Varnice između lidera, špijunske afere i prijem Kosova u Unesko, teme su oko kojih se lome koplja u odnosima Srbije i Makedonije koji su narušeni još krajem prošle godine.
Hitno povlačenje osoblja Ambasade Srbije u Skoplju, u nedjelju, još jedan je u nizu dokaza da odnosi dvije zemlje odavno nijesu bili na nižem nivou.
A niz je, zapravo, nagoviješten već krajem prošle godine, nakon izbora u Makedoniji iz kojih je kao pobjednik izašao Zoran Zaev, lider SDSM i aktuelni premijer.
Tiranska platforma
Već u januaru, ni mjesec dana nakon izbora, veliki skup albanskih partija iz regiona u Tirani – koji je rezultirao takozvanom tiranskom platformom – označio je početak turbulencija u odnosima Srbije i Makedonije.
Jedna od tačaka u platformi je i insistiranje na pokretanju tužbe protiv Srbije za genocid nad albanskim stanovništvom u Makedoniji početkom XX veka.
Zaplijenjeno oružje
Oštre reakcije uslijedile su iz Beograda, uz ocjene da će vlast u Skoplju formirati antisrpske partije. Maj je bio posebno turbulentan mjesec u odnosima, a počeo je presretanjem velike količine oružja na jugu Srbije koje je ilegalno trebalo da se transportuje u Makedoniju. U akciji Vojnobezbjednosne agencije zaplijenjene su puške, mitraljezi, bombe, minobacači.
Akcija bezbjednosnih službi brzo je zataškana, ali je onda uslijedilo varničenje na liniji Vučić – Zaev. Tadašnji kandidat za predsjednika Srbije u nekoliko navrata upozorio je na mogućnost sprovođenja “makedonskog scenarija” u Srbiji, na šta je reagovao Zaev, nazvavši Vučića nacionalistom.
Situacija se dodatno razbuktala viješću da je u makedonskom parlamentu, u noći kada je napadnut tada još uvijek opozicioni lider SDSM, bio i agent srpske BIA zaposlen u Ambasadi u Skoplju…
U podijeljenom društvu kakvo je makedonsko vlast mora da izađe u susret albanskoj manjini, kojoj odgovara zaoštravanje odnosa prema Srbiji, smatra politički analitičar Dragomir Anđelković.
“To je radila i vlada Nikole Gruevskog, no ne u toj mjeri. Makedonija je mala zemlja i dovija se kako zna i umije, ali sadašnji potezi kao da su sračunati da zabole Beograd. Već i sama činjenica da to rade, pokazuje da nijesu za razvijanje dobrosusjedskih odnosa”, kaže Anđelković.
On smatra da je potez Beograda možda i namjerno „pretjeran”.
“Pozicija Beograda mora biti da nećemo biti krotki, Skoplje to mora da shvati”, zaključuje on.
