Andrej kaže da je posramljen što je predsjednik Aleksandar Lukašenko tokom posjete poljoprivrednoj zadruzi Sliž na sjeveru Bjelorusije štalu s kravama uporedio s nacističkim koncentracionim logorom, piše bjeloruski servis Radija Slobodna Evropa.
Ali kao čovjek zadužen za krave u Sližu takođe misli da kritika nije na mjestu.
“Pogledajte, sve je čisto”, rekao je on za RSE tokom obilaska štale. “Ima li ovdje ičeg katastrofalnog? Vidite li neku ukaljanu kravu?”
<<<Lukašenko smijenio guvernera zbog krava<<<
Lukašenko, sin mljekarice koji je rekao da su krave “svete” i koji je postavio statuu vola u centru Minska, naljutio se 27. marta pošto je vidio balegu na nozi jedne životinje.
“Pogledajte ovu kravu”, grdio je Lukašenko zvaničnike zadruge i vlade, što je prikazano na državnoj televiziji.
“Pokrivena je izmetom! Da li ste bolesni? Ovo je Aušvic”, nastavio je Lukašenko koji je veći dio 80-ih u Sovjetskom Savezu bio zvaničnik u zadruzi.
Ilustrujući kakav je postsovjetski život 10 miliona bjeloruskih građana pod kapricioznim predsjednikom u petom mandatu, on je brzo objavio da otpušta tri čovjeka zbog tog pitanja, uključujući guvernera Mogiljevske oblasti.
Ali Andrej, koji uprkos “debaklu” i dalje nadzire oko 1.400 krava zadruge, ima objašnjenje.
“Morate razumjeti – to je krava! Ako odluči da legne u gomilu g…na, onda će to uraditi”, kaže on. “Ja to neću čistiti! Ali pogledajte ovdje: ovdje u štali krava se nikada ne isprlja; legne i sve je u redu”.
Andrej kaže da je bilo dodatnog čišćenja iako je Lukašenkova posjeta najavljena samo dva dana ranije i priznaje da se poslije telefonom izvinio predsjedniku.
Ali on takođe kaže da su uslovi koje je vidio predsednik uglavnom reprezentativni.
Zadruge krive
Bivša Bjeloruska Sovjetska Socijalistička Republika se dičila trećim po veličini poljoprivrednim proizvodom među sovjetskim republikama 1990, kada je svaki treći zaposleni radio u poljoprivredi ili šumarstvu.
Ali 2018. godine, prema Međunarodnoj organizaciji rada, taj broj je pao na samo 10 odsto među postsovjetskim državama.
Tako da je Lukašenkovo javno ponižavanje zadruge Sliž bio rizičan gambit, pošto bi mnogi mogli smatrati da je njegova politika državnih poljoprivrednih razlog zapuštenosti prostora za stoku.
Uprkos uvođenju “tržišnog socijalizma” u bjeloruski poljoprivredni sektor, Organizacija za hranu i poljoprivredu UN (FAO), kaže da se malo toga promijenilo od sovjetskih dana.
Državno vlasništvo zemlje je duboko usađeno nasljeđe poljoprivrednih navika iz sovjetske ere.
Pitanje privatnog vlasništva poljoprivrednih dobara je stavljeno na referendum 1996 – dvije godine pošto je Lukašenko preuzeo vođenje zemlje – i, prema zvaničnim rezultatima, 83 odsto Bjelorusa se tome usprotivilo.
Kao posljedica, veliki dio poljoprivrednog zemljišta je ostao pod kontrolom zadruga u vlasništvu države, što je snažno zagovarao Lukašenko.
FAO je izvijestio da je Bjelorusija na dnu liste zemalja Zajednice nezavisnih država (ZND) prema udjelu privatnih dobara u BDP-u.
Sadašnja bjeloruska agrarna politika je usmjerena na obezbjeđivanje samo onih prehrambenih proizvoda koji su potrebni u zemlji.
Aleksandar Jarašuk, predsjednik bjeloruskog Kongresa demokratskih sindikata, rekao je za RSE da propadaju mnoga bjeloruska državna poljoprivredna dobra.
On je rekao da je Lukašankov pokušaj da od bjeloruskih imanja i sela napravi efikasan dio privrede u državnim vlasništvom “sizifovski zadatak”.
“Prema onome što čujem od predstavnika agrarnog sektora koji su sada na zvaničnim položajima, oko 75 do 80 odsto dobara u zemlji je u veoma lošoj (finansijskoj) poziciji”, rekao je on. “Lukašenko je rekao (da je u takvom stanju) 20 do 25 odsto dobara, ali je zapravo obrnuto – i 20 do 25 odsto nekako uspijeva da radi, dok su ostala na ivici potpunog bankrota ili su već propala”.
Jarašuk je ukazao na to da sve veći broj poljoprivrednih imanja bankrotira poslednjih godina – što je rezultat, kako kaže, Lukašenkove komandne privrede.
On je rekao da je “više puta raspravljao” o agrarnoj politici sa svojim “ličnim prijateljem” Lukašenkom i da je rekao predsjedniku da će nastavak protivljenja privatnom vlasništvu poljoprivrednog zemljišta dovesti do “bankrota i tragedije”.
“I to se dešava danas, vidimo to”, rekao je Jarašuk.
“Ako bi bilo (privatnog) vlasnika (kravlje zadruge Sliž), ne bi bilo ‘Aušvica’, kako je (Lukašenko) rekao. Ako odete da vidite imanje privatnog poljoprivrednika, vidjećete krave koje su njegovane i suve zato što je to (poljoprivrednikovo) vlasništvo”.
Jarašuk predviđa da će, ako Lukašenko nastavi da sprječava razvoj privatnog vlasništva i poslovanja, doći do socijalne “eksplozije s nepredvidivim posljedicama”.
Ali, bjelorusku istoriju zadružnog agrara biće teško uzdrmati.
Na dobru Sliž, Andrej i njegov tim radnika djeluju spremni da poprave stvari.
On kaže da mu je jedan radnik dan poslije Lukašenkove olujne posjete rekao da je rekao kravama: “OK, moje drage krave, juče ste bile u koncentracionom logoru, ali danas ćemo raditi na pravljenju pionirskog kampa”.
Istorija antisemitizma?
U medijima je bilo malo riječi o Lukašenkovom bizarnom poređenju kravlje zadruge Sliž s nacističkim koncentracionim logorom Aušvic – gdje je više od milion Jevreja i muškaraca, žena i djece iz drugih manjina brutalno pogubljeno ili primorano da živi u neljudskim uslovima tokom Drugog svjetskog rata.
“Poređenje je, naravnom, bolesna uvreda za žrtve holokausta i njihove porodice”, rekao je Tom Gros (Gross), komentator međunarodnih odnosa i stručnjak za holokaust. “To je takođe opasno, pošto odgovara antisemitima koji pokušavaju da izobliče ili minimizuju očiglednu sadističku stvarnost holokausta”.
On dodaje da je dosadašnje bjelorusko “obilježavanja holokausta i obrazovanje o njemu loše uprkos činjenici da su ubijene hiljade bjeloruskih Jevreja”. Gros kaže da su među njima porodice Jevreja koji su izmakli holokaustu u Bjelorusiji, uključujući kompozitora Irvinga Berlina, slikara Marka Šagala (Marc Chagall), književnicu Ejn Rand (Ayn) i izraelske premijere Menahem Begina i Šimona Peresa.
Jevreji su bili treća etnička grupa po veličini u Bjelorusiji početkom 20. vijeka i prije Drugog svjetskog rata su činili više od 40 odsto stanovništva bjeloruskih gradova, rekao je Gros, poredeći to s procjenama da tamo sada živi 20.000 Jevreja.
“Umjesto uvrjedljivih poređenja, Lukašenko bi trebalo da se ugleda na druge evropske lidere koji sada odaju prikladnu poštu žrtvama holokausta, kao što je austrijski kancelar Sebastijan Kurc (Sebastian Kurz)”, rekao je Gros, navodeći da je Kurc prilikom posjete Bjelorusiji prošlog mjeseca odao počast hiljadama austrijskih Jevreja ubijenih zajedno s Bjelorusima u koncetracionom logu Mali Trostanec.
Lukašankov komentar se pojavio otprilike u isto vrijeme kao i jezivo otkriće na gradilištu u zapadnom bjeloruskom gradu Brestu, masovne grobnice za koju se vjeruje da sadrži ostatke oko 1.000 Jevreja koje su ubili nacisti tokom Drugog svjetskog rata.
Ovo nije prvi put da Lukašenko iznosi kontroverzne izjave o Jevrejima.
On je naširoko kritikovan 2007. zbog poređenja bjeloruskog grada Babrujska sa “svinjcem” poslije čega je dodao: “To je bio uglavnom jevrejski grad – a znate kako Jevreji tretiraju mjesto gdje žive. Pogledajte Izrael, bio sam (tamo). Ne želim nikoga da uvrijedim – ali ne mare mnogo o, na primjer, košenju trave, kao u Moskvi”.
Lukašenko je takođe povezao Jevreje s nepoštenim oligarsima i govorio o nekim o svojih kritičara kao o ljudima s “krivim nosevima”.
