Kineski naučnici na prvoj liniji borbe u sprečavanju širenja korona virusa posljednjih mjeseci nisu bili dostupni stranim medijima. Mnogi su bili preopterećeni nastojanjem da razumiju epidemiju i suprotstave joj se te odgovaranje na upite medija, pogotovo one van Kine nije im bio prioritet.

Portal “Science” dva mjeseca je pokušavao da dođe do Džordža Gaoa, glavnog direktora kineskog Centra za prevenciju i sprečavanje bolesti kako bi ga intervjuisao. Prošle nedjelje im je odgovorio.

Gao nadgleda 2.000 zaposlenih, ali i dalje se bavi naučnim radom. U januaru je bio dio tima koji je napravio prvu izolaciju i sekvenciranje SARS-CoV-2, virusa koji uzrokuje Covid-19.

U januaru je bio koautor u dva naučna članka objavljena u “The New England Journal of Medicine” (NEJM), koja su pružila pogled na detaljnu epidemiologiju i kliničke opise bolesti. Uz to, objavio je još tri rada koja se tiču COVID-19.

Gao je završio veterinu, ali potom je upisao doktorat iz biohemije na Oxfordu, te postdoktorat iz imunologije i virologije na Harvardu.

“Održavanje socijalne udaljenosti ključna je strategija za kontrolu bilo koje zarazne bolesti, a posebno ako su vezane uz respiratorne infekcije. Prvo smo koristili nefarmaceutske strategije, jer nismo imali specifičnih inkubatora, ljekova ni vakcina. Potom je važno izolovati sve zaražene. Treće, ljudi u bliskom odnosu sa zaraženim osobama moraju u karantin. Potrošili smo puno vremena tražeći te ljude, ali i za pregledavanje uslova karantina. Četvrto, zabraniti javna okupljana. I peto, restriktivne mjere”, navodi Gao neke stvari koje Evropa može da nauči od Kine.

On dodaje da za uspješne mjere mora postojati razumijevanje i konsenzus.

“Za to je potrebno vrlo jako liderstvo, I na lokalnom i nacionalnom nivou. Mora postojati supervizor i koordinator koji vrlo blisko sarađuju s javnošću. Supervizori moraju znati ko su bliski kontakti zaraženih, ko su sumnjivi slučajevi. Supervizori u zajednici moraju biti vrlo oprezni. Oni su ključni”, kaže Gao.

On ističe veliku grešku ljudi u Evropi i SAD.

“Velika greška u SAD i Evropi, po mom mišljenju, jeste što ljudi ne nose maske. Ovaj virus se prenosi kapljično i u bliskom kontaktu. Kapljični prenos igra vrlo važnu ulogu – morate nositi masku jer kada govorite uvijek iz usta izlaze kapljice. Mnogi ljudi imaju asimptomatične i presimtomatične zaraze. Ako oni nose maske, mogu spriječiti kapljice koje nose virus da se prenesu na druge”, naglašava naučnik.

Od drugih mjera kontrole Gao ističe važnost stalnog mjerenja temperature kod ljudi.

“Bilo gdje da ulazite u Kini, termometri su tu. Potrebno je ljudima što češće mjeriti temperaturu kako bi svako ko je ima ostao kod kuće. I zaista važno pitanje jeste koliko je virus stabilan u okruženju. Jer je to omotani virus, ljudi misle da je krhk i posebno osjetljiv na temperature površine ili vlažnost. Ali rezultati i kineskih i američkih studija pokazali su da je vrlo otporan na neke površine. Može preživjeti u raznolikom okruženju. Ovdje su nam potrebni odgovori utemeljeni na nauci”, kaže Gao.

Veoma važna je i izolacija zaraženih osoba.

“Zaraženi ljudi moraju u izolaciju. Tako treba biti svagdje. Covid-19 može se kontrolisati jedino ako se ukloni izvor zaraze. To je razlog zbog kojeg smo izgradili privremene bolnice i pretvorili stadione u bolnice”, naglašava kineski naučnik.

Na pitanje “šta misli o tekstu objavljenom u ‘South China morning Postu’ u kojem piše da podaci kineske vlade pokazuju da su prvi slučajevi bili u novembru 2019. godine, odnosno prvi 17. novembra'”, Gao odgovara:

“Nema solidnih dokaza da smo imali klaster u novembru. Mi sada pokušavamo bolje shvatiti porijeklo”.