Dan kada je učinjen genocid u gradu Hodžali

Narod Azerbejdžana je doživio mnogo patnji i stradanja kako u dalekoj, tako i bližoj prošlosti u borbi za sticanje i očuvanje nezavisnosti svoje države.

Razlozi su dobro poznati – Azerbejdžan je jedna od najbogatijih država južnog Kavkaza, odnosno strateški pripada veoma važnom regionu. Zato je ovo područje u prošlosti bilo pod vlašću velikih imperija koje su se smjenjivale, da bi u 19. vijeku ovo područje preuzela carska Rusija. Želju za svojom državom narod Azerbejdžana je ostvario 1918. godine kada je osnovana Demokratska republika Azerbejdžan i to je bila prva demokratska i sekularna država u islamskom svijetu. To naravno mnogim državama u okruženju i šire nije odgovaralo, tako da je samostalnost Azerbejdžana kratko trajala, nepune dvije godine.

Već 1920. godine, ne slobodno izraženom voljom naroda Azerbejdžana nego, kako to najčešće biva, odlukama moćnika vođenih sopstvenim interesima i ciljevima, Azerbejdžan je inkorporiran u sastav nove svetske velesile, ovaj put SSSR-a.

Nakon 71 godine bitisanja u okviru SSSR–a 1991. godine Azerbejdžan je obnovio toliko željenu svoju samostalnost ali se ubrzo suočio sa ugrožavanjem teritorijalnog integriteta. U azerskoj pokrajini Nagorno-Karabah došlo je do rata pa je jermenska većina jednostano proglasila otcepljenje od Azerbejdžana koje, poznato je, nije dobilo međunarodno priznanje. Međutim, ono što je najtragičnije u sukobima vođenim oko Nagorno-Karabaha, teritorije Azerbejdžana, između Azerbejdžana i Jermenije, već uopšte u međunarodnim okvirima i istorijama ratova i ratovanja, je masovni genocid  koji su učinile jermenske oružane snage i to mahom nad djecom, ženama, starijim osobama. Ovaj genocid dogodio se 25. i 26. februara 1992. godine u azerbejdžanskom gradu Hodžali koji se nalazi u regiji Nagorno Karabaha. Zato narod Azerbejdžana 26. februar obilježava kao Dan genocida Hodžali i nacionalne žalosti jer je nad azerbejdžanskim narodom učinjen jedan od najsurovijih zločina.

Tada je ubijeno 613 ljudi među kojima 63 djece, 106 žena, 70 starijih ljudi. Stravičnost zločina ogleda se i tome da je 8 porodica ubijeno u potpunosti, 25 djece izgubilo je oba roditelja, 130 djece izgubilo je jednog roditelja, ranjeno je 487 lica među kojima 76 djece, 1.275 osoba postali su taoci dok je bez traga nestalo 150 osoba o čijoj se sudbini i danas ništa ne zna. Tijela ubijene djece, staraca i žena bila su unakažena a tek dva dana nakon tragedije bilo je moguće doći na mjesto zločina. Ovaj genocidni čin  učinjen je  ne samo protiv nedužnih stanovnika grada Hodžali već i  uopšte protiv čovječnosti, čitave civilizacije i međunarodnog mira. Osim toga on je po mnogim ocjenama imao za cilj i pokazivanje moći nekih zemalja,  koje podržavaju  Jermeniju u sukobima oko pokrajine Nagorno-Karabah,  prema Azerbejdžanu, koji je tek  obnovio svoju nezavisnost.

Podatke o masakru učinjenom nad  više od 600 civila u gradu Hodžali koje je tada saopštila azerbejdžanska strana, pokušali su da opovrgnu jermenske snage ali stradanje stanovnika Hadžali potvrdili su i drugi strani izvori među kojima i Hjuman rajts vojč, međunarodna organizacija za ljudska prava. Ubijanje nedužnih Azerbejdžanaca osim Hjuman rajts vojča potvrđeno je i od strane brata jermenskog komandanta Monte Melkonijana u biografiji o svom bratu.

Napadu na grad Hadžali prethodila je velika paljba iz artiljerijskog  oruđa, teške vojne tehnike,  tokom hladne noći, 25. februara  i  od tog napada u gradu planula je velika vatra koja je zahvatila cio grad. Kada je napad počeo, jermenske snage su  bile brojčano jače od odbrambenih snaga grada jer su imale podršku teške tehnike i osoblja 336 motorizovanog puka bivšeg SSSR-a. Zbog toga su  Jermeni bez problema zauzeli grad Hodžali. Stanovnici, njih oko dvije i po hiljade, koliko je ostalo u gradu, bili su prisiljeni da napuste svoje domove u nadi da se  probiju u grad Agdam, regionalni centar i najbliže naselje. Jermenske snage su prethodno najavile da da će napasti grad ali da će ostaviti kopneni koridor kako bi civili prošli  kroz njega. Međutim, jermenske snage  obećanje o bezbjednom odlasku civila nijesu održale već su  krenule u potjeru za civilima  koji su pokušali da se probiju kroz koridor i otvorili vatru na njih i tako učinile nezapamćen masakr odnosno genocid. Prije pokušaja odlaska nedužnih civila ovim kopnenim koridorom i piste na aerdromu namjerno su bile uništene tako da je odlazak vazdušnim putem bio onemogućen.

Zbog stradanja nedužnih stanovnika grada Hodžali u noći između 25. i 26. februara 1992.  Azerbejdžan je 26. februar proglasilo za datum od velikog značaja za zemlju.

Ovaj tekst je dio plaćenih objava