Trideset godina poslije pada Berlinskog zida i dalje postoje značajne podjele između istoka i zapada Njemačke, što su pokazali i posljednji izbori u pokrajini Tiringija na istoku zemlje.
Pobjeda ekstremnih partija s ljevice i desnice na izborima u njemačkoj pokrajini Tiringiji ističe sve veću fragmentaciju političke scene u Njemačkoj te slabljenje tradicionalnih partija, ali i podjele između istoka i zapada zemlje i 30 godina poslije pada Berlinskog zida, pišu svjetski mediji.
Ekstremna ljevica i desnica nadjačali centar
Partije s krajnje ljevice i krajnje desnice osvojile su više od polovine glasova na izborima u Tiringiji, dok su demohrišćani Angele Merkel pretrpjeli velike gubitke završivši na trećem mjestu, ukazuje portal Politiko (Politico).
Stranka Ljevica je obezbijedila prvo mjesto s 31 odsto glasova, zahvaljujući popularnosti premijera pokrajine Boda Ramelova (Ramelow), dok je ekstremno desna Alternativa za Njemačku (AfD) opet dobila veliku podršku na istoku Njemačke, završivši na drugom mjestu s 23,4 odsto glasova, što je više nego duplo od rezultata na izborima 2014.
Izborni rezultati su ozbiljan udarac etablišmentu, Hrišćansko-demokratskoj uniji (CDU) i njenom koalicionom partneru na saveznom nivou Socijaldemokratskoj partiji (SPD), ističe Politiko.
CDU je završila na trećem mjestu s 21,8 odsto, dok je na izborima 2014. bila prva s 31,2 odsto. SPD je završio na četvrtom mestu osvojivši osam odsto glasova u odnosu na 18,5 odsto na prethodnim izborima. Zeleni i liberalne Slobodne demokrate (FDP) su osvojili oko pet odsto glasova čime su prešli izborni cenzus.
Fragmentacija
Tiringija je suočena s političkom pat pozicijom pošto izbori nisu dali većinu koja bi omogućila stabilnu vladajuću koaliciju, što ističe kako je nemački politički pejzaž postao fragmentiran, ocjenjuje Fajnenšl tajms (The Financial Times).
Uprkos dobrim rezultatima nije jasno kako će Ljevica moći da sastavi funkcionalnu vladajuću koaliciju. Ta stranka trenutno vlada u Tiringiji u savezu sa socijaldemokratama i zelenima, ali te tri stranke poslije izbora u nedelju više nemaju većinu. CDU kancelarke Merkel je odbila saradnju s Ljevicom, a većina bi, ukazuje britanski list, mogla biti formirana ako Ljevica ubijedi liberale iz FDP-a da se pridruže vladajućoj koaliciji.
Izbori u Tiringiji su zacementirali ulogu AfD-a kao velike opozicione patrije na istoku Njemačke, pošto je u septembru dobila 27,5 odsto glasova u Saksoniji i 23,5 odsto u Brandenburgu, čime je na drugom mjestu u parlamentima te dvije pokrajine.
Ekstremno lijeve i ekstremno desne partije su zajedno dobile 53,5 odsto glasova što će, kako piše britanski list, uzbuniti koridore moći u Berlinu dok se zemlja priprema da obilježi 30. godišnjicu pada Berlinskog zida.
Ekstremna desnica učvršćuje poziciju na istoku Njemačke
Iako je AfD ostvarila dobar rezultat na izborima i učvrstila poziciju na istoku Njemačke, slabi su izgledi da dođe na vlast, pošto su ostale stranke isključile saradnju s ekstremnom desnicom, ukazuje Njujork tajms (The New York Times).
Ipak, snažni rezultati AfD-a će verovatno odjeknuti na drugačije načine i ishod izbora bi mogao dalje ojačati moći stranačkog lidera u Tiringiji Bjerna Hekea (Bjoern Hoecke), jednog od najozloglašenijih figura njemačke politike.
U AfD-u se vodi borba za prevlast između ekstremne frakcije poznate kao Krilo, koju predvodi Heke, i umjerenijeg tabora, koji uglavnom čine razočarani konzervativci koji su napustili stranku Angele Merkel zbog njene liberalne politike oko migracija.
Dok na zapadu Njemačke podrška AfD-u stagnira, na istoku ima značajno veću podršku među biračima, a na izborima u nedjelju je dobila najviše glasova mladih, ukazuje Njujork tajms, dodajući da sam Heke dodatno podstiče podjelu istok-zapad.
Među pristalicama AfD-a postoji osjećanje frustracije zbog, kako smatraju, manjka razumevanja političara za poremećaje i ekonomske teškoće koje su mnogi trpeli poslije pada komunizma, ukazuje Njujork tajms.
Pojedine pristalice kažu da im je dosta vlade koja ne može da obezbijedi dobre penzije ili dovoljno nastavnika u školama, a nalazi novac za integraciju migranata.
“Izgubili smo sve jednom ranije i nikada nismo tražili pomoć”, rekla je penzionisana frizerka Barabara Fidler (Fiedler). “Sada u penziji poslije 40 godina rada, jedva mogu da platim osnovne stvari, dok se pridošlicama daje toliko mnogo. To nije u redu. To zaista ljuti ljude”.
Povećanje jaza
Pored toga što su nastavili višegodišnji trend ka fragmentaciji političkog spektra, izbori u Tiringiji su potvrdili još jedan razvoj – proširenje političkog jaza između istoka i zapada Njemačke, ocjenjuje Volstrit džurnal (The Wall Street Journal).
Trideset godina poslije pada Berlinskog zida i potonjih decenija ekonomske i političke konvergencije zapada i istoka Njemačke, generalni trend ka podijeljenom političkom pejzažu sa slabljenjem mejnstrim partija i jačanjem marginalnih grupa, ide mnogo brže na istoku, navodi konzervativni njujorški list.
Ljevica, radikalna stranka s korjenima u istočnonjemačkoj Komunističkoj partije, sa skoro trećinom osvojenih glasova je zacementirala svoju poziciju dominantne partije u Tiringiji, ističe Volstrit džurnal.
I AfD i Ljevica su mnogo snažnije u oblastima koje su bile pod uticajem bivšeg Sovjetskog Saveza, dodaje list, ukazujući da je AfD u Tiringiji na čelu s Hekeom radikalniji nego u ostatku zemlje. Heke je jedna od najkontroverznijih figura AfD-a i vodio je kampanju protiv imigranata i političke korektnosti, kritikovao je njemačku kulturu sjećanje na holokaust kao samobičovanje i ismijavao ekološke mjere.
Skoro 30 godina poslije pada Berlinskog zida 9. novembra 1989, psihološka podjela i dalje postoji između istoka i zapada, ističe agencija Rojters (Reuters) i ukazuje da ljudi na istoku vjeruju da su na drugom mjestu.
Bivši kancelar Helmut Kol (Kohl), arhitekta reunifikacije, istočnim Njemcima je 1990. godine obećao procvat, ali je ekonomski oporavak istoka bio daleko sporiji i bolniji nego što je zamišljao, ocjenjuje Rojters.
Dva miliona ljudi, posebno mladi i žene, otišlo je iz tog regiona poslije ujedinjenja, dok je malo velikih globalnih kompanija došlo.
Posle injekcije od dvije hiljade milijardi eura u posljednje tri decenije, bruto domaći proizvod na istoku je i dalje na tri četvrtine nivoa na zapadu, pri čemu je produktivnost niža, dok je nezaposlenost dva odsto veća nego na zapadu.
Mnogi Njemci na istoku nezadovoljni su kako se reunifikacija odvijala i kažu da podjele u društvu i dalje postoje, što neke razočarane na istoku gura ka političkom ekstremizmu, ukazuje Rojters.
Prema prošlomjesečnom izvještaju savezne vlade o stanju njemačkog jedinstva, 57 odsto istočnih Njemaca se osjećaju kao građani drugog reda. Tek 38 odsto na istoku smatra da je ujedinjenje bilo uspješno, uključujući samo 20 odsto mlađih od 40 godina.
Osjećaj na istoku o inferiornosti plodno je tlo za ekstremne partije, podvukla je agencija u tekstu uoči izbora u Tiringiji.
AfD je usvojio slogane korišćene na protestima 1989. koji su doveli do pada Berlinskog zida, čime je pozivao glasače da završe promjene koje su počele padom Zida, s retorikom protiv vodećih partija u stilu “isušimo močvaru”.
Izvještaj instituta ZEW ranije ove godine pokazao je da je vjerovatnoća da tražioci azila budu žrtve zločina iz mržnje 10 puta veća na istoku Njemačke nego na Zapadu. Autor knjige o ujedinjenju Ilko-Saša Kovalčuk (Ilko-Sascha Kowalczuk) rekao je da je ekonomski šok reunifikacije poremetio cijelo društveno tkanje istoka Njemačke. Poslije 1990. mnogi istočni Njemci pokušavali su da budu veći Njemci, što je rezultiralo u otvorenom nacionalizmu i rasizmu, ukazao je Kovalčuk.
