Opoziciona klackalica

Piše,

Srđan Vukadinović, politički analitičar i sociolog

Mnogo puta se, makar od početka trećeg milenijuma, u Crnoj Gori činilo da opozicija djeluje jedinstveno. Ne mora da se udružuje, što je vrlo teško i ostvariti u uslovima crnogorske razjedinjenosti, ali makar da djeluje jedinstveno u pojedinim ključnim trenucima po nju je itekako poželjno.

Ništa nije važnije za takvo opoziciono djelovanje od izbornih aktivnosti  na različitim nivoima. Naravno, u tom smislu se ne podcjenjuje i jedinstveno djelovanje u parlamentu, na nekim referendumskim izjašnjavanjima ili u drugim institicionalnim formana djelovanja, kada se za tako nešto  ukaže potreba.

Ali, kada nadvlada, makar, i privid  jedinstva djelovanja pojavi se neki teško razumljiv remetilački faktor koji to jedinstvo ili njegov privid razbije u mjehuriće. I stvari opet kreću iz početka. Nešto tako se dešava sa crnogorskom opozicijom poslije hercegnovskih lokalnih izbora i sa nagovještajem usvajanja tzv.Deklaracije o ukidanju sankcija Rusiji od strane lokalnog parlamenta u Herceg Novom, a na inicijativu Demokratske narodne partije koja je konstituent DF-a. Čak se i uslovljava daljnja podrška koalicionom sporazumu i tom gradu sa ovim.

Neka čudna je sličnost sa pomenutom Deklaracijom i lokalnim izborima u Nikšiću, u oktobru 2012.godine, kada je, tada, opoziciona Pozitivna CG uslovila potpisivanje koalicionog sporazuma sa „osudom zločina u Srebrenici, otklonom od politike Slobodana Miloševića i prihvatanjem nezavisnosti Kosova“.

Potpuno istovjetna logika situacije i u jednom i u drugom slučaju. Kao da je neko sa strane doveo  opoziciju u Crnoj Gori u stanje svojevrsne klackalice, gdje se sa zahtjevima koji ni u kom slučaju ne spadaju u domen jednog lokalnog parlamenta stavlja na kušnju i provjeru, koliko do juče uspostavljeni,  ako ne jedinstveni, a ono makar saglasni i trpeljivi  (post)izborni nastup.

Zahtjev DNP-a za usvajanjem  pomenute Deklaracije je značajnim dijelom  razbio opoziciono jedinstveno djelovanje. Jasno je bilo da tako nešto neće podržati one opozicione strane, ako su to (???) koje nijesu baš naklonjene uticaju ruske politike u Crnoj Gori (SDP-URA). Čak je to i bila prilika da ove dvije političke stranke upute oštricu svoje kritike i aluziju na moguću saradnju DNP-a i onih koji su bili ili još uvijek jesu partneri  Jedinstvene Rusije (DPS).

S druge strane došlo je i do podijeljenosti  samih odbornika untar DF-a u hercegnovskom parlamentu, od kojih neki jesu za takvo usvajanje, a drugi se protive.

Sve to ukazuje da je, s jedne strane još uvijek snažan uticaj političkih centara nekih partija iz podgoričkih centrala na lokalna zbivanja, pri čemu se potpuno zanemaruju ingerencije i nadležnosti lokalnih organa, a s druge strane da se prilkom sklapanja koalicionih sporazuma u zadnji momenat postave maksmalistički zahtjevi koji izazivaju ozbiljnu smetnju nagoviještenom dogovoru.

Naravno, da oni koji upućuju takve inicijative itekako dobro znaju što su nadležnosti lokalnih parlamenata, ali u nedostatku kreativnijih zahtjeva za uvrštavanje u tekst koalicionog sporazuma, na određeni  način dovode kompletnu opoziciju u stanje prepucavanja  koja ne mogu izdržati ni prvi, onaj površni, nivo kritike.

Na taj način nastoje da konstituišu  opoziconu klackalicu u kojoj će na jednom kraju biti izborno postignuće onih koji su napravili dobar rezultat, a na drugom „minuli rad“ onih koji su loš(ij)e prošli u izbornoj  utakmici. Pokušava se na svojstven  način pojedinim partijama u opoziciji disciplinovati partija koja je napravila dobar rezultat, a koji se nikako ne uklapa u „projekcije“ nekih koji sebe smatraju“ liderima opozicione scene“, bez obzira na konkretni rezultat. I u hercegnovskom slučaju se nastoje disciplinovati oni koji su napravili odličan rezultat (Demokrate) na način kako je to nekada rađeno sa SNP-om, kada je imala najveći broj mandata na opozicionom krilu.

Sva dešavanja na crnogorskoj opozicionoj sceni u trenutku kada se čini da opozicija može napraviti i nešto više u narednom izbornom koraku, koji je iščekuje, pokazuju da nije dovoljno imati samo jedinstven zahtjev, a to je u ovom slučaju smjena aktuelnog režima, već se tako ključni momenat i vezujuće tkivo moraju  suviše rafinirano tretirati u mnogim svojim pojavnostima.

One nikako ne mogu biti obojene isključivim i jedinstvenim bojama koje predstavljaju zahtjeve onih opozicionih subjekata koji te svoje nakane guraju na silu i pored niza neuspjelih pokušaja da ih ugrade u neki temeljitiji i trajniji politički tok.

Politička tranzicija u Crnoj Gori, pri kojoj će doći do smjene više od dvije ipo decenijskog vladanja jednopartijskog monopola je na vidiku. I to relativno brzo. Naravno, da se ta tranzicija ne može ostvariti ukoliko opozicija ima vještački nametnutu potrebu  da se presloži u samo matematičku većinu. Tranzicija vlasti je mnogo više od proste matematike i zbrajanja glasova ili ruku. Niko ne spori da taj kvantitet nije neophodan da bi došlo do tranzicije vlasti, ali iz njega mora nastati kvalitet koji se sastoji u organskoj potrebi da do promjena treba da dođe i da su one uslovljene  unutrašnjim porivima.

Nametati jedinstvo opozicije iz nekih drugih centara, bez obzira da li su to međunarodne institucije ili pojedine zemlje  je nešto što upravo personifikuje takvu vještačku potrebu da se opozicija udruži „na prvim narednim izborima“.

Ni oko jedinstvenog presjedničkog nastupa, ni oko jedinstvenog djelovanja predstavnici opozicije se ne mogu dogovarati ni u Beogradu, ni u Moskvi,a  ni u Briselu ili Vašingtonu.

Takvo djelovanje može egzistirati nekim dogovorom, ali on je kraktkoročan, i u krajnjem daje šanse onome ko siđe sa vlasti da se veoma brzo slavodobitno vrati na političku pozornicu. Ali, ne zahvaljujući  efikasnom  pregrupisavanju ili promjeni političke klime, već korištenjem  opozicionih  političkih „autogolova“,  kojima je  u Crnoj Gori ova  grupacija sklona.