Politička kriza koja je zahvatila Katar posljedica je regionalne blokade predvođene Saudijskom Arabijom, koja optužuje svog bogatog susjeda za podršku terorizmu.
Iako Katar odbacuje ove optužbe, njegove veze sa Iranom i raznim islamističkim organizacijama, od kojih su neke izazvale snažno neodobravanje njegovih susjeda, stvorilo je utisak da “gdje ima dima, ima i vatre”, piše AP.
Međutim, autokratske države na Bliskom istoku redovno koriste terorizam kao izgovor za gušenje političke opozicije i civilnog društva. Muslimansko bratstvo, koje susjedi Katara navode kao jednu od glavnih organizacija koje ovaj emirat podržava, mnogi vide kao legitimnu političku organizaciju. Druge, na primjer islamističke pobunjeničke frakcije u Siriji, slične su ili iste kao one koje podržava Saudijska Arabija.
Evo za koje se sve organizacije Katar optužuje da ih podržava, i kakve zaista odnose ima s njima:
Islamska država i Al Kaida
Katar susjedi optužuju za podršku ID i Al Kaidi od Sirije do poluostrva Sinaj u Egiptu. Iako su te optužbe, kako na račun Katara tako i na račun Saudijske Arabije, bile česte na početku građanskog rata u Siriji, eksperti ocjenjuju da su te vlade u međuvremenu izmijenile svoj zvanični stav prema ekstremistima i zakone o finansiranju oružane opozicije.
Ekspert za ekstremizam na Bliskom istoku Hasan Hasan tvrdi da Katar nikada nije direktno sponzorisao Al Kaidu ili ID, ali podržava Ahrar al-Šam, čiji osnivači imaju veze sa Al Kaidom. Međutim, istu frakciju podržavai Saudijska Arabija, koja je jednom prilikom ugostila njene predstavnike na konferenciji sirijske opozicije u Rijadu.
Muslimansko bratstvo
Muslimansko bratstvo, međunarodna demokratsko-islamistička organizacija, među najkontroverznijima je u regionu. Saudijska Arabija, UAE i Egipat, koji je klasifikuju kao terorističku organizaciju, vide je kao prijetnju svojoj vladavini i destabilizujući faktor na Bliskom istoku i šire. Ali, dok je u tim zemljama, kao i u Siriji, zabranjeno, Muslimansko bratstvo politički je aktivno u Tunisu i Jordanu.
Katar je pak bio glavni izvor podrške frakcijama Muslimanskog bratstva tokom Arapskog proljeća u Siriji i Libiji, dok je u Egiptu izdašno finansirao vladu predsjednika Muhameda Morsija, lidera egipatske frakcije bratstva. Morsi je na vlast došao nakon Arapskog proleća na prvim (i posljednjim) slobodnim izborima u Egiptu, ali 2013. je smijenjen u državnom udaru od sadašnjeg predsjednika, generala Abdela Fataha al-Sisija. Pod Sisijevom vladavinom pokrenut je brutalan obračun nad članovima i pristalicama bratstva koji su masovno protestovali nakon puča, uz stotine ubijenih i hiljade zatvorenih.
Katar tvrdi da je finansijski pomagao egipatsku državu u cijelosti, a ne samo bratstvo. Ali njegovi zalivski susjedi optužuju ga i za pružanje azila i finansijske podrške, pa čak i državljanstva istaknutim islamistima iz njihovih zemalja.
Hamas
Palestinska islamistička organizacija, koja je i sama nastala kao ogranak Muslimanskog bratstva, na vlasti je u pojasu Gaze, iako je Izrael, SAD i evropske zemlje vode kao terorističku organizaciju. Hamas je vodio čak tri rata protiv Izraela, koji zajedno sa Egiptom drži Gazu pod blokadom. Hamas stoji i iza brojnih terorističkih napada na Izrael.
Dok Saudijska Arabija traži od Katara da prekine sve veze s Hamasom, Katar tvrdi da su njegove investicije u vrijednosti od više stotina miliona dolara u Gazi bile “čisto humanitarne”: za izgradnju puteva, škola i bolnica.
Otkupnina za katarske taoce
Jedan od razloga zalivske diplomatske ofanzive protiv Katara je i nagodba koju je ta zemlje sklopila za oslobađanje članova svoje kraljevske porodice, a koji su bili oteti u decembru 2015. u Iraku od šiitske paravojske pod kontrolom većinski šiitskog Irana.
Katar je u sklopu nagodbe navodno platio više stotina miliona dolara iračkim militantima i iranskim vojnim zvaničnicima, ali i islamističkim sirijskim pobunjenicima u sklopu paralelnog dogovora za istovremenu evakuaciju šiitske populacije iz opkoljenih sela Fua i Kefraja, i sunitske populacije iz gradića Madaja i Zabadani, koji su bili pod opsadom prorežimskih snaga.
Iran
Saudijska Arabija i Bahrein takođe optužuju Katar za podršku šiitskim militantima u ovim zemljama koji se bore protiv vladajućih. S druge strane, ove dvije zemlje vrše nasilnu represiju nad šiitskim disidentima.
Saudijci optužuju Katar i za podršku ijitskim pobunjenicima iz redova manjinskih Hutija u Jemenu. Međutim, ta je optužba pod znakom pitanja s obzirom na to da Katar aktivno učestvuje u arapskoj koaliciji predvođenoj Saudijskom Arabijom protiv pobunjenika – odnosno, učestvovao je dok ga Saudijci nijesu isključili iz koalicije.
Eksperti trvde kako je optužba neosnovana, ali kako vjerovatno proizlazi iz razmirica Dohe i Rijada prilikom pregovora o smjeni vlasti u Jemenu 2012.
Dok je Katar pregovarao i s Hutima, koji u trenutnom građanskom ratu uživaju podršku Irana, Saudijska Arabija je bila protiv njihovog uključivanja u pregovore.
Katarski ambasador u SAD-u Mešal bin Hamad al-Tani tvrdi da Katar sarađuje sa Iranom, prvenstveno zbog velikog podvodnog nalazišta gasa u Persijskom zalivu koji ove dvije zemlje dijele, ali dodaje da njegova zemlja ima sličan kritičan stav prema Iranu kao i druge zalivske zemlje, prenosi Index.hr.
