Sloboda medija na Zapadnom Balkanu nije potpuna, pošto se zemlje u tom regionu suočavaju s politizacijom, problemima u sprovođenju zakona i zastrašivanjem novinara, uz porast autocenzure, navedeno je u izvještaju istraživačkog centra Evropskog parlamenta (EP).
U ovogodišnjem izvještaju pod nazivom “Zapadni Balkan: Trendovi slobode medija” piše da je autocenzura izazvana kako suptilnim, tako i otvorenim uticajima, da je kvalitetno novinarstvo otežano i da se favorizuje ‘tabloidizacija’.
Zastrašivanje novinara ocijenjeno je kao rasprostranjeno, a ukazuje se i na problem nekažnjivosti zločina protiv novinara.
“Evropski parlament osuđuje politički pritisak i široko rasprostranjenu autocenzuru, poziva zemlje kandidate da stvore bezbjedno medijsko okruženje pogodno za objektivno i tačno izvještavanje, i poziva na efikasan pravosudni sistem”, piše u izveštaju objavljenom uoči Svetskog dana slobode medija, 3. maja.
EP podsjeća da je sloboda medija osnovna vrijednost Evropske unije i temelj demokratije, i predstavlja prioritet proširenja, pa EU pomno prati “medijsku scenu” kandidata, uglavnom putem godišnjih izveštaja Evropske komisije, ali i kroz poglavlja 10 (informaciono društvo i mediji) i 23 (pravosuđe i osnovna prava)kada počnu pregovori o pristupanju.
U izvještaju je navedeno da se zemlje kandidati i dalje suočavaju sa “sistematskim nedostacima koji zahtjevaju dugoročne i kontinuirane napore”, koji su u posljednjih nekoliko godina u zastoju, što je dovelo do situacije u kojoj “nema napretka”.
“Ulogu medija u cilju nadzora nad okolinom ugrožava loše sprovođenje postojećih zakona, klijentelizam, politizacija i korupcija, kao i nedovoljna politička volja da se promoviše pluralizam i nezavisnost medija u regionu”, saopštio je EP.
U izvještaju piše da je medijsko zakonodavstvo u zemljama Zapadnog Balkana prilično savremeno i usklađeno sa standardima EU, ali da nedostatak sprovođenja postojećih pravila dovodi do medijskog okruženja koje nije pogodno za potpuno ostvarivanje slobode medija.
EP navodi da nezavisni i efikasni javni emiteri u regionu imaju ključni značaj za pluralizam medija, ali da se suočavaju sa prijetnjama kao što su “politička kolonizacija i instrumentalizacija”, a organizacija Oservatorio balkani (Osservatorio Balcani e Caucaso) ocjenjuje da “nevolje” javnih servisa služe kao “barometar” za stanje slobode medija u državi.
U izvještaju piše i da nedostatak transparentnosti i vlasništva nad medijima, kao i izvori finansiranja i dalje predstavljaju problem.
“Mješavina niskih primanja koja se isplaćuju kasno, slaba sigurnost posla, rad bez ugovora ili sa lako raskidivim ugovorima predstavlja direktan oblik pritiska koji podstiče širenje autocenzure, otežava nezavisnost, kvalitetno novinarstvo i favorizuje ‘tabloidizaciju’. Sindikati novinara i zakoni o radu su od ključnog značaja za ublažavanje ovih problema”, navodi se u izvještaju.
