Repriza brutalne velikosrpske retorike i politike

Piše,

Željko Rutović, publicista, teoretičar kulture medija i sociologije politike

Kao da je kalendar vremena ostao nepomičan u devedesetim prošlog vijeka. Kao da iskustvo nije ljudska i politička dimenzija. Kao da im za nauk ništa nije bilo dovoljno i poučno u raspadu SFRJ. Elem, svako nesuočavanje sa prošlošću i shodno njoj odgovornošću, umjesto katarze, zakonito i ciklično proizvodi nova „događanja naroda” sa starim i nepresahlim ambicijama srpskog velikodržavlja. U tom aspiratorskom ramu Crna Gora nije od juče, i zato, evo je na tapetu opet danas.

Zakon o slobodi vjeroispovijesti na novom primjeru, a u staroj odeždi (i) još jednom je ogolio, do brutalnosti lice i naličje velikosrpskog nacionalizma. Ogolio je, demonstrirao i demonstrira brutalnost udruženih izvođačkih radova na planu negacije crnogorskog državotvornog bića, identiteta, baštine i nezavisnosti Crne Gore.

I opet, sve po starom, već viđenom i decenijama iza nas hegemonom receptu. Formalni okidač kodnog motivacionog imena “Ne damo svetinje” izvukao je na teren starenove izvođače nacionalističkih radova koji su u sličnim “odbranama” na prostorima bivše Jugoslavije, izlazili kao gubitnici ostavljajući u vaskolikom porazu ono i one koje su branili.

I ovoga puta svi nacionalni radnici na zadatku utjerivanja straha crnogorskoj javnosti saborno su sabrani; SPC, politika i parapolitika, (kvazi)mediji i SANU, razno uslužno osoblje, fantomska udruženja, nacionalistički intelektualci, prosrpske stranke u Crnoj Gori, šaptački diverzanti zbirno već viđeni manipulanti koji nenaučiše na iskustvu vlastitih poraza, već ostaše da duhovno bitišu u tmini srednjeg vijeka.

I kao da se ništa na prostorima Zapadnog Balkana u (geo)političkim koordinatama nije dešavalo. I kao da Crna Gora nije obnovila svoju nezavisnost 2006. godine i kao da nije članica NATO, i kao da nema svoj ustavno-pravni poredak; velikosrpski hegemoni je doživljavaju kao svoj prirodni zabran razigranog populističkog orkestra “Igrale se delije”.

I posve očekivano, umjesto da se na prošlosti bolnog iskustva izmanipulisani narod educira, prosvjetljuje, kritički i evropski emancipuje, na vrlinama tolerancije, demokratije i suživota u zajednici, ideologija mračnih atavizama još jače ga drži u raljama propagande velikodržavlja za koje su skoro svi drugi, protivnici ili kao Crnogorci nepostojeći narod.

I zato, i samo, sabrana manipulacija: politička, vjerska, medijska, psihološka, paraobavještajna, dezinformaciona i latentno konfliktna. Ovaj i slični repertoarski predpolitički igrokaz, treniranje je discipline generisanja mentalitetsko-palanačkog duha teorije zavjere koja bez neprijatelja ne postoji.

Pogledajmo retoričku postavku, matrice “odbrane svetinja” ove 2020. godine i prisjetimo se sijamskih retoričkih blizanaca sa početka devedesetih. Elem, kao što rekosmo, kao da se nije ništa pomaklo od tada. Opet se brane obraz i čast, duša naroda, vjera, kosti predaka, opet se otkopava oružje i poziva na svetosavsko zborovanje i žrtvovanje za “svetu srpsku stvar…”

No, čega su danas svetinje ime? Odbrane pravoslavlja i svetosavlja, svete srpske zemlje, krvi i tla, srpske Sparte, Kosova…? Zvuči li (pre)poznato i već viđeno. Pride, vizuelno-scenski igrokaz anticrnogorskog folklora, ikonografija i epsko-mitološki narativ raznih ,,odbrana” zaokružuje sliku matrice bolnog sjećanja koje se u novoj formi opet sabira, manipuliše i žigoše.

Kojim imenom nazvati neskrivene poruke manjinskim narodima u Crnoj Gori, sve od skupštinske rasprave o pomenutom zakonu, poziva na paljenje Skupštine, krstova sa četiri S nacrtanih pred više kuća, pljevaljskih Muslimana i Bošnjaka tokom litija, sa sve šovinističkim porukama ,,krstom na nekrsti”, pa do pojanja, od Glave Zete do grada Spuža…

Inače, već viđena matrica, događanja naroda, funkcionalna je operacija pokušaja zamjene institucionalnosti, prava i pravne države. U tom kontekstu treba posmatrati generalni i aktuelni stav Mitropolije crnogorsko-primorske, tj. njenu borbu protiv pravnog sistema Crne Gore. Nepristajanje na status pravnog obveznika u kontekstu Zakona o slobodi vjeroispovijesti, suštinski je zalaganje za nastavak vaninstitucionalnog djelovanja (veliko)države u državi.

Naime, fenomenološki, riječ je o pokušaju cementiranja vanpravno-crkvene ekspozicionalnosti koja ničim omeđena optira vrhovni status duhovne, istorijske, nacionalističke arbitrarnosti, pitanja od zemlje do neba. Istorijska velikosrpska nespremnost na konstituciju prava i demokratskih procedura kao legitimne osnove razrješenja svih društvenih protivrječnosti, kontinuirano se zamjenjuje manipulativnom mantrom ,,događanja naroda”. Ovaj u više slučajeva pogubni reprizirani scenarij, suštinski je faktor kojim se (i ovoga puta) horskim hukom želi mijenjati vlast, karakter i civilizacijske vrijednosti suverene države Crne Gore.

Kao forma produženog i latentnog pritiska na Crnu Goru, mehanizmi radikalne destabilizacije Crne Gore isključivo, ciljno i specijalno propagandno, upodobljavaju se psihologiji kolektiva koja se u sabornosti nikada nije ni rukovodila smislom upitanosti i raciom argumenta. Elem, i ovoga puta, van pravnog sistema, Ustava i izbora, ulica, sabornost i mitomanija pretenduju na preuzimanje vlasti. Kao što je bilo juče, kako pokušavaju danas, i kako bi željeli sjutra, velikosrpski stratezi šalju nedvosmislenu poruku: izbori, procedure, evropski standardi i većinska volja naroda, nebitni su naspram ulice, udruženih pritisaka, konflikata i svekolikih demonstracija sabornosti kao sredstva pritiska prema zvaničnim crnogorskim institucijama.

Pokušaj urušavanja pravnog poretka na već viđenim i poraženim modelima, namjera je inauguracije periodične legitimizacije raznih oblika anarhije kao procesije velikosrpske hegemonije, koja se ne snalazi i ne želi djelovati u okvirima pravnog subjektiviteta i zakonom omeđenih civilizacijskih evropskih vrijednosti.

MEDIJSKA AGRESIJA

Kao dirigovana prethodnica, uigrana komandna linija u najbrutalnijem obliku teške artiljerije demonstrira medijsku agresiju na Crnu Goru. Sa potpuno istim već pročitanim vokabularom, tehnikama i centrima moći, sabrani medijski hegemoni mastodont prijeti, vrijeđa, diskvalifikuje, izmišlja, manipuliše, spinuje, etiketira, sa ciljem proizvodnje neupitne saglasnosti sa propagandističkim sadržajem i mehanizmima proizvodnje straha, demoralizacije, nemira, haosa, panike, koji kumulativno treba da ponište državni, nacionalni, kulturni, jezički, duhovni identitet Crne Gore, njenu multikulturalnost i vjerski suživot, sveukupno sa neugašenim ambicijama, poništiti državu Crnu Goru na način njene integrisanosti u vaskoliki san vaskolikog srpstva. Kvantitativnokvalitativni nalazi dokumentacionog karaktera i analize medijskog sadržaja kazaće da današnja količina brutalnosti nadmašuje ,,odjeke” medij skih falangi Miloševićevog režima. Ima li još neke riječi, uvrede, medijske forme i oblika, koji danas od strane tih medija nije zloupotrijebljen prema Crnoj Gori?

IKONOGRAFSKI INSTRUMENTARIJ

Operativna razrada huka medijske mašine temeljna je platforma u (neuspjelom) pokušaju prikaza vjerskih, a suštinski, sadržajno i velikoideološki ciljano, političkih litija. Svaka naredna po sadržaju poruka, terenskim aktivnostima i ikonografskom instrumentariju, sve više vjerski karakter demantuje a politički kvalifikuje. Da ne bude zabune, vjerska procesija samo je (providni) plašt zaogrnutih velikosrpskih političkih aspiracija.

Takođe, bjelodano se prepoznaje centristički rukopis organizacije koja ne dolazi spontano ,,iz glave cijela naroda”. Krečenje trobojki i drugih oblika audio-vizuelnog performansa, shodno stratezima, ima za cilj „raširiti igru po terenu”, prekrečiti ga i natpjevati ga, tako da svima bude jasno i glasno, da je Crna Gora srpska Sparta.

U tom kontekstu paljenje crnogorske zastave i skrnavljenje baštine, u funkciji je permanentnog generisanja velikosrpskih svjetonazora iz 1918. Kletve, anateme i svi prateći i prijeteći sadejstvujući činovi svake smislene upitanosti, čije su svetinje i čega su one danas pravo ime, od strane klerikalnog orkestra, biće „pojašnjeno” kaznom od Boga, ili neke svevišnje ruke, produžene u obliku vlasti Srpske pravoslavne crkve koja nedvojbeno šalje poruke da nije dobro propitivati mantru tamjana i mantije.

CILJEVI I DOMETI

Stvoriti atmosferu ambijent svim mogućim sredstvima, tenzično-konfliktnim pritiscima, medijsko dezinformacionom propagandom, vizuelnom predstavom, epskim narativom, dirigovanim performansima i drugim arsenalijama iz bagaža specijalnih odjeljenja, da je Crna Gora generalno, država srpskog naroda, kulture, jezika, crkve i tradicije, te da sljedstveno tome ona nema svoj narod i identitetski biljeg. Na bazi ovih elemenata velikoprojektno se obilazi i propituje teren u funkciji ako ne nasilne, a ono pod kapom i mantijom, pod blagoslovom Srpske pravoslavne crkve smjene vlasti na nastupajućim izborima.

Znači kampanjom kontinuiteta, sabiranjem svega što se da sabrati, po mogućnosti jedne liste, etnički čiste, uz svu logistiku zvaničnih i nezvaničnih paternalista, Crnu Goru trajno privesti ili prevesti u okvire kulture, duha, jezika i crkve srpskog naroda. Raskid sa NATO savezom i evropskim multikulturalnim vrijednostima bio bi finalan izraz jedne svekolike velikoprocesije.

Svakako, da litije i sveprateći i sveprijeteći angažman treba analizirati i u kontekstu nastupajuće 2021. godine popisa, sa neskrivenom ambicijom, javno deklarisanom, za snažnom kampanjom s ciljem povećanja broja Srba u Crnoj Gori! Podsjetimo i ne zaboravimo, sličnim kampanjama i sličnim litijama, popisom novih-starih neprijatelja, iz popisa u popis uvećao se broj Srba u Crnoj Gori.

Na razmeđima geopolitičkih koordinata i na njima neiskrenih zalaganja za evropske vrijednosti, u vremenu koje curi omeđeno rješavanjem statusa Kosova, unutrašnjih prilika i nastupajućih izbora u Srbiji, Crna Gora je ciljano projektovani politički poligon najširih razigravanja, prostora kompenzovanja i inih velikodržavnih znakovlja kojima mitološka, klerikalna manipulacija SPC treba da da miris, oblik i boju.

Tek, u susretu sa istorijskim ogledalom sa njegovim licem i naličjem, i stratezima i inspiratorima ovovremene svetosavske agresije jasno je sa svim varijacijama teme, da suštinski svo batrganje, ujdurme i pritisci imaju za cilj odložiti, umanjiti ili po već koji put poraz pretvoriti u „pobjedu”. Zakonomjernost istorijsko-civilizacijskog klatna, prije ili poslije retrogradnost nacionalističkih ideologema situira na zasluženo mjesto arhiva svekolike margine. U konkretnom slučaju, što prije to bolje, to bolje kako za Crnu Goru tako i sveukupnu regionalnu stabilnost.

Koliko god to batrganje, na momente djelovalo uporno i odlučno, ono u svojoj suštini, u svom biću, ne nosi potencijal kojim se može ugroziti istorijska, vjekovna samostalnost Crne Gore i samosvijest crnogorskog naroda o svom identitetu i svom nacionalnom dostojanstvu.

Mit i manipulacija

Mit kao izvorište i ishodište velikosrpske politike, mit kao zavisnost, opsjena, manipulacija i inspiracija. Mit kao iracionalno i nepropitujuće. Mit kao zabluda, lako prijemčiva i lako prenosiva, s generacije na generaciju. Mit kao proizvodnja neprijatelja. Mit kao opijum za neprosvijećene mase. Mit kao kolektivno bježanje od pojedinačne odgovornosti.

I naravno i ovoga puta, ne dalje od mitske fatamorgane, po kojoj se iznova, pričinjavaju i proizvode neprijatelji vaskolikog srpstva. Kao mobilizacijsko, destruktivno, inspiratorsko manipulativno sredstvo i činodejstvo, mit je dograđen shodno terenskoj postavci i cilju štabskih instruktaža.

Opet se brane obraz i čast, duša naroda, vjera, kosti predaka, opet se otkopava oružje i poziva na svetosavsko zborovanje i žrtvovanje za „svetu srpsku stvar..