu treba da imamo i mi. Ko misli suprotno, široko mu polje
A kakav je stav imao? Bas me interesuje.
Negativan, nudili su katolici Petrovićima da se odvoje, da budu Patrijarsi i davali su im i Dalmaciju pod jurisdikciju. Ali su to odbili “jer su se bojali da će vremenom potpasti pod uticaj Rimskog Pape”.
Kada su odbili zabranjeno im je bilo da idu bilo gdije primorje. Odnosno dozvoljeno im je samo u Manastir Stanjeviči i Maine mislim
Pa sto ste iscerali Petrovic 1918?
Petrovići su pobjegli 1916g a ne 1918g, tolko bi trebalo da znaš
Gospodine Filipovicu,morale bi ti ove kolumne biti mnogo duze,da bi veliki broj neobrazovanih gradjana Crne Gore,koji nijesu procitali ni jednu knjigu o nasoj Istoriji,naucili bar mali dio iz Istorije CG.
Bravo moj Ljubo, nazalist sve ovo ne moze doci do mozga ljudi zabetonirane svijesti i indoktriniranih crkvom srbije i srpstvom!
Volio bih procitati knjigu Antuna Kojovica o zivotu u Budvi s kraja 18. i pocetka 19. vijeka, ali ne znam dje se moze nabavit, a cuo sam da je bas dobra. Tacno je da su u 17. vijeku Crnogorci ulazili u katolicizam. To je period dok jos nisu usli u veze s Rusijom nego su pokusavali da nadju saveznike protiv… Više »
Dobro razmišljaš Ljubo no u CG je dominantno učeno iz nastavnog programa Srbije i tako imamo ove sa krizom identiteta,Pipuna,Koljenicu,Jola,Bocoljuba itd.
Vjerovatno treba malo Turska ubaciti
Neka de, imaš neki problem?
Niko ti ne brani Filipoviću, ako već nisi, da uzmeš Katoločanstvo. Samo molim te nemoj nas nagovarati, eto ti ga Morap lako ćete se dogovoriti.
Eto su veliki tekst napisah, pročitali smo, nećemo u Katolike, tebi srećan put, kolko je dana
Nemojte ni vi nas nagovarati da smo srbi, i svi srecni na balkanu.
To vidi ti to sa Petrovićima, da njima ti raspravi. A da, kako kažete oni su bili nepismeni, nisu znsli da se izraze. I nisu mislili ono što su pisali, no nešto potpuno drogo. Nisu znali razliku izmedju religije, nacije, države..ps ih mi moramo ispravljati. Da li je to ta priča, da li je i dalje pričate
Zabjelo, uzmi knjige i dokumenta , Kuci su do krajs 17 vijeka bili katolici, jedno je sto ti zeliš a drugo je realnost i pisani dokumenti, na prostore Cg pravoslavlje je doslo sa Savom Nemanjićem u 13 vijeku, i postepeno se širilo 100insmma godina, a inace vjera drzavna u vrijeme Duklje je bila katoličččka,
Ponavljam nemoj mene da ubjedbuješ, eto ti Petrovići oni se ne slažu sa tobom, raspravi to sa njima
Za mene prava istorija Crne Gore počinje sa Petrovićima i Njegošom a on je jasno u svojim djelima opisao ko smo i što smo .
Takođe i te što su mjenjali vjeru jasno je opisao .
Znači nema istorije prije Petrovića… e ko sve ima pravo glasa
Istorija savremen Crne Gore a ne plemenske i brdske .
Srbo ,maloumni ili kratkoumni,istorija je sve a ne segmenti koji ti odgovaraju
Proveri sto o tim Petrovicima pisase crnogorski studenti iz Beograda… Kao vi danas o Milu i komunistima pre njega… Kad se neko proda vazda isto zvuci…. A selektivno tumacenje istorije je SPC specijalitet…. Kazes moderna istorija, kako se u nju onda uklapaju Nemanjici, Zicka arhiepiskopija, Sv. Sava, Dusan, Kosovska bitka itd.?
Ima, ima postoji ali ne Crne Gore već smo se tada zvali Zeta, a po naciji Zećani. Ono po čemu je poznata Crna Gora počinje sa Petrovićima.
Postojao je fudbal i prije Pele u Brazilu, ali niko ništa o teme ne zna, veoma malo.
Jer je ovo drugo hiljadu puta bili vrijednije, veće, značajnije
Pa sto ovi tvoji zatrijese dinastiju Petrovica? Kako vam to ne smeta?
Srbo Kromanjonac
Srbo,istorija nije nauka no uzmeš šta ti se sviđa,vrlo infantilno .
Jes jes – zato mu u pasosu pise da je Crnogorac. Pa cak i kada bi tako bilo a nije, to je stvar svakoga licno. Nece valjda osoba da odredjuje drugog sto je – sem u srba i posrbica. Zamislite da je pjesnik Dante za sebe rekao da je Eskim, onda bi preko mora granicili sa eskimima a ne italijom.… Više »