Posljednji majstor bečke klasične škole i jedan od začetnika muzičkog romantizma, genije kojeg je hapsila austrijska policija u vrijeme kada su poslije Napoleonovih ratova bila sumnjiva sva okupljanja mladih ljudi i umjetnika, te jedan od krivaca što se i danas koristi krilatica iz 19. vijeka da su umjetnici priznati tek nakon smrti, kompozitor s kojim je bio takav slučaj, Franc Šubert (1797-1828).
“Stvaralac umjetničke pjesme i jedan od austrijskih najdražih sinova”, reći će za Šuberta austrijski car Franjo Josip Prvi. Bilo je to tek 1897. godine, na dan kada se obilježavala stogodišnjica Šubertovog rođenja. Tokom svog kratkog životnog vijeka, koji je trajao tek 31 godinu, jedan od najdražih austrijskih sinova, pak, nije mogao da dobije posao ni u tadašnjoj austrijskoj provinciji Ljubljani. Šubert nije mogao ni da se oženi. Strogi zakoni u godini 1815, kada je bio zaljubljen u sopranistkinju Terezu Grob, zahtijevali su od mladoženje dokaze o dovoljnim sredstvima za izdržavanje porodice. On te dokaze vlastima nikako nije mogao da dostavi, jer Tereza je bila ćerka proizvođača svile, a on samo umjetnik koji će godinama kasnije umrijeti od posljednica sifilisa.
Godine nemaštine i rada po raznim školama muzike, međutim, kako uostalom otkrivaju biografije i drugih umjetnika Šubertovog doba, biće veoma plodonosne u umjetničkom, odnosno kompozitorkom smislu.
Franc Šubert napisao je oko 630 solo pjesama (kompozicija), devet simfonija, među kojima je najpoznatija “Nedovršena simfonija”, sonata, kvarteta, nekoliko opera i mnogo drugih djela koja se danas izučavaju na akademijama širom svijeta.
Samo već pomenute 1815. godine komponovao je preko 20.000 taktova muzike, od čega je više od polovine bilo za orkestar, uključujući i devet crkvenih djela, simfoniju i oko 140 pjesama. Svoju punu genijalnost izraziće tek u zrelijem dobu stvaralaštva, a 1822. upoznaće Karla Marija fon Vebera i Ludviga van Betovena.
Iako se iz tih poznanstava nije puno izrodilo u muzičkom smislu, bar ne onoliko koliko u Šubertovim ranijim drugovanjima s kompozitorima Antonijem Solijerijem ili Jozefom fon Spaunom, Šubert će po pobolijevanju poželjeti da bude pokopan pored Betovena, kojem se neizmjerno divio.
Ta želja će mu biti i uslišena pa će biti sahranjen na seoskom groblju u Veringu, odmah uz svog uzora. Kako je Beč, za razliku od balkanskih prostora, koji to još ne znaju, znao da uči iz istorije, 1872. godine u parku “Štadpark” podignut je memorijal Francu Šubertu, a 1888. oba groba, Šubertov i Betovenov, su premještena u središnje bečko groblje “Centralfridhof”. Groblje u Veringu, s druge strane, od 1925. godine zove se “Šubertov park”, a bivši grob označen je bistom.
Ironija istorije umjetnosti i istorije uopšte jeste da država Austrija od turističkih prihoda zahvaljujući ovim mjestima zarađuje basnoslovne sume novca, a kosmička pravda je to što ni kompozitori koji imaju bar djelić Šubertove genijalnosti ne moraju da rade kao učitelji u osnovnim školama. Bar ne u razvijenim zemljama svijeta. Jedna od njih, SAD, je još 1928. za stogodišnjicu smrti organizovala Šubertovu nedjelju i takmičenje, na kojem je pobjednik Kurt Aterberg dobio za to doba nevjerovatnih 10.000 dolara. Da je Šubert u svoje vrijeme imao toliko i oženio se, vjerovatno ne bismo ni poznavali njegove kompozicije, a njegov park bi se danas vjerovatno zvao po nekom pravednom državniku iz doba Tereze Grob.
