Multimedijalni program “O Njegošu i Lubardi” biće priređen na tvrđavi Besac na Virpazaru večeras od 19 čas, u okviru 30. izdanja Barskog ljetopisa. U sklopu programa biće otvorena izložba “Naša tvrda postojbina” autora Petra Vujoševića od 19 sati i predstavljena knjiga “Stih i slika” Miluna Lutovca sat kasnije, o kojoj će govoriti Petar Vujošević i Saša Brajović.
“Crna Gora je nastala na kamenu i od kamena. U tragovima njene (naše) prošlosti duboko su se usjekla dva Petra Njegoš i Lubarda. Osvrćući se na njihovo djelo, na Bescu, iznad Vira i jezera, Petar Vujošević i Milun Lutovac pokušaće da mu dodaju jedan lični pogled”, najavljuju organizatori.
Petar Vujošević je u recenziji knjige Milana Lutovca zapisao da “kada sklopimo ovu knjigu koja se bavi uticajem Njegoševog djela na djela slikara, domaćih i izvanjaca, najjači utisak koji ostaje jeste taj da je ovo jedna veoma hrabra knjiga hrabra po stavu koji iznosi i po načinu kako ga iznosi”
“Za izvanjce, Crna Gora je u 19. vijeku bila jedna egzotična zemlja (da podsjetimo to je vrijeme romantizma) nadomak Evrope, a ipak utopljena u Tursko carstvo. Lako se do nje stizalo, par sati uzbrdo od Kotora. Egzotika življenja, egzotika običaja, nošnje i oružja, iznad svega egzotika i ideal borbe za slobodu, ‘strašne borbe’ s carevinom koja je legla preko pola svijeta. Kada pomislimo na Lubardine slike, iskrsne jedna gama boja od srebrenkasto sivih, sinjih, pastelno plavih, azurnih do modrih i svijetlo ljubičastih, a to je upravo boja svjetlosti koju reflektuje kamen ovog podneblja. Te stijene, suština ovog predjela i jesu najznačajniji Lubardin motiv. Njegove slike su ovaploćenje jednog nacionalnog pejzaža, u smislu u kojem je, recimo, Vermerov Pogled na Delft ovaploćenje holandskog pejzaža spuštena linija horizonta i dominantno nebo ispunjeno izmaglicom biserne svjetlosti, toliko karakterističnom za Vermerove slike, ali i za predjele Holandije. Poigravajući se ovim faktima, M. Lutovac nenametljivo, ali upečatljivo opisuje Njegoševe stihove kroz Lubardinu prizmu: ‘Njena tužbalica (sestre Batrićeve), koja se kao rasuto srebro, razliva predjelom…’. Tako se stvara jedan vrtlog tumačenja Lubarde iz Njegoša i Njegoša iz Lubarde. Knjiga Stih i slika stavlja nas pred tri velike teme Crne Gore: prvo kamen, zatim žena i treće dostojanstvo”, zapisao je Vujošević.
