Otkriven manjak i velikog broja dokumenata i oružja

Ministarstvo kulture objavilo je juče u cjelini treći polugodišnji izvještaj Državne komisije za nadzor nad svim oblicima revizije u Narodnom muzeju, čija je skraćena verzija predstavljena u četvrtak na redovnoj sjednici Vlade.

Pored manjka od 106 predmeta u Etnografskom muzeju i 25 u Umjetničkom u dokumentu je potvrđen i manjak registraturne građe iz 1986. godine, registara sa oko 1.400 dokumenata, zatim više od 3.700 originalnih dokumenata, osam pištolja i 10 topova iz Muzeja NOB-a. Ovi manjkovi nijesu ušli u skraćenu vezriju izvještaja koji je sačinilo Ministarstvo kulture i u četvrtak predstavilo na sjednici Vlade.

Potvrda nedostatka navedenih predmeta zapravo je proizašla iz ličnog nalaza i mišljenja muzejskog tehničara i podnosioca krivične prijave Aleksandra Berkuljana, koje je dostavio Državnoj komisiji, Narodnom muzeju, Ministarstvu kulture i Tužilaštvu.

Njegov lični nalaz u vezi sa hronologijom manjkova muzejskih predmeta po fondovima i ukupno, na osnovu podataka iz muzejske dokumentacije, kao i dugih raspoloživih izvora, Državna komisija je iskoristila kao osnov za izjašnjenja revizionih komisija.

Iz Arhivsko-bibliotečkog odjeljenja 25. marta potvrđeno je da registraturna građa iz 1986. godine nije sa ostalom građom koja se nalazi u arhivskom depou (Depo br. III).

“Ne možemo se sa preciznošću izjasniti koliki bi to bio broj dokumenata. Moguće da bi se i on uklopio u prosjek kao i za ostale godine, po fascikli 500-800 dokumenata, u zavisnosti koliko je bilo fascikli (1, 2 ili više)”, saopštili su iz Arhivsko bibliotečkog odjeljenja.

Predsjednik Komisije za reviziju muzejskog materijala u Istorijskom muzeju, Petar Lekić, 22. marta izjavio je da se na osnovu dokumentacije, koju je dostavio Berkuljan, može konstatovati da je Aleksandar Prijič u dopisu od 10. marta 1951. godine zabilježio nedostatak registara sa oko 1.400 dokumenata, što dovodi do činjenice da je ovaj materijal pripadao Odjeljenju NOB-a Državnog muzeja.

Na osnovu dopisa Rista Dragićevića od 18. marta 1954. godine, o povraćaju predatog materijala Muzeja NOB-a i obrazloženju Stanislava Vujoševića, o otuđenju više od 3.700 originalnih dokumenata, jer se pored navedenog broja, nije mogla prebrojati još jedna serija predatih dokumenata iz Muzeja NOB-a, predsjednik Komisije nema saznanje da su su navedeni predmeti ikad vraćeni u prethodno vlasništvo niti da se nalaze u fondu Narodnog muzeja Crne Gore.

“Vujoševič je zagovarao povraćaj ustupljenog materijala, s obzirom na oskudnost fonda, kojim je Muzej NOB-a raspolagao”, saopštio je Lekić.

Tragom dopisa istražitelja Đoka Maslovarića od 2. aprila 1962. godine o osam nestalih pištolja, Lekić je konstatovao da su ovi predmeti izgubljeni za muzejski fond Istorijskog muzeja.

Predsjednik Komisije iznosi mišljenje da se 10 od ukupno 13 navedenih neinventarisnih predmeta teškog naoružanja, shodno Zapisniku o primopredaji naoružanja iz Vojne pošte Zelenika 1968. godine, Popisnom inventaru NOB-a iz 1971. godine, Zapisniku o primopredaji imovine NOB-a iz 1972. godine i Popisnom inventaru NOB-a iz 1979. godine, ne može identifikovati. Jedan od tri identifikovana topa nalazi se u dvorištu Biljarde.

“Prema popisnom inventaru NOB-a iz 1971. godine, gdje su brojčano upisana dva predmeta austrougarskog teškog naoružanja, spoznaje se da se oni odnose na dva topa, koji se nalaze ispred zgrade Vojnog stana”, saopštio je Lekić.

Zahtjev za izjašnjenje Državna komisija je poslala i revizionoj komisiji Njegoševog muzeja, međutim, odgovor nije stigao. Pobjeda saznaje da je reviziona komisija Njegoševog muzeja trebalo, između ostalog, posebno da se izjasni u vezi sa nalazima revizije iz 2009. godine, kojom je konstatovan manjak više od 1.500 predmeta.

Jedino je 3. juna dostavljeno obrazloženje Tanje Jović i Isidore Kovačević u vezi sa Njegoševim sobnim satom, u kojem se, između ostalog navodi, da su nakon fotografije sata iz knjige „Njegoš u slici i riječi“ Jevta Milovića, preispitale dokumentaciju koja im je bila na raspolaganju i zaključile da „Njegošev sat optočen brilijantima“ nije zaveden u inventarske knjige nekadašnjeg Državnog muzeja, kao ni u knjige inventara Njegoševog muzeja. Pregledom Manastirske riznice utvrdile su da se navedeni sat decenijama nalazi izložen u riznici.