Milić: Ulazak Crne Gore u EU je od izuzetnog značaja za Srbiju i region

Činjenica da će Mađarska imati kandidata za proširenje je jako dobra vijest ne samo za Crnu Goru, nego i za Srbiju i cio Zapadni Balkan jer mnoge stvari se dešavaju tako što će jedne zemlje povući druge, ocjenjuje Jelena Milić, direktorka Centra za evroatlantske studije (CEAS).

Ona je to kazala u kontekstu razmatranja uticaja izbora Mađara Lasla Tročanjija za evropskog komesara za susjedsku politiku, šta to znači za zemlje regiona, posebno Crnu Goru, imajući u vidu da je Budimpešta godinama najveći zagovornik proširenja.

Njegov izbor nije potvrđen jer mora da prođe i Evropski parlament, a dosta komentatora tvrdi da će biti pokušaja da on to ne bude jer je doprinio smanjivanju nivoa demokratije u Mađarskoj. No, ukoliko on bude odbijen, pravilo je da Mađarska traži isti resor i da da kandidata. Milić j e istakla da je nedavno na bezbjednosnom forumu na Bledu, mađarski ministar spoljnih poslova Sijarto govorio vrlo strastveno o tome da ne postoji ni jedan razlog funkcionisanja da se Crna Gora već sada ne primi u EU.

“Dovoljno dugo su istočnoevropske zemlje članice EU i ta vrsta elitizma da stare članice imaju presudnu riječ u XXI vijeku ne može da pije vodu zbog promijenjenih geopolitičkih okolnosti zato članstvo u EU nije više dobar motivacioni faktor za zemlje regiona. Teško je reći kolika je stvarna moć budućeg sekretara, CEAS je nedavno pisao o promijenjenim geopolitičkim situacijama u kojem analiziramo odnos Srbije i Kine. EU može da bude fleksibilnija u pogledu glasanja i donošenja odluka, jer pitanja tenzija na međunarodnim plovnim putevima su ogromna da ne mogu da izbjegnu EU, samim tim postoji puno faktora koji utiču na moć donošenja odluka. Trenutno, ,,glavna igranka je odnos nuklearnih sila unutar Evropske unije. Izlazak Britanije iz EU, ali ne iz NATO, ostavlja Francusku kao jedinu nuklearnu silu u Evropi. Makronovi zahtjevi prevazilaze uticaj onoga o čemu će pričati novi komesar”, kazala je ona u intervjuu za Pobjedu.

Milić smatra da neke nevladine organizacije u Srbiji i Crnoj Gori idu između utopističkih predstava o EU i potpuno lažnih opisa kako stvari trenutno stoje.

“EU je pokazala na geopolitičku intenciju da možda Balkan vidi kao rezervoar radne snage, a ne buduću članicu EU, radne snage koja će vjerovatno postati dio njihovog političkog sistema ko ji može lakše da se integriše nego migranti koji dolaze iz drugih djelova svijeta. EU je zakasnila u otkrivanju populizma, a on je posljedica grešaka i toga da se neke stvari rade brže nego što društvo može da ih apsorbuje. Sa druge strane, zanemaruje se efekat značaja kontrole granice, i to da demokratske države imaju pravo da štite svoje tekovine, ali i da pomognu izbjeglicama”, dodaje ona.

Prema njenim riječima, kada bi Crna Gora bila sjutra primljena u EU to bi bila bolja vijest za građane Srbije nego za građane Crne Gore jer je ona već u NATO, već je počela integracije i izborila se za značajan politički okvir.

“Ako bi Crna Gora brzo postala članica EU, to bi Srbiji izbilo mnoge argumente u odnosima sa Crnom Gorom i spasilo Srbiju od bilo kakvih miješanja i etničkih i hibridnih kooperacija manjina. Ulazak Crne Gore u EU bio bi od izuzetnog značaja i za Srbiju”, smatra Milić.

Na pitanje ostaje li Rusija i dalje prisutna u regionu i da li je na pomolu otopljavanje odnosa Podgorice i Moskv, Milić kaže da nema dovoljno informacija šta su osnove tog otopljavanja.

“Podgorica je članstvom u NATO sebi kupila političke uslove da ima odnose sa Rusijom kakve imaju Slovačka, Mađarska i da ne moraju svaki put da odgovore na pritiske saveznika koji su vezani za njihove interese od energenata na dalje. Crna Gora ima svoj dio izazova i kada je u pitanju odnos prema Kini. Za Crnu Goru će biti vrlo korisno da Srbija u pregovorima sa SAD nađe kompromisno rješenje za Kosovo koje će Srbiju zadržati na putu evropskih integracija. Rješenje koje na papiru ne bi opstruirala Rusija je najbolji ishod za sve. Onda bi Rusija imala manje razloga da pokuša da destabilizuje region i imala bi manje kanala pritisaka i uticaja na Srbiju. Onda bi se možda bilateralni odnosi pojedinačnih zemalja sa Rusijom sveli na stepen odnosa koji ne ugrožava evropski put kao što imaju i zemlje EU”, zaključuje Milić.