Nakon akcije kosovske policije na severu Kosova, na koju je Srbija odgovorila podizanjem borbene gotovosti, ima li mjesta nastavku dijaloga?
>>>Još jedno hapšenje na Kosovu<<<
„Sve što se desilo u utorak je vještačko stvaranje incidenata koje se dešava stalno kada su politički lideri Prištine i Beograda slabi. Jeftino i neozbiljno”, ovako dešavanja na Kosovu opisuje Erik Gordi, profesor Univerzitetskog koledža u Londonu.
U akciji specijalne kosovske policije na Kosovu uhapšeno je 28 ljudi, među kojima je 20 Srba, sedam Albanaca i jedan Bošnjak, a nekoliko ljudi je povrijeđeno. Među njima su i dva pripadnika UNMIK-a.
Istog dana, Skupština Srbije izglasala je izvještaj o Kosovu u kom je na 82 strane Kancelarija za Kosovo Vlade Srbije predstavila podatke o dijalogu Beograda i Prištine od 2013. godine do danas.
Dan kasnije, na predstavljanju godišnjeg izvještaja Evropske unije o napretku zemalja Zapadnog Balkana, komentarišući događaje na Kosovu, visoka predstavnica za spoljnu politiku i bezbjednost Federika Mogerini rekla je da je status kvo neodrživ i da Beograd i Priština moraju da se vrate dijalogu i pokušaju da postignu sporazum o normalizaciji odnosa.
Pregovori u Briselu prekinuti su zbog uvođenja takse na uvoz robe iz Srbije na Kosovo. U posljednjih šest mjeseci, zvaničnici Beograda i Prištine zvanično su se sreli jednom – u Berlinu na samitu zemalja Zapadnog Balkana.
Šaka o sto i kosovske takse
Samit u Berlinu početkom aprila 2019. trebalo je da otopi zaleđene odnose Beograda i Prištine.
„Svako podgrijevanje tenzija dobro je za političke lidere sa obje strane”, smatra Luik Tregure, profesor Francuskog katoličkog univerziteta u Parizu. Kao primjer navodi tenzije koje je izazvao voz na kome je na nekoliko jezika bilo ispisano „Kosovo je Srbija”.
Voz se u januaru 2017. godine iz Beograda zaputio ka Prištini, gdje nikada nije stigao.
„Prenaglašene političke reakcije koje služe političkom pozicioniranju” – reakcije političkog vrha Beograda i Prištine slično opisuje Milan Nič iz Njemačkog savjeta za međunarodnu politiku.
Veza sa hapšenjem Ismeta Osmanija Curija i dijalog
„Potrebno je razumjeti kontekst u kome se akcija dogodila. Prošle nedjelje je u Prištini uhapšen Ismet Osmani Curi, osoba koju kosovski mediji opisuju kao vodeću figuru u organizovanom kriminalu”, smatra Agon Malići, analitičar iz Prištine i urednik portala Sbunker.
Osmani je označen kao švercer droge, cigareta i nafte u izvještaju njemačke tajne službe BND iz 2005. godine, objavila je Mreža za istraživanje kriminala i korupcije OCCRP.
Ista mreža, pozivajući se na izvještaj Bezbjednosno-informativne agencije iz 2011. navodi da je Osmani blizak saradnik Zvonka Veselinovića, biznismena sa Kosova. Osmani je opisan kao „izuzetno opasan”.
Veselinović blisko sarađuje i sa Milanom Radoičićem, koji je danas potpredsednik Srpske liste. Ista mreža objavila je i fotografije sastanka Veselinovića i brata predsjednika Vučića.
Vučić je objavljivanje fotografija opisao kao „pokušaj kriminalizovanja” njegove porodice.
A kada su krajem 2018. godine, pripadnici Rosu na sjeveru Kosova uhapsili četvoro ljudi povezanih sa ubistvom Olivera Ivanovića, kosovske institucije su saopštile da je Radoičić, danas jedan od osumnjičenih i da se za njim traga.
Predsjednik Srbije Aleksandar Vučić izjavio je tada da je Radoičić u Srbiji, da nije kriv i da je prošao poligraf. Radoičić je poslednju akciju kosovske policije pratio iz Skupštine Srbije gdje je prisustvovao specijalnoj sjednici o Kosovu.
Luik Tregure, profesor Francuskog katoličkog univerziteta u Parizu, podsjeća na upozorenje ubijenog Olivera Ivanovića. „Srbi na sjeveru Kosova se ne boje Albanaca, već drugih Srba koji kontrolišu ovaj dio Kosova”.
On dodaje da su izjave predsjednika Srbije Aleksandra Vučića i predsjednika Kosova Hašima Tačija u vezi sa akcijom kosovske policije „podgrijavanje tenzija”.
Nič podsjeća na stav premijer Kosova Ramuša Haradinaja da će Kosovo ukinuti takse jedino ukoliko Srbija prizna nezavisnost Kosova. Kako tu nema previše prostora za kompromis, lupanjem šakom o sto stvara se prostor za novi list.
„Premijeru Kosova Ramušu Haradinaju akcija kosovske policije daje prostora da možda omekša stav u vezi sa taksama sada kada je pokazao da je jak i da kontroliše sjever”, smatra Nič.
Dodaje da su posljednja dešavanja na Kosovu i reakcije koje su uslijedile samo način da se pažnja javnosti okrene od glavnih problema.
„Vučić i Tači su dobili priliku da se prikažu kao vođe koje brane nacionalne interese i da skrenu pažnju sa ukidanja taksi i nalaženja kompromisa”, i dodaje da je činjenica da je KFOR saopštio da je Beograd bio obaviješten o akciji, dodatni znak da su reakcije zvaničnika obje strane prenaglašene.
Da su takve reakcije već dugo dio komunikacije i pregovaračkog procesa Beograda i Prištine smatra Agon Malići, analitičar iz Prištine i urednik portala Sbunker.
„Imajući u vidu prirodu kosovskog problema i prirodu političkih vođa sa obje strane, bojim se da su krize i incidenti veoma važan dio pregovaračkog procesa. Srećom, do sada nije bilo stradalih. Međutim, to se lako može promijeniti ukoliko se međunarodna zajednica ne uključi”, kaže.
