Osvrt na rusko-gruzijski razarajući rat

Prije jedne decenije izbio je rat između Rusije i Gruzije u separatističkim regionima Južne Osetije i Abhazije, koji su se međusobno optuživali za pokretanje neprijateljskih sukoba. Ovaj kratki rat plaćen je stotinama života, desetinama hiljada raseljenih lica, a obje strane je ostavio u stanju zamrznutog konflikta.

Još od početka devedesetih, Gruzija je ne tako lako, održavala primirje između dva separatistička regiona, Južne Osetije i Abhazije, koje su de facto uživale nezavisnost uz pomoć ruskih vojnih snaga.

Ali tenzije su porasle 2008. godine, kada je Gruzija razmatrala mogućnost da se priključi NATO-u.

Kada je Rusija poslala dodatne mirovne snage u Abhaziju, tadašnji gruzijski predsjednik Mihail Sakašvili vidio je to kao mogućnost da zauzme enklavu.

“Mislimo da ono što je urađeno nedavno u pravnom smislu odnosi se na aneksiju i ono što se radi sada dok ovo govorimo predstavlja čin agresije”, govorio je Mihail Sakašvili.

Poslije nekoliko mjeseci eskalacija i preokreta, situacija se pretvorila u sveobuhvatni rat.

Tbilisi je tvrdio da su ruske snage prodrle u Južnu Osetiju prije nego su gruzijske snage uopšte krenule u napad sa ciljem da zauzmu region, ali je Moskva optužila Gruziju da je prva zapucala.

“Uočili smo kretanja stotina plaćenika kroz tunel Roki, koji spaja Rusku Federaciju i Gruziju”, rekao je Aleksandar Lomaja, šef gruzijskog Savjeta bezbjednosti.

Ministar spoljnih poslova Ruske Federacije, Sergej Lavrov, je naglasio da su se desila razorna granatiranja civilnih područja Cinvalija, kao i drugih naselja uključujući i one izvan zone konflikta.

Civili su bježali od borbi u Južnoj Osetiji, uključujući i mnoge etničke Gruzijce.

Do 10. avgusta, nadbrojane gruzijske snage su se povukle sa teritorije, ali uskoro se otvorio drugi front. Ruski tenkovi su prešli preko Abhazije u pokušaju da ponovo preuzmu Kodori klisuru, jedini dio pokrajine pod kontrolom Gruzije. Borbe su se proširile izvan granica dva separatistička područja.

Ruske trupe su prodrle u Gori, izvan Južne Osetije, i bombardovale su grad i njegovu vojnu bazu.

“Od 20 ljudi (u bazi) njih 18 je poginulo. Dvoje je preživjelo. Sada sahranjujemo mog nećaka. Izgubio je ruku i nogu. Oči su mu bile unakažene. Iza sebe je ostavio ćerku staru samo 10 dana”, ispričao je Mihail Kvaliašvili, stanovnik Gorija.

Konflikt, i djelimično ruski upad u Gruziju, izazvali su pažnju zapadnih lidera.

“Rusija je ove nedjelje izazvala ozbiljna pitanja u vezi sa njihovim namjerama u Gruziji i regionu. Ove akcije su značajno narušile rusku poziciju u svijetu. I takve akcije su ugrozile i ruske odnose, njihov odnose sa Amerikom i Evropom”, rekao je tada Džordž V. Buš.

Ruski predsjednik Dmitrij Medvedev, naredio je 12. avgusta prekid neprijateljstva u skladu sa mirovnim planom kojem je posredovala EU.

To nije odmah okončalo borbe, niti izvještaje o pljačkanjima i bezakonju.

Ali nedjelju dana kasnije, ruske trupe počele su da napuštaju Gori, što je Moskva predstavila kao početak povlačenja koje su zahtijevale zapadne sile.

Neki civili počeli su da se vraćaju svojim kućama, iako većina raseljenih nikada nije dobila mogućnost povratka.

“Najveća je radost za sve što se vraćamo kućama. Kada se ja budem vratila svojoj kući, sigurno ću biti preplavljena emocijama”, rekla je Natela jedna od raseljenih osoba.

Ovaj kratkotrajni rat imao je dalekosežne posljedice. Rusija je glasala za priznavanje Južne Osetije i Abhazije za nezavisne države, što je bila odluka koju su zapadni lideri osudili.

Ruske trupe su ostale u oba regiona, što je Tbilisi smatrao okupiranom teritorijom. Borbe su ostavile stotine mrtvih i desetine hiljada raseljenih, ali i potvrdile vojnu dominaciju Rusije u regionu.