Polazeći od sadržaja radnog dokumenta Evropske komisije o stanju u oblasti vladavine prava (non pejper), a koji će, u najvećem, biti ponovljen i u redovnom izvještaju EK o stanju u ovoj oblasti u Crnoj Gori, Udruženje pravnika Crne Gore smatra potrebnim da svi akteri, bez obzira da li dolaze iz sfere političkog života, pravosuđa ili civilnog društva, prepoznaju dio svoje odgovornosti i tako eliminišu “slabe tačke” sistema, kako bi se proces evropskih integracija pomjerio iz stanja mirovanja i održala aktivna šansa crnogorskog društva da, u dogledno vrijeme, postane dio Evropske unije.
Udruženje pravnika dokumenta Evropske komisije vidi kao programski putokaz ali i kao upozorenje EU na postojeći period nefunkcionalne demokratije, te trajuća stanja u kojim postoje vršioci dužnosti u većem broju institucija, “treće” i n-te mandate u pravosuđu i niz “propuštenih šansi” da se ostvari vladavina prava, kao preduslov da Crna Gora ostvari svoju evropsku agendu.
“Kao organizacija civilnog društva i najstarija nacionalna organizacija crnogorskih pravnika cijenimo važnim da Crna Gora, a posebno novi saziv parlamenta, uvaži preporuke iz dokumenta EK i ispuni jasno identifikovane zadatke iz pregovaračkog procesa sadržane u poglavlju 23. i tako da se cjelokupno društvo vrati u proces “konsolidacije demokratije”. Da bi ovi ciljevi bili ispunjeni, u prvom redu se moraju konsolidovati institucije u kojima traju v.d. stanja i povratiti povjerenje u pravosudni sistem, za šta je neophodno da se u Skupštini Crne Gore ostvari kvalitetan međustranački dijalog i postigne 2/3 odnosno 3/5 većina za izbor sudija Ustavnog suda, Vrhovnog državnog tužioca i četiri ugledna pravnika u Sudski savjet. Tim prije što se neizbor čelnika ovih institucija više ne može pravdati “ustavnim rješenjima” jer prigovor Brisela nije u pravcu izmjene Ustava već u pravcu postizanja političke volje da se Ustav dosljedno sprovede”, navode u Udruženju.
Oni dalje navode da uslov da se prekine trajuća nefunkcionalnost institucija, čiji su uzroci sadržani u samim institucijama i njihovom uočljivom manjku kapaciteta da budu pokretači napretka, ali i višegodišnjoj političkoj krizi koja je ugrozila funkcionisanje političkog/parlamentarnog sistema, je širi politički dogovor, koji traži promjenu političke kulture.
“Stoga, izjava Udruženja pravnika je rezultat namjere da se snažnije identifikuju slabosti i integriše širi društveni potencijal u vođenju javnih politika u kontekstu postizbornog ambijenta i kao takva upućena je domaćoj i međunarodnoj javnosti”, ističe se u saopštenju.
Udruženje pravnika očekuje da nakon konstituisanja zakonodavne i izvršne vlasti sve političke elite posvećeno priđu rješavanju navedenih “otvorenih pitanja” i omoguće izbor kolega pravnika od integriteta za Vrhovnog državnog tužioca, sudije Ustavnog suda i članove Sudskog savjeta iz reda uglednih pravnika, te da pristupe reformi izbornog zakonodavstva u cilju poštovanja preporuka OEBS/OIDHR-a.
“Samo na taj način Crna Gora se može predstaviti kao odgovorna država koja ozbiljno i iskreno pristupa procesu evropskih integracija, u interesu svih njenih građana”, zaključuju u Udruženju pravnika.
A kad je to društvo bilo demokratsko da nije slučajno ovih zadnjih 30 godina, ne ne to je bio čisti totalitarizam i kult ličnosti tako da se nema šta konsolidovati nego treba početi iz početka.