Drugi svjetski rat je bez sumnje promijenio tok istorije i oblikovao svijet. Kao jedan monumentalan događaj, nepresušan je izvor inspiracije za filmove, romane i poigravanje činjenicama. Međutim, nekada je stvarni život zanimljiviji od fikcije, kao što su priče poznatih ličnosti koje su učestvovale u ratu kao špijuni, bilo na strani saveznika, bilo na strani nacista.
Kristofer Li
Pokojni ser Kristofer Frenk Karandini Li publici je najpoznatiji kao Saruman iz trilogije Gospodar prstenova. Iako je poznato da je glumac učestvovao u Drugom svjetskom ratu, informacija o njegovim špijunskim poduhvatima nema mnogo i vrlo su neodređene.
Li je rijetko pričao o tom periodu svog života. U Kraljevsko ratno vazduhoplovstvo je stupio 1940. godine i tokom rata je s vremena na vrijeme sarađivao sa jedinicama SAS-a (Specijalna vazdušna služba).
“Sarađivao sam sa SAS-om s vremena na vrijeme, ali nam je zabranjeno, a biće i u budućnosti, da pričamo o konkretnih operacijama. Recimo da sam bio specijalni agent i neka na tome ostane”, rekao je Li 2011. godine.
Njegovo poznavanje jezika (tečno je govorio engleski, španski, italijanski i francuski, a snalazio se i sa ruskim, grčkim i švedskim) i dobri odnosi sa nadređenima obezbijedili su mu visok čin i smatra se da je mnoge operacije čak i predvodio.
Keri Grant
Arčibald Lič, poznatiji pod umjetničkim imenom Keri Grant, jedan je od ikona zlatnog doba Holivuda. Rat je uticao na svaki aspekt života širom svijeta, pa ni holivudska filmska industrija nije bila pošteđena. Kako je evropsko tržište bilo ključno za uspjeh velikih filmskih studija, mnogi su bili natjerani da se povinuju nacističkoj cenzuri.
Problemi Holivuda za vrijeme rata opisani su u nedovršenom romanu F. Skota Ficdžeralda Posljednji tajkun.
Keri Grant vrbovan je od strane Saveznika i FBI-a kao špijun čiji je zadatak bio da nadgleda svoje kolege i prijavi bilo kakvo ponašanje koje bi moglo da ukaže na nacističke tendencije. Biro ga je takođe zadužio na nadgleda svoju suprugu Barbaru Haton, nasljednicu lanca supermarketa Vulvorts, za koju se sumnjalo da šalje novac nacistima.
https://www.youtube.com/watch?v=TzfMgP8Azj8
Poznato je da je Grant optužio kolege Erola Flina i Garija Kupera da su nacistički simpatizeri, ali nikakve mjere nisu preduzete protiv njih. U svakom slučaju, nagrađen je medaljom za svoj doprinos borbi protiv nacizma.
Greta Garbo i Marlen Ditrih
Glumice zlatnog doba bile su idoli. Poželjne, bogate džetseterke bile su savršen alat za prikupljanje informacija, jer je sa njihovim statusom dolazila i određena moć. Ulogu koju su u ratu odigrale Greta Garbo i Marlen Ditrih može se uporediti sa Bridžet fon Hamersmark iz Tarantinovog filma Prokletnici (Inglourious Basterds).
Šveđanka Greta Garbo, štićenica Luija B. Majera (Metro-Goldvin-Majer), povukla se sa velikog platna pred početak rata. Nezvanično, kako bi se posvetila špijuaži za Britansku tajnu službu. Njen zadatak bio je da prikuplja informacije o aktivnostima i poslovima najbogatijih i najuticajnijih američkih biznismena, kao i da bude veza između Saveznika i švedske kraljevske porodice.
Iako to nikada nije ni priznala niti porekla, kada se uzmu u obzir njeni snažni antinacistički stavovi i priče njenih prijatelja, nameće se zaključak da Garbo stvarno jeste bila špijunka.
Po jednoj anegdoti, Garbo je smišljala plan da sama ukloni Hitlera. Firer je bio veliki obožavalac glumice, i da je ikad došlo do njihovog upoznavanja, Garbo ne bi oklijevala. Neki istoričari tvrde da je Garbo bila ljubavnica Mustafe Golubića, međunarodnog špijuna porijeklom sa Balkana. Sve u svemu, život Grete Garbo bio je turbulentan i prepun avantura.
Marlen Ditrih je po mnogima najseksepilnija žena ovog perioda. Rođena kao Marija Magdalena Ditrih u Berlinu, ova femme fatale glasno se borila protiv nacizma, iako je prvobitno prozvana nacistom samo zbog svoje nacionalnosti. Odbila je poziv da karijeru nastavi u domovini pod režimom, zbog čega su njeni filmovi zabranjeni u Njemačkoj. Čak je uzela američko državljanstvo. Putovala je po frontovima i zabavljala savezničke trupe, a učestvovala je i u projektima antinacističke propagande.
Roald Dal i Ijan Fleming
Dječji pisac Roald Dal, tvorac klasika Čarli i fabrika čokolade, bio je ratni pilot Britanskog kraljevskog vazduhoplovstva sve do 1940, kada je njegov avion pao, a on pretrpio ozbiljne povrede glave zbog kojih je čak privremeno oslijepio. Poslije ovog incidenta više nije mogao da leti, ali je ostao u službi.
Godine 1942. poslat je u Vašington kao ataše pri britanskoj ambasadi, početnik u diplomatskoj profesiji. Njegov zvanični zadatak bio je da prikuplja informacije, ali nezvanično, poslat je da zavodi supruge uticajnih Amerikanaca i od njih izvlači podatke o potencijalno sumnjivim aktivnostima njihovih muževa. U svakom slučaju, u ovome je bio vrlo uspješan. Među njegovih saradnicima bili su pisci Sesil Skot Forester i Ijan Fleming.
Slobodno možemo reći da je lik Džejmsa Bonda zasnovan na životu njegovo tvorca Ijana Fleminga. Rođen u uticajnoj porodici, Ijan Fleming je pošao koracima svog oca, koji je bio priznati vojnik i prijatelj Vinstona Čerčila. Nakon prestižnog Itona i vojne akademije, primljen je u Britansku tajnu službu i često je putovao na zadacima.
Smatra se da je život Džejmsa Bonda približan životu koji je vodio i njegov tvorac, ali se Fleming, kao i ostali špijuni, zakleo na tajnost, tako da nam ostaje samo da nagađamo koji od romana su inspirisani stvarnim događajima. Iako se ne zna mnogo o Flemingovoj špijunskoj karijeri, zanimljiva je pomisao da je možda stvarno proživio avanture Bonda, Džejmsa Bonda.
Koko Šanel
Za kraj, jedna manje inspirativna priča. Gabrijel Koko Šanel najveća je modna ikona 20. vijeka i ne može se poreći da je svojim dizajnom i samom svojom buntovnom pojavom doprinijela emancipaciji žena. Međutim, u posljednjih nekoliko godina su otkriveni dokumenti koji povezuju Koko sa nacističkim činovnicima visokih rangova, agentima i špijunima.
Njen policijski dosije čak navodi njen pseudonim (Vestminster) i posebnu šifru koju je imao svaki nacistički špijun. Poznato je da je bila u ozbiljnoj vezi sa nacističkim atašeom Hansom Gunterom fon Dinkledžom. Smatra se da je bila dio operacije Modelhut i da je od Hajnriha Himlera lično dobila instrukcije za pregovore sa Čerčilom. Vinston Čerčil bio je blizak prijatelj dizajnerke i to je vjerovatno jedini razlog zašto nije pretrpjela nikakve posljedice kolaboracije sa nacistima.
Razlozi za njenu kolaboraciju, doduše, nisu šovinističke, već poslovne prirode. Vjeruje se da je postigla dogovor da će u zamjenu za pomoć Silama Osovine povratiti upravljanje nad svojom linijom parfema.
Naime, proizvodnja Šanela Broj 5 tada je bila u rukama jevrejske braće Vesthajmer i Koko je dobijala svega 10 procenata od prodaje. Misleći da će firma biti oduzeta njima i vraćena njoj, što se nije desilo, Koko je radila ono što se od nje tražilo. Iako nije zakonski odgovarala za kolaboraciju, nakon rata je praktično protjerana iz Francuske i njena karijera krenula je nizbrdo.
