Tišina je utješna, hranljiva i udobna. Ona nas otvara ka inspiraciji, hrani um, tijelo i dušu. Istovremeno, ludilo bučnog svijeta oko nas crpi našu kreativnost, unutrašnju povezanost i koči nas. Nauka sada pokazuje da tišina može biti upravo ono što nam je potrebno da bismo oporavili naše iscrpljeno tijelo i mozak.
Studije pokazuju da buka ima snažan fizički efekat na mozak, izazivajući povećanje nivoa hormona stresa. Zvuk putuje do našeg mozga kao električni signal. Čak i kada spavamo ovi zvučni talasi izazivaju reakcije u tijelu i aktiviraju amigdalu, dio mozga koji je povezan sa pamćenjem i emocijama, dovodeći do oslobađanja hormona stresa. Na taj način život u kontantno bučnom okruženju dovodi do toga da je čovjek neprekidno izložen ekstremno visokim nivoima ovih štetnih hormona.
Interesantno je da se smatra da riječ buka potiče od latinske riječi nausia ili noxia, što znači povreda, šteta, oštećenje.
Buka je povezana sa povišenim krvnim pritiskom, srčanim bolestima, tinitusom i slabim snom.
Svi smo iskusili štetne efekte buke. Prekomjerna buka može biti opasna za naša čula i danas se sve više i više ljudi opisuje kao veoma osjetljivo i nesposobno da funkcioniše u haotičnoj i bučnoj sredini.
Kako tišina doprinosi zdravlju
Svjetska zdravstvena organizacija (SZO) je 2011. sprovela ispitivanje u Evropi i tada je zaključeno da 340 miliona stanovnika zapadne Evrope zbog buke godišnje izgubi milion godina zdravog života.
Studija profesora Geri Evansa sa univerziteta Kornel, koja je objavljena u Psychological Science analizirala je uticaj aerodromske buke na školsku djecu koja žive u blizini minhenskog aerodroma. Pokazala je da su djeca izložena buci razvila odgovor na stres koji ih je u stvari natjerao da ignorišu buku. Otkriveno je i da su djeca ignorisala ne samo štetnu buku sa aerodroma, već i neke svakodnevne zvučne stimulanse, poput govora.
“Ova studija je jedan od najjačih i vjerovatno najodlučniji dokaz da buka izaziva stres i štetna je za ljude,” kaže prof. Evans.
Naučnici nisu ciljano počeli da ispituju efekte tišine, već su njene benefite otkrili slučajno. Tišina je prvo počela da se pojavljuje u naučnim istraživanjima kao kontrola, u odnosu na koju su naučnici proučavali efekte buke i muzike.
Ljekar Lućano Bernardi je 2006. godine ispitivao fiziološke efekte buke i muzike i došao je do zapanjujućih otkrića.
Kada su između segmenata buke i muzike subjekti njegove studije bili izloženi nasumičnim pauzama u potpunoj tišini doživljavali su snažan opuštajući efekat. Te pauze od po dva minuta su bile znatno više opuštajuće za mozak nego relaksirajuća muzika ili periodi duže tišine.
Ove Bernardijeve “nebitne” prazne pauze su na kraju postale najvažniji aspekt studije. Jedno od njegovih ključnih otkrića je bio da se tišina pojačava kontrastima.
Mnogi učitelji i praktičari meditacije mogu to da potvrde i spiritualni učitelji savjetuju studente da tokom dana primjenjuju meditativne pauze. Iako o tišini obično mislimo kao o nedostatku nadražaja, nauka kaže suprotno. Mozak prepoznaje tišinu i na nju snažno reaguje. Jedno istraživanje na Djuk univerzitetu, koje je sproveo regenerativni biolog Imke Kirst, je otkrilo da tišina u trajanju od dva sata dnevno dovodi do razvoja ćelija u hipokampusu, dijelu mozga koji je važan za pamćenje i čula.
Treba se povremeno “isključiti”
Prema Teoriji obnove pažnje, kada smo u okruženju sa nižim nivoom senzornih nadražaja, mozak može da obnovi neke svoje kognitivne sposobnosti.
U našem digitalnom svijetu mozak ima malo prilika da se “isključi” i odmori, jer mi konstantno procesuiramo ogromnu količinu informacija.
Istraživači su pokazali da zahtjev modernog života za konstantnom pažnjom stavlja mnogo stresa na naš prefrontalni korteks, dio mozga koji je odgovoran za donošenje odluka i rješavanje problema. Kada provedemo neko vrijeme sami u tišini, naš mozak može da se opusti i da se oslobodi ovog konstantnog fokusa.
Istraživači su otkrili da tišina pomaže u diferencijaciji novih ćelija u neurone i njihovoj integraciji u sistem, a kada iskusimo tišinu naš mozak je u stanju da bolje razumije i unutrašnje i spoljašnje okruženje. Na taj način razvijamo smisao u životu i dobijamo perspektivu, što je vitalno za naše ukupno blagostanje.
Zbog buke gubimo koncetraciju i kognitivnu snagu, ona dovodi do smanjenja motivacije i lošijeg funkcionisanja mozga.
Studije pak pokazuju da provođenje vremena u tišini može da regeneriše ono što je izgubljeno uslijed izlaganja jakoj buci.
Stari spiritualni majstori su ovo odavno znali; tišina liječi, ona nas uvodi duboko u naše biće i balansira tijelo i um. Sada nauka kaže to isto. Drevno, ali jednostavno iskustvo tišine može biti ljekoviti balzam kojim možemo da “zaliječimo” naš ludi moderni stil života.
