Upozorenje ljekara: Srbija već ušla u sedmi talas, vratiti obavezno nošenje maski

Aktuelna epidemiološka situacija zahtijeva donošenje bar minimuma mjera kao što je obavezno nošenje maski u zatvorenom prostoru, gradskom prevozu i naročito u zdravstvenim ustanovama, što se sada samo djelimično poštuje, kazala je u razgovoru za portal N1 prim. dr Slavica Plavšić, specijalista za plućne bolesti, upozoravajući da je Srbija već ušla u sedmi talas koronavirusa.

Sagovornica portala N1 dodaje da se teže pogoršanje epidemiološke situacije izvjesno može očekivati na jesen, kada se ljudi vrate sa godišnjih odmora, a djeca krenu u školu, kao i sa lošijim vremenskim prilikama kada će ljudi više boraviti u zatvorenom prostoru.

„Pandemija nije završena nigdje u svijetu, pa ni u Srbiji, samo smo imali miran period od dva-tri mjeseca sa vrlo malim brojem novozaraženih, hospitalizovanih i preminulih osoba. Nažalost, svjedoci smo da u mnogim evropskim zemljama rastu brojevi inficiranih, čak i hospitalizovanih i preminulih pacijenata. U Srbiji se broj novoinficiranih osoba povećava iz dana u dan, tako da možemo smatrati da je, od početka mjeseca, počeo sedmi talas epidemije koronavirusa“, konstatuje Plavšić.

Članica Savjeta udruženja Ujedinjeni protiv kovida (UPK) očekuje da će u narednih sedam dana broj novozaraženih u Srbiji preći hiljadu na dnevnom nivou.

„Broj testiranih osoba, kao i hospitalizovanih i onih najtežih pacijenata na respiratorima, uglavnom je stacionaran, dok se broj preminulih na dnevnom nivou kreće u rasponu od jedan do pet. Srećom, zasad se uglavnom radi o lakšim oblicima, tako da pogoršanje epidemiološke situacije nije praćeno povećanim brojem hospitalizovanih i preminulih pacijenata“, ističe Plavšić.

„Epidemijom niko ne rukovodi, a zakoni se ne poštuju“

Sagovornica portala N1 kaže da od zdravstvenih vlasti, nažalost, ne očekuje nikakvu reakciju, zato što „epidemijom niko ne rukovodi, a zakoni se ne poštuju“.

„Vlada je u tehničkom mandatu, ministar zdravlja se ne pojavljuje u javnosti već duže vrijeme, Krizni štab očekuje da bude raspušten, a Republička komisija za zaštitu stanovništva od zaraznih bolesti koja je, po zakonu, od početka trebalo da rukovodi epidemijom, u Srbiji je potpuno marginalizovana. Ne oglašava se ni Batut, kao ni Ljekarska komora i druge zdravstvene institucije, kako je to regulisano Zakonom o zaštiti stanovništva od zaraznih bolesti. Ostaje nam zato samo da se nadamo da će virus sa novim mutacijama izgubiti na svojoj virulentnosti, da se vakcinišemo i ponašamo odgovorno“, poručuje Plavšić.

Ona podsjeća da je u Evropi i Srbiji tokom prošle jeseni i zime, kao i na samom početkom 2022. godine, bio dominantan delta soj koronavirusa, dodajući da je zatim zastupljenost tog soja spala na oko jedan odsto među cirkulišućim varijantama.

„Dominaciju su još od februara preuzele varijante omikrona BA.2.12.1, BA.4 i BA.5, koje su dokazane sekvenciranjem. Ta veoma značajna analiza se, nažalost, veoma rijetko radi u Srbiji, a nalazi stižu sa zakašnjenjem i od mjesec dana, tako da su ovi podaci zasnovani na informacijama iz evropskih zemalja. Oko 6. juna je objavljeno da su u Srbiji dokazani prvi slučajevi obolijevanja od BA.5 i BA.2.12.1 soja (takozvani stelt ili nevidljivi omikron), a uzorci su uzeti od pacijenata početkom maja u Novom Sadu“, navodi Plavšić.

Sagovornica portala N1 naglašava da se podsojevi virusa omikron znatno razlikuju od početnog BA.1 omikron soja.

„Osobina svih tih podvarijanti je da se brzo prenose (reproduktivni broj je od sedam do deset), da zaobilaze imunitet, više prirodni nego vakcinalni, da je imunitet koji daju slab i kratkotrajan, tako da je moguće da se jedna osoba više puta zarazi nekom od podvarijanti soja omikron. Nema mjesta panici, ali je potreban oprez i testiranje kod svake pojave respiratornih simptoma, što se posljednjih nedjelja baš i nije dešavalo. Neophodna je pojačana higijena ruku, držanje fizičke distance i vakcinacija postojećim vakcinama, naročito prvom i drugom dozom kod onih koji dosad nijesu vakcinisani, kao i podsticaji da se vakcinišu djeca“, podvlači Plavšić.

Glavni faktor teže kliničke slike su pridružene bolesti

Njena preporuka je da svi stariji od 65 godina, kao i oni sa pridruženim bolestima, prime četvrtu dozu vakcine i da ne čekaju da se pojavi nova, savremenija vakcina jer se to, kako kaže, neće desiti prije oktobra ili novembra.

„Glavni faktor za razvoj teške kliničke slike kod kovida su pridružene bolesti, a starost je to u manjoj mjeri. To što je djelovalo da ozbiljnost bolesti raste sa starošću samo je posljedica činjenice da sa starošću rastu broj i ozbiljnost pridruženih bolesti. U Srbiji je procenat kompletno vakcinisanih ispod pedeset odsto, što je apsolutno nedovoljno za razvoj kolektivnog imuniteta. Najbolje bi bilo da povećamo procenat vakcinisanih prvom i drugom dozom, ali u ovakvoj atmosferi i potpunoj zapostavljenosti značaja vakcinacije, pa čak i one koja je obavezna, nerealno je to očekivati“, napominje Plavšić, dodajući da su vakcinalni punktovi zatvoreni i da je vakcinacija gotovo prestala.

Najbolju zaštitu od omikrona pruža “hibridni imunitet”

Prim. dr Slavica Plavšić objašnjava da najbolju zaštitu protiv omikron sojeva BA.4 i BA.5 daje takozvani hibridni imunitet.

„Reč je o kombinaciji imuniteta stečenog zaražavanjem, ali ranijim delta sojem i vakcinacijom mRNK vakcinama (Fajzer ili Moderna) i to sa tri doze. Zato su najveća očekivanja od takozvane bivalentne vakcine (delta plus omikron) koju proizvodi i ispituje kompanija Moderna. Ta kompanija zasad prednjači i u razvoju savremene vakcine protiv novih sojeva“, kaže Plavšić.

Naglašava da pogoršanje epidemiološke situacije u ovom periodu „nije za paniku, ali jeste za zabrinutost i pojačanu opreznost“.

„Tokom ljeta vjerovatno neće biti jačeg talasa koji bi mogao da se uporedi sa prethodnim. Virus se lakše i brže se prenosi s jedne na više drugih osoba. Simptomi koji daje najčešće nijesu tako intenzivni, već su nespecifični i liče na jaču prehladu ili grip: povišena temperatura, kašalj, bolovi u grlu, slabost, malaksalost, pospanost, blaga konfuzna stanja. Kod vakcinisanih osoba i onih koji nemaju pridružene bolesti poboljšanje nastaje najčešće poslije sedam do deset dana i pacijent tada može polako da se vrati uobičajenim aktivnostima“, objašnjava Plavšić.

Mutacije virusa vode ka sezonskom karakteru bolesti

Prema njenim riječima, mutacije virusa vode ka tome da bolest poprimi sezonski karakter i da se reguliše i drži pod kontrolom sezonskom vakcinom, sličnom onoj koja se daje protiv gripa. Ipak, naglašava Plavšić, još nijesmo blizu tog cilja.

„Nikako se ne smije potcijeniti opasnost od ‘blagog‘ omikrona, jer on dovodi do velikog broja inficiranih, pa se kod mnogih mogu javiti i veoma teški oblici koji zahtijevaju hospitalizaciju i dovode do smrtnog ishoda. To se naročito odnosi na pacijente koji imaju pridružene bolesti bez obzira na starost i na one koji nijesu vakcinisani“, zaključuje Plavšić.