Moguće sankcije EU zbog poljskog Zakona o holokaustu

Evropska Unija bi mogla da sankcioniše Poljsku zbog spornog Zakona o holokaustu. Ono što Poljska vlada čini je urušavanje demokratije, a Evropa mora odbraniti svoje osnivačke principe “demokratije, jednakosti, vladavine prava i poštovanja ljudskih prava, piše New York Times.

Unija je već preduzela određene korake i upozorila Varšavu da bi mogla da izgubi svoje glasačko pravo u organizaciji ukoliko nastavi da sprovodi takvu politiku.

Možda neće biti jednostavno za Evropsku uniju da sprovede tu prijetnju, s obzirom na to da se Mađarska ranije izjasnila kako će staviti veto na takve sankcije. No, EU ne smije posustati. Ukoliko Mađarska nametne veto, blok bi mogao preusmjeriti dio pomoći za Poljsku, a diplomate iz ostalih zemalja članica bi mogle svesti kontakt s Varšavom na minimum.

Nju Jork Tajms podsjeća da je od dolaska na vlast u Poljskoj 2015. godine, stranka Pravo i pravda donijela niz nepopularnih mjera, stavljajući na taj način nacionalne sudove pod političku kontrolu, pokušavajući to isto uraditi i s medijima, pročišćavanjem državne službe, a od nedavno, kriminalizuje bilo kakav spomen poljskog saučesništva u holokaustu. Iza ovih poteza vodi se dogovoreno i opasno prekrajanje istorije da bi se stvorio narativ herojske poljske žrtve – pod nacistima i komunistima, ali i kao potcijenjeni borci tradicionalnih vrijednosti protiv degenerične i kontrolisane Evropske unije.

U poljskoj nacionalnoj istoriji je oduvijek postojala trunka žrtve, uglavnom iz razumnih razloga, s obzirom na istoriju Poljske o podjelama. Ali, za Jaroslava Kačinjskog, predsjednika vladajuće stranke, kao i za neke druge populističke lidere u istočnoj i centralnoj Evropi, a naročito Mađarske – svrha revizije istorije na ovaj način je zapravo sticanje moći. A zakon o holokaustu je namijenjen da nametne sliku Poljaka isključivo kao mučenike, nikako kao saradnike, piše Nju Jork Tajms.

Poljski zakon koji kažnjava sve koji tvrde da su poljska država ili njen narod “odgovorni ili su bili akteri u nacističkim zločinima koju je počinila nacistička Njemačka”, stupio je na snagu.

ABC na svom portalu prenosi tekst Asošijejted Presa, u kome se navodi da je taj Zakon dio napora nacionalnih vlasti da iskoriste istoriju kako bi odbranili čast i ponos države.

U tekstu se podsjeća da se poljski zvaničnici godinama bore protiv fraza poput “poljski logori smrti”, koji se ponekad koriste u inostranstvu kada se govori o logorima smrti kojeg je izgradila i kojima je upravljala nacistička Njemačka na okupiranoj poljskoj teritoriji tokom Drugog svjetskog rata.

Međutim, zakon je izazvao krizu sa Izraelom.

Tamo se oni koji su preživjeli Holokaust, kao i zvaničnici, plaše da je pravi cilj zakona da potisne poljsko istraživanje o tome ko je ubijao Jevreje tokom Drugog svjetskog rata.

Poljski zvaničnici to poriču. Insitiraju na tome da Zakon predviđa zatvorske kazne do tri godine samo za one koji javno ili neosnovano optužuju poljsku naciju u cjelini za zločine koje su počinili Njemci.

ABC prenosi i da je Zakon takođe stvorio tenzije sa Ukrajinom zbog odredbe kojom se kriminalizuje osporavani ratni zločin ukrajinskih nacionalista u kojem su ubili 100.000 Poljaka.

Zakon su kritikovale i Sjedinjene Američke Države , koje su upozorile Poljsku da to može da šteti političkim odnosima Poljske i sa SAD i Izraelom.

Zbog te zabrinutosti Vlada Poljske poslala je u Vašington Mareka Magijerovskog, državnog sekretara u Ministarstvu spoljnih poslova. On je izjavio da je vlada iznenađena zbog neprijateljstva prema Zakonu, ali i da vjeruje da Varšava nije dobro “pripremila teren” za ovaj Zakon.

On je, istovremeno, ocijenio da medijski izvještaji i komentari stranih političara “brutalno pogrešno tumače” zakon i njegovu namjeru, ali i da Poljska nikada neće “sahraniti” svoju istoriju i činjenicu da su neki Poljaci počinili “nepopravljiva djela” tokom Drugog svjetskog rata.

Zakon o Holokaustu kritikovala su i jevrejska udruženja, čiji predstavnici tvrde da se više ne osećaju bezbjedno u Poljskoj.