Temeljni ugovor i(li) država

Piše
Veselin Veljović

Crna Gora je definisala strateški odnos saradnje i partnerstva ugovornim odnosom sa Evropom u procesima integracija. No, brojni su primjeri nedosljednosti evropskih politika kada su u pitanju i Crna Gora i region Zapadnog Balkana pa se stvara utisak nemoći i nesposobnosti u rješavanju bilo kog značajnijeg pitanja/problema. Ili je, pak, namjera da se nedostaci samo konstatuju, a o njima se sporadično arbitrira?

Značajne evropske adrese izrazile su zabrinutost za rast i uticaj kineskih investicija u Crnoj Gori. Čudno, jer je ta zabrinutost izostala kada su u pitanju slični primjeri u okruženju, u Srbiji ili Hrvatskoj.

EVROPSKO ĆUTANJE
Zato se sa pravom postavlja pitanje: Što je onda sa opšteprihvaćenom inicijativom evropsko-kineskog partnerstva, tzv. 17+1 u kojoj učestvuju brojne evropske države?

Podsjećanja radi, i druge evropsko-balkanske inicijative gube na svom smislu i konkretnim rezultatima. Berlinski proces, Igmanska inicijativa, Višegradska grupa, Jadransko–jonska inicijativa, Brdo proces bi suštinski, strateški i geopolitički imale svoj značaj – ako bi osnažile ekonomski i infrastrukturno region projektima kao što je, recimo, izgradnja Jadransko-jonskog auto-puta koji bi sadržajno povezao region sa evropskim konceptom vrijednosti.

Umjesto agilnog pristupa, imamo – šutnju, naročito prema Crnoj Gori i ovdašnjim političkim dešavanjima. Upečatljivo ćutanje u kontinuitetu kada je u pitanju politički uticaj i direktno miješanje Srbije u političke procese u Crnoj Gori, populistička podrška populističkoj novouspostavljenoj vlasti; ćuti se na stvaranje atmosfere linča, prećutkuju se nezapamćeni pritisci zvanične politike beogradskog režima i SPC kao produžene ruke velikosrpske hegemonije…

Tamo gdje nestaje teritorija zvanične Srbije, nastavlja djelovanje njihov duhovni stožer koji čuva jedinstvo ,,srpskih zemalja“. Kako na drugi način posmatrati nacionalističko divljanje SPC u Crnoj Gori, a posebno njeno aktivno učešće u izbornom procesu u cilju dodatnog pritiska na građane? Sjetimo se scena iz vjerskih objekata, političkih lidera kako dobijaju ,,blagoslove“ i instrukcije za svoje političko i drugo djelovanje…

KLERIKALIZAM I NACIONALIZAM
Nova klerikalna, anticrnogorska i antigrađanska vlast, kojom upravlja/manipuliše SPC praktično je eksponent zvanične Srpske državne/Vučićeve politike prema Crnoj Gori. Očita je namjera da se crnogorski državni prostor prisajedini Srbiji i tako učini vlast jedne stare mediteranske države namjesnicima i slugama beogradskog režima, sve u cilju ostvarivanja koncepta ,,srpskog sveta/polusveta“…

Činjenica je da će aktuelna i privremena, prosrpska Vlada Crne Gore potpisati dokument Temeljnog ugovora sa Srpskom pravoslavnom crkvom – tuđom crkvom, tuđe države u funkciji tuđih interesa. Preciznije rečeno: SPC je pripremila i potpisaće temeljni ugovor sama sa sobom, samo ga je prethodno usaglasila sa Vučićem i zvaničnom srpskom politikom.

Suštinsko je pitanje: koliko je Evrope stvarno ostalo na Balkanu, zar Evropa ne vidi da Vučićeva politika u kontinuitetu stvara regionalne nestabilnosti? Srpski povampireni i prizemni nacionalizam unosi u države regiona – agresivnost, iskazuje hegemoniju i pokazuje teritorijalne pretenzije. Stoga ne čudi srpski uticaj na Makedoniju, Kosovo, BiH, pa i Hrvatsku.

Ali, prioritetna meta je – Crna Gora. Radikalizaciju/šešeljizaciju crnogorske političke scene uvode stranke prospske, nacionalističke orijentacije u svom djelovanju. Upravo ti radikalni elementi zagađuju javni i politički život crnogorskog parlamentarizma, donedavnog primjera intelektualne elite regiona. Novouspostavljena radikalna politička profilacija – uz nedostatak poštenja i čojstva a višak beščašća, primitivizma, nasilja, govora mržnje i siledžijstva – unizilo je brižljivo izgrađivanu i njegovanu sliku crnogorskog parlamentarizma.

Dominira politika krajnje desnice, oličena u snagama nove parlamentarne većine sa kreatorima i ideolozima iz Beograda, poput Antića, Rakovića, Dobrosavljevića, protagonista srpskog ,,polusveta“.

POHOD NA CRNU GORU
Crnogorski narod je preživio podvale, egzodus i žrtve sramne 1918. godine sa istorijski poznatim posljedicama. Drugi svjetski rat je stradalnička epopeja crnogorskog naroda, čije su viteštvo i hrabrost zapanjili svijet.

Pedeset godina kasnije, u ratovima s početka devedesetih prošlog vijeka, Crna Gora je nasilno uvedena pod uticaj srpske crkve i srpske politike. Djelovalo je, nakon 2006. godine i obnove nezavisnosti da se Crna Gora oslobađa tih kliješta. Ali, najnoviji pohod SPC na crnogorsku građansku državu, počeo je 2020. godine i još traje.

Pokušava se skrajnuti, utišati istina da je politika Srpske crkve, koja se svojevremeno poistovjetila sa četničkom ideologijom i promovisala je, doživjela istorijski krah u Drugom svjetskom ratu i teške vojne poraze u operacijama partizanskih i narodnooslobodilakih snaga, posebno u IV ofanzivi, takozvanoj ,,Bitki za ranjenike“ kada su četničke snage doživjele poraz iz koga se u vojničkom smislu nikada nijesu oporavile, a dokrajčene su u završnim operacijama za oslobađanje Jugoslavije na Zidanom mostu.

Današnja priča o takozvanom ,,bratoubilačkom ratu“ koju propagiraju novočetnici ali i sveštenici SPC je pokušaj zamjene istorijskih istina i falsifikovanje činjenica. Dakle, nije se radilo o bratoubilačkom ratu kako je to SPC godinama spočitava, bježeći od istine i činjenica, nego izdajničkim kolonama koje su – u saradnji sa okupatorima i u organizaciji četničkih snaga – počinile najstravičnije zločine nad vlastitim stanovništvom, a nakon toga pokušale da pobjegnu i emigriraju kao i njihova vlada. Četništvo i SPC su neodvojiva i neraskidiva cjelina i zajednička ideologija.

Dakako: istorijska je istina da je manji broj sveštenika SPC učestvovao u partizanskim jedinicama, a neki od njih iskazali su junaštvo i hrabrost vrijedno svakog poštovanja. Međutim, SPC o tim herojima ne govori sa ponosom i pijetetom, oni su prosto zaboravljeni kao ,,ružna stranica istorije“. I tada i sada SPC satanizuje antifašizam kao temeljnu vrijednost, sa ponosom govori o izdajnicima, a ratne zločince promoviše u svece. Pod takvim uticajem crkve u Srbiji su izjednačili borce Narodnooslobodilačkog rata i one koji su sarađivali sa okupatorom.

JEDINSTVO SPC I NOVE VLASTI
Nažalost, jedina institucija koja i danas u modernoj Crnoj Gori bez rezerve baštini četništvo je SPC. Sa pojavom nove vlasti u Crnoj Gori – sada to čine zajedno!

SPC se poistovjetila sa četništvom kao istorijskom kategorijom, kroz uticaj i obrazovanje novih kadrova na temeljima nazadnih vrijednosti. Sad im je potrebno potpisivanje Temeljnog ugovora sa Vladom Crne Gore da ,,ozakone“ to novo jedinstvo i da pokušaju da potčine Crnu Goru.

Proces puštenog ,,duha zla i nesreće“ trajaće dok se ne suzbije i ograniči nezaslužena moć i snaga SPC u svim oblastima društvenog života.