Dijabetes (šećerna bolest, diabetes mellitus) je hronična bolest kod koje organizam ili ne proizvodi ili neadekvatno koristi hormon pankreasa insulin. Dijabetes takođe može biti kombinacija oba mehanizma. Insulin kontroliše koncentraciju šećera (glukoze) u krvi i količinu šećera (glukoze) koji se apsorbuje u ćelijama. Kako mozak koristi isključivo glukozu, neophodno je da se nivo šećera održava na zadovoljavajućem minimumu, kazala je prof.dr Tamara Dragović, specilijasta endokrinologije sa Vojno-medicinske akademije u Beogradu i sručna konsultatkinja u ZU “Tesla Medical” u Branama
Prema njenim riječima, u slučaju da je nivo šećera nedovoljan, odnosno nizak, (hipoglikemija) osoba nije u stanju da rezonski postupa, a ukoliko je previsok (hiperglikemija), osoba ima dijabetes.
Ona kaže da dijabetes (diabetes mellitus, visok nivo šećera u krvi) oštećuje male krvne sudove bubrega, srca, očiju, nervnog sistema i kapilarne mreže na periferiji.
Profeskorka Dragović ističe da je zato nedovoljno liječen ili neliječen dijabetes može dovesti do oboljenja srca (kardiovaskularnih bolesti), (moždanog udara) šloga, bolesti bubrega, sljepila i oštećenja nervnog sistema i nerava posebno donjih ekstremiteta.
Prema njenim riječima, kardiovaskularne bolesti i šlog su dva do četiri puta češći kod osoba sa dijabetesom.
“Učestalost ove bolesti raste svake godine i danas je na sedmom mjestu po smrtnosti. Postoje tri tipa dijabetesa: tip 1 (diabetes mellitus juvenilni, koji je insulin zavisni, što znači da pacijent mora da dobija insulin), tip 2 (diabetes mellitus, koji je insulin nezavisni) i gestacioni dijabetes. Dijabetes tipa 1 (diabetes mellitus juvenilni) ima pet do 10 odsto osoba i uvijek počinje u mlađim godinama života. Smatra se da kod juvenilnog dijabetesa autoimuni proces napada beta-ćelije pankreasa koje luče insulin. Uzrok ovog autoimunog procesa je virusnog porijekla, smatra jedna grupa naučnika, dok drugi sumnjaju na neku grešku u ishrani”, ističe dr Dragović.
Prema njenim riječima, dijabetes tipa 2 (diabetes mellitus) najčešći je oblik dijabetesa. Kod ovog oblika dijabetesa pankreas proizvodi male ili nedovoljne količine insulina, pa ćelije ne dobijaju dovoljno glukoze u cilju proizvodnje energije.
“Ishrana bogata takozvanim brzim šećerima (koji se nalaze u svim grickalicama, šlatkišima, bijelom brašnu, skrobnom povrću poput krompira, pasulja, graška) zahtijeva od pankreasa da u kratkom periodu od početka obroka luči velike količine insulina. Tada dolazi do naglog skoka šećera u krvi. Isto se dešava i kada se neko nema redovne obroke”,ističe profesorka Dragović.
Pankreas, kako navodi dr Dragović, tada kontinuirano proizvodi velike količine insulina i vremenom se iscrpljuje, a ćelije više ne reaguju na insulin, stručno rečeno postaju rezistentne. Tako nastaje insulinska rezistencija.
Većina ljudi, kako je kazala dr Dragović, često nije svjesna postojanja ovog metaboličkog poremećaja. Dijabetes tipa 2 (diabetes mellitus) obično počinje u starijem životnom dobu, ali se ovo pravilo posljednjih godina sve više mijenja.
“Simptomi hiperglikemije (povišenog nivoa šećera u krvi) su umor, ekstremna žeđ, pojačan apetit, gubitak težine, slab vid, potmnjela koža vrata, ošamućenost”, objašnjava dr Dragović.
Uzroci dijabetes tipa I (diabetes mellitus juvenilni) ,kako ističe dr Dragović, je bolest koja može nastati iz dva razloga: kao autoimuno oboljenje koje se javlja kod djece ili kao posljedica nemogućnosti ćelija pankreasa da proizvode insulin.
“Kada dijabetes tipa I (diabetes mellitus juvenilni) nastane kao posljedica nemogućnosti ćelija pankreasa da proizvode insulin, ne moraju ga dobiti samo djeca, već se sreće i kod starijih. Mnogo učestaliji, dijabetes tipa II (diabetes mellitus tipa II), češći je god osoba sa prekomjernom težinom, kod osoba sa genetskim opterećenjem (tj. kod osoba koje su u porodici male nekog bolesnog od dijabetesa), kod žena koje su u trudnoći imale gestacioni dijabetes ili imaju policistične jajnike. Pojava dijabetesa očekuje se kod neliječene, slabo ili loše kontrolisane hipertenzije, poremećaja lipidnog statusa (povišeni holesterol i trigliceridi)”, objašnjava sagovornica CdM.
Kada govorimo o dijagnostici, kako kaze profesorka Dragović, određivanje glikoliziranog hemoglobina HbA1c (nije siguran podatak ali je dobar pokazatelj efikasnosti terapije) CGMS glukoze tokom 24 h sedam dana. Ona ističe da je insulin je jedini preparat koji se koristi u terapiji.
Postoji veći broj insulinskih preparata koji se razlikuju po vremenu početka dejstva i dužini djelovanja.
A.O.