Hiljade Portorikanaca danima marširaju ulicama glavnog grada San Huana tražeći ostavku guvernera Rikarda Roselja nakon što su u javnost procurile poruke u kojima su on i njegovi saveznici vrijeđali žene, homoseksualce, političke protivnike ali i žrtve uragana Marija, ali, guverner želi ostati na funkciji do kraja ovog mandata, odnosno do januara 2021. godine.
Deseti dan protesta
Zbog nepristojnih onlajn razgovora između guvernera Portorika Rikarda Roselja (Ricardo Rossello) i njegovih saradnika, ali i zbog optužbe za korupciju protiv njegove vlade, u ponedjeljak su, deseti dan zaredom, nastavljeni protesti građana koji traže njegovu ostavku, navodi agencija Asošijejted pres (The Associated Press).
Očekivani marš u glavnom gradu San Huanu desio se dan nakon što je Roseljo objavio da neće odstupiti, ali je, u nastojanju da umiri tenzije, obećao da neće tražiti reizbor niti će nastaviti obnašati funkciju šefa svoje prodržavne političke stranke. To je, ocjenjuje AP, još više razljutilo njegove kritičare.
Organizatori protesta su na dio puta koji su planirali blokirati postavili znak “660,510 + 1”, što predstavlja broj ljudi koji su glasali za Roselja plus još jedan kako bi odbili njegov argument da neće podnijeti ostavku jer su ga ljudi izabrali.
Otkako su onlajn razgovori između guvernera i 11 njegovih saradnika procurili u javnost 13. jula, stotine hiljada Portorikanaca marširalo je do zvanične guvernerove rezidencije u najvećem protestnom pokretu na ostrvu u posljednjih 15 godina.
Ovo se dešava u vrijeme kada se Portoriko bori za oporavak od uragana Maria i pokušava da restrukturira dio od 70 milijardi dolara duga usred 13-godišnje recesije na teritoriji gdje živi više od 3 miliona američkih građana koji nemaju punu zastupljenost u Kongresu, niti mogu glasati za predsjednika.
Nekoliko sati nakon guvernerovog obraćanja u nedjelju, jedan drugi zvaničnik vlade podnio je ostavku – Džerardo Portela (Gerardo), glavni investicioni službenik, predsjednik Banke za ekonomski razvoj Portorika i izvršni direktor Uprave za stambene finansije rekao je da događaji proteklih nedjelja, uključujući stavove zvaničnika i savjetnika sadašnje administracije iznijete u komentarima, “ne odgovaraju njegovim vrijednostima i principima”.
Moć naroda
Objavljivanje seksističkih i homofobnih poruka između Roselja i njegovih saradnika izazvalo je uznemirujuću ljutnju, nakon čega su predstavnik Portorika u američkom Kongresu, kao i demokratski predsjednički kandidati i zakonodavci, pozvali guvernera da se povuče, a protestima građana pridružile su se i mnoge slavne ličnosti, piše Rojters (Reuters).
In stunning turn of events in history Puerto Ricans demonstrate how we get our highest ranking elected official impeached. The colony teaching an invaluable lesson to the colonizing nation. Stay tunned #rickyrenuncia#myheadlinefortheweek #PuertoRico @NaomiAKlein @Maria_Hinojosa pic.twitter.com/HQNgsUSRNx
— Christine Nieves (@MyThirstyBrain) July 17, 2019
“Još jednom: Roseljo mora podnijeti ostavku”, napisala je u tvitu američka predstavnica Aleksandria Okazio-Kortes (Alexandria Ocasio-Cortez) reagujući na njegov video snimak od nedjelje kada je izjavio da poštuje volju građana te da neće tražiti drugi mandat u izborima u novembru 2020. godine, ali da će ostati guverner do kraja ovog mandata u januaru 2021. godine.
Predsjednik donjeg doma parlamenta Portorika Karlos Mendes (Carlos Mendez), u petak je imenovao nezavisni panel kako bi istražio da li razgovori opravdavaju opoziv. “Pozdravljam proces koji je započela zakonodavna skupština, s kojom ću se suočiti s potpunom istinom”, rekao je Roseljo u videu.
Pjevač Riki Martin (Ricky), koji je i sam bio meta guvernerovih onlajn razgovora, izjavio je da će marširati s demonstrantima u ponedjeljak, rekavši da želi da osjeti moć naroda, te je putem video snimka na Fejsbuku (Facebook) pozvao zakonodavne lidere da započnu proceduru opoziva.
“Četgejt” kao prekretnica
Onlajn poruke razljutile su Portorikance i mogu biti prekretnica nakon što je Roseljo žestoko kritikovan zbog lošeg upravljanja krizom poslije uragana Marija, čemu je prethodilo hapšenje zbog korupcije poslije čega se razvio bijes na teritoriji koja se bori da izađe iz finansijskog neuspjeha i dugogodišnje recesije, piše USA Today.
Skandal s tekstualnim porukama, neformalno poznat kao ‘Četgejt’ (Chatgate), izbio je dan nakon što su Roseljova bivša ministrica obrazovanja i još pet osoba uhapšene zbog optužbi da nekvalifikovani, politički povezani izvođači radova upravljaju saveznim novcem.
Privatni razgovori između guvernera i članova njegovog kabineta ismijavali su žene, invalide, homoseksualce, pa čak i žrtve uragana Marija, piše USA Today navodeći kako je to razljutilo Portorikance, naročito jer dolaze od guvernera koji se smatrao diskretnim i prizemljenim i koji se uglavnom držao podalje od medija.
Roseljev najveći izazov do sada je bio uragan Marija. Oluja četvrte kategorije razvila se preko Portorika 20. septembra 2017, uništivši energetske i komunikacijske sisteme ostrva. Većina stanovnika izgubila je pristup čistoj vodi, a desetine hiljada kuća je uništeno. Najviše su povrijeđeni stariji i siromašni stanovnici teritorije, a oko 3.000 ljudi je poginulo.
Insistiranje na funkciji
Roseljovo insistiranje na tome da ostane na funkciji guvernera do 2020. godine vjerovatno neće zadovoljiti demonstrante koji su tražili guvernerovu ostavku od početka prošle sedmice, piše britanski Gardijan (The Guardian) napominjući da je administracija opterećena korupcijskim skandalima od uragana Marija što je otežalo štednju na ostrvu zbog duga od više milijardi američkih dolara i dužničke krize kao posljedice.
Neposredno prije no što je izbio skandal s tekstualnim porukama, FBI je uhapsio brojne službenike i izvođače radova zbog optužbi za korupciju i otuđenje od 15,5 miliona američkih dolara iz federalnih fondova koji su dodijeljeni Portoriku nakon Marije.
Mnogi demonstranti su prethodnih dana nosili plakate s brojem 4.645 – što je procijenjeni broj smrtnih slučajeva nakon uragana Marija, navodi se u istraživačkom listu s Harvardskog univerziteta. Roseljova administracija je pak prvobitno iznijela da je broj poginulih nakon uragana 64, prije nego što je konačno promijenila broj na 2.975.
Gardijan podsjeća da je 40-godišnji Rikardo Roseljo sin nekadašnjeg guvernera Portorika Pedra Rosselja i da je pobijedio na guvernerskim izborima 2016. s 42 odsto glasova.
“Trampov trajni bijes”
Američki predsjednik Donald Tramp (Trump) prošle sedmice je osudio “korumpirano” rukovodstvo Portorika, pišući na Tviteru (Twitter) da je guverner pod opsadom, a da je gradonačelnica San Huana nesposobna osoba kojoj ne bi vjerovao ni pod kakvim okolnostima, piše portal Politiko (Politico).
Tramp je napisao da je “Kongres bezumno dao 92 milijarde dolara” Portoriku za oporavak od uragana Marija koji je opustošio ostrvo 2017. godine te da je veći dio novca potrošen.
Konstatujući da je iznos koji je dodijeljen Portoriku više nego dvostruko veći od iznosa datog Teksasu i Floridu nakon oluje, Tramp je rekao da su ljudi Portorika “odlični”, ali da njihovi političari pljačkaju Vladu SAD.
Tramp se dugo sukobljava s političkim liderima Portorika, još od napora savezne vlade da do ostrva dopremi materijale i sredstva nakon uragana Marija, ukazuje Politiko i dodaje da je gradonačelnica San Huana Karmen Julin Kruz (Carmen Yulín Cruz) kritikovala predsjednika, čime je “zaradila Trampov trajni bijes”.
