Prva radio stanica na Balkanu na planini Volujica iznad Bara

Prošlo je tačno 113 godina od kada je oživio genijalni Markonijev izum i uspostavljena radio-telegrafska veza između Crne Gore i Italije.

5. maja 1904. godine između crnogorske vlade i Guljerma Markonija, italijanskog naučnika koji je pet godina kasnije dobio Nobelovu nagradu za fiziku, sklopljen je u Londonu ugovor za instaliranje radio-stanice na brdu Volujica. U ime Crne Gore ugovor je potpisao glavni upravitelj pošte i telegrafa Jovo Popović, a sa italijanske strane ministar pošta Skala i sam Markoni.

Prva radio-telegrafska stanica na Balkanu proradila je na planini Volujica iznad Bara. Bila je montirana za nepuna tri mjeseca. Imala je dvije antene visoke po 47 metara, a radila je pomoću baterija.

Događaj je zaista bio izuzetan za malu Crnu Goru.

Njenom svečanom puštanju u rad 3. avgusta 1904. godine prisustvovao je i knjaz Nikola sa brojnom pratnjom.

Nakon puštanja stanice u rad, knjaz Nikola je poslao telegrame ruskom caru Nikoli II, kralju Srbije Petru I, austrijskom caru Franju Josifu i italijanskom kralju Viktoru Emanuelu.

Od svih vladara kojima su upućeni telegrami, istog dana su stigli odgovori. Bili su pročitani na velikom banketu priređenom u čast puštanja stanice u rad.

Iste je godine u Bar donijet i prvi radio-aparat. Kao i svi u to vrijeme, i ovaj je bio bez zvučnika i sa slušalicama.

Pošto nije imao velikih prihoda od stanice, Markoni je ponudio Crnoj Gori da je otkupi. Ministarski savjet je 1908. godine odobrio da Uprava pošta i telegrafa preuzme stanicu u trogodišnji najam uz nadoknadu Markoniju od dvije i po hiljade franaka, ali je stanicu, dozvolom crnogorske vlade, otkupilo Barsko društvo, godinu dana kasnije.

Prva radio-stanica na Bakanu radila je, uz kraće prekide, sve do početka Prvog svjetskog rata. Austrijske torpiljerke ušle su 2. marta 1915. godine u barsku luku i potopile jahtu kralja Nikole „Rumija”, porušile zgradu lučke kapetanije na lukobranu (tom prilikom izgorjela je sva stara crnogorska pomorska arhiva) i topovskim đuladima srušile radio-stanicu na Volujici.

M.Drašković