Klasić: Rješenje problema našeg regiona je u uključivanju mozga, Titov odlazak bio fatalan

Građansko društvo je bitnije od nacionalnog. Nacionalizam na ovim prostorima nas razara i uništava zadnjih 100 godina, a rješenje problema u kojem se trenutno nalazi naš region je u uključivanju mozga, poručio je istoričaraiz Hrvatske Hrvoje Klasić sa tribine “Kako su događaji iz 1989. usmjerili tok istorije”, koja je odrana u Podgorici u organizaciji Centra za demokratsku tranziciju CDT. On je tokom svog osvrta naglasio da je ključni trenutak za dalji opstanak Jugoslavije bila 1980. godina kada je umro Josip Broz Tito i da je njegov odlazak bio fatalan. Konstatovao je da se veoma dobro sjeća Titove smrti 1980. godine, ali da iz perioda pada Berlinskog zida i dešavanja iz 1989. godine, kada je imao 17 godina, pamti samo jednu curu.

Klasić naglašava da je Titov lik i djelo bio garant sigurnosti i arbitar.

“Onog trenutka kada je otišao, republike se više ne ponašaju kao saradnici nego kao konkurenti i zajednički dogovor za zelenim stolom više ne mogu naći”, naveo je on.

I onda se, kako je naglasio, pojavila srpska opozicija, pa Slobodan Milošević.

“Onog trenutka kad je otišao na Kosovo Polje i izgovorio riečenicu”Niko ne sme da vas bije” uzjahao je konja kojeg je opozicija osedlala”, rekao je Klasić.

Prema njegovim riječima kada se Milošević obračunao sa Ivanom Stambolićem uspio je što do tog trenutka nikome nije pošlo za rukom u Srbiji dobio je i srpsku intelektualnu opoziciju i svoju stranku.

“Postaje vođa pokreta. Kreće u osvajanje Vojvodine “jogurt revolucijom”, pa na Crnu Goru, zatim Kosovo i mijenja matricu funkcionisanja Jugoslavije”, kazao je on.

Klasić napominje da je u Ustavu iz 1974. godine većina republika Socijalističke Federativne Republike SFRJ vidjela garant stabilnosti, a Srbija garant nestabilnosti.

On je tokom tribine posebno kazao da se protivim tezi “da nas je neko posvađao, da je ovdje neko drugi donio rat.”

“Sva dokumenta na kojima sam radio pokazuju da je svima, uključujući i SAD i Evropu, bilo u tom trenutku stalo da Jugoslavija opstane. Nikome nije stalo da se Jugoslavija raspadne, pogotovo ne na ovaj način na koji se raspala”, dodao je hrvatski istoričar.

Klasić se dotakao i teme nacionalizma na ovim prostorima. Po njegovoj ocjeni nacionalizam uništavao Jugoslaviju, počev od 1918. Pojasnio je da se za vrijeme Tita to rješavalo na razne načine: nekad šakom po stolu, nekad na ovaj ili onaj način.

“Nacionalizmi su bili prisutni, nije nama trebao doć ni Ronald Regan, ni Buš, niti KGB. Dovoljno je imati ove naše mangupe da bace šibicu da nacionalizmi planu i da se pretvore u ono što niko nije očekivao”rekao je Klasić.

Po njegovom mišljenu odgovornost Amerike i Evrope je što su svi znali, ali nijesu reagovali iz puno razloga: raspada se SSSR, Zalivski rat…

Prema riječima Klasića ako se izuzme Rumunija, nakon pada Berlinskog zida, 1989. godine, u Mađarskoj, Čehoslovačkoj i Poljskoj desile su se baršunaste revolucije mirne tranzicije iz poznatog u poznato iz komunizma u kapitalizam, u liberalnu demokratiju.

“To se u Jugoslaviji nije dogodilo. U Jugoslaviji se tada desila tranzicija iz poznatog u nepoznato niko devedesetih nije znao u što ova zemlja ide”, nagalsio je Klasić.

Istakao je da je danas uopšteno mišljenje da je Berlinski zid morao pasti i da je tok istorije išao u tom smjeru, kao i da je morao pasti komunistički sistem. On jasno kaže da je dolazak Mihaila Gorbačova na vlast otvorio je te procese, rekavši da da se neće miješati.

“Berlinski zid nije morao pasti i ne bi bilo pri put da se na volju naroda odgovori represijom. Da nije bilo Mihaila Gorbačova i vjetrova iz Moske sve je moglo biti drugačije”, tvrdi on.

Dodao je da se 1989. niko nije nadao kuda bi sve moglo da ode, te da se svijet  bitno promijenio i do devedesetih je funkcionisao bipolarno.

“Imate dva bloka do tada. Imate Sovjetski Savez i njihove, Ameriku i njihove a nakon pada Berlinskog zida i nakon sloma Sovjetskog saveza svijet postaje multipolaran. Danas svijet postaje apolaran”, mišljenje je Klasića.

Komentarišući položaj vjerskih zajednica, hrvtaski istoričar je ocijenio da je Srpska pravoslavna crkva mnogo više srpska nego pravoslavna kao i što je hrvatska više hrvatska nego što je hrišćanska, ili katolička, te da je takva i većina vjernika.

On smatra da su vjerske zajednice devedesetih godina prošlog mogle odigrati važnu ulogu.

“Bili su na neki način nosioci nacionalnog identiteta. Njihov uticaj i mogućnost bila je velika ali su sve pogrešno napravili i bojim se da danas, umjesto u nekom ko bi trebao pripovjedati mir, nenasilje i toleranciju to od njih nećemo čuti”, zaključio je Klasić.

Biografija Hrvoja Klasića

Hrvoje Klasić rođen je 6. decembra 1972. u Sisku gdje završava osnovnu i srednju školu. Godine 1997. diplomirao je na Odsjeku za istorijut Filozofskog fakulteta u Zagrebu. Na istom fakultetu odbranio je magistarski rad pod naslovom “Društveno – političke promjene u Sisku 1970-1972.” i doktorsku disertaciju pod naslovom “1968. u Jugoslaviji. Društveno-političke promjene u Jugoslaviji u kontekstu svjetskih zbivanja”.

Od 1995. bio je zaposlen kao profesor istorije u sisačkoj Gimnaziji, a od 2003. na Filozofskom fakultetu, Odsjeku za istoriju. Predaje predmete vezane uz svjetsku istoriju 20. vijeka.

Ulčesnik je brojnih konferencija i simpozijuma u Hrvatskoj i svijetu. Hrvoje Klasić dobitnik je Godišnje nagrade Društva univerzitetskih nastavnika i drugih naučnika u Zagrebu za 2006. godinu. Iste godine dobio je i Godišnju nagradu grada Siska za knjigu “Hrvatsko proljeće u Sisku”. Koautor je dokumentarne serije “Hrvatsko proljeće”, nastale u produkciji Hrvatske radio televizije.

A. Obradović