Zuko Džumhur-boem koji je Herceg Novi volio više od sebe

Veliki putopisac, slikar i karikaturista Zilfikar Zuko Džumhur rođen je na današnji dan. Bio je čovjek koji je mnogo dao našoj državi iako nije bio Crnogorac i koji je volio Herceg Novi više od sebe.

Rođen je u Konjicu 1920. godine u uglednoj porodici vjerskih službenika. Osnovnu školu i nižu gimnaziju završio je u Beogradu, gdje mu je otac Abdulselam radio kao imam, a višu gimnaziju u Sarajevu 1939. godine. Počeo je studije prava, ali je prešao na likovnu akademiju i završio je u klasi Petra Dobrovića.

Prvi crteži štampani su mu u „Narodnoj armiji“ 1947. godine, a od tada je objavio oko 10.000 karikatura i ilustracija u „Ježu“, „Borbi“, „Vetrenjači“, „Politici”, „Oslobođenju” i NIN-u.

Osim „Nekrologa jednoj čaršiji“ bio je i autor putopisa „Pisma iz Azije“, TV serijala „Hodoljublja“ u režiji Mirze Idrizovića i scenarija za filmove „Horoskop“ i „Miris dunja“.

U Beogradu je Džumhur bio jedan od živih gradskih simbola, naročito zaslužan za ponovno oživljavanje legendarne Skadarlije. Pisac i slikar Momo Kapor često je isticao njegovu neuobičajenu ležernost i originalnu umjetnost življenja.

„Čega god se dotakao postajalo je umjetnost. Nacrtana na salveti, na platnu, na papiru ili ono što je napisao ili doživio, propagirajući svoj privatni stil života, na koji su se svi lijepili kao mušice”, govorio je Kapor.

Rijetko se u jednom čovjeku susretnu tako svestran umjetnik i tako istančan hedonist kakav je bio Zuko Džumhur sa čijom je pojavom ovdašnja putopisna književnost dobila i dan-danas neprevaziđenog autora.

A za taj nesvakidašnji „detalj” najviše je bio zaslužan Herceg Novi, grad u kome je Zuko proveo dobar dio svog života i u kome je i umro.

O njegovoj zaljubljenosti u naš primorski grad najbolje svjedoči kafana „Hercegovina“ u kojoj stari Novljani još uvijek pamte „Zukovu stolicu”.

Igrom slučaja u tom istom gradu, u Njegoševoj 65, na Toploj, dio života je proveo i jugoslovenski jedini nobelovac Ivo Andrić. Koliko je Andrić bio poštovan, svima je znano. A koliko je bio poštovan Zuko Džumhur, potvrđuje ponuda Novljana da, nakon Andrićevog odlaska za Beograd, baš on živi u njegovoj kući. Ponuda koju je Zuko, bez razmišljanja, odbio riječima: „Ko sam ja da živim u Andrićevoj vili?”

Njegovi sugrađani smatrali su ga jednim od najvećih boema svoga vremena. Za Herceg Novi je govorio da “postoje gradovi koji vam drže dušu, jer imaju prošlost. Herceg Novi ima i dušu i istoriju. Možda u Herceg Novom i ima loših ljudi, ali ja do sada nijednog takvog tu nijesam sreo“.

Umro je 27. novembra dan 1989. godine, a sahranjen je dva dana kasnije u rodnom Konjicu, na tadašnji Dan Republike, posljednji koji je obilježen u svim jugoslovenskim državama.

Lokalna uprava je prije dvije godine najavila da će Zuko dobiti bistu u Herceg Novom i to najvjerovatnije u blizini njegove omiljene kafane “Hercegovina”, kod pijace.

Ovoj ideji posljednjih godina prethodile su brojne inicijative novskih stvaralaca i građana. Peticiju je potpisalo 14 novskih intelektualaca, književnika, slikara, novinara, među njima je i Vojo Stanić.