Fraktali se smatraju jednom relativno mladom granom umjetnosti i nauke. Riječ fraktal (lat.fractus=izlomljen) skovao je poljsko-francuski matematičar Benoa Mendelbrot, u 20. vijeku, međutim fraktalna geometrija je nešto što je oduvijek postojalo oko nas i nešto od čega smo i mi sami satkani.
Ne brinite, ovo nije klasična dosadna geometrija na koju smo svi navikli u školama, monotona, suvoparna i prepuna pravila, ovo je geometrija čije je jedino pravilo-totalna nepravilnost! Fraktali odstupaju od svih uobičajenih standarda i predstavljaju nešto mnogo složenije i intrigantnije.
Mendelbrot ih je otkrio tako što je pokušavajući da riješi kompleksnu matematičku jednačinu, uz pomoć kompjutera, sva rješenja bojio crnim tačkicama, na taj način formirajući sliku čuvenog Mendelbrotovog skupa.
Fraktal je geometrijski lik koji može da se razloži na manje djelove, tako da svaki od njih makar približno bude umanjena kopija cjeline. Osnovna osobina fraktala je samo-sličnost. Na primjer, ako pogledamo list paprati, primijetićemo da svaki mali list, koji je dio većeg, ima isti oblik kao i veliki list. Dakle, koliko god da zumiramo neku fraktalnu strukturu svaki zumirani dio biće umanjena kopija onog većeg i svaki fraktal ima svoj šablon. Ako malo više obratimo pažnju na svijet oko sebe, primijetićemo da se samo-sličnost sreće svuda: nervni sistem, krošnje i korijenje drveća, delte rijeka, karfiol, paukova mreža, planete, alveole u plućima, oblaci, DNK…
Osim što su primamljivi i atraktivni ljudskom oku, dugo se mislilo da su i krajnje beskorisni i da nemaju nikakvu primjenu. Međutim, vremenom se oktrio njihov značaj u mnogim naučno-tehnološkim i umjetničkim sferama.
Ajfelova kula, tako, zahvaljujući fraktalnoj konstrukciji vrši pritisak na zemlju istom težinom kao i čovjek koji sjedi na stolici ili žena koja stoji na štiklama!
U grafičkom dizajnu se koriste da bi se kreirali pejzaži i živopisne slike i efekti, kao i u kinematografiji za izradu specijalnih efekata.
Veliku primjenu, fraktali su našli i u medicini za dijagnostifikovanje i tretiranje kancerogenih ćelija, jer je primijećeno da ćelije raka imaju mnogo veću fraktalnu dimenziju od zdravih.
Kod mobilnih telefona, proizvode se antene koje se fraktalski pakuju, tako da mogu koristiti širok spektar frekvencija, a zauzimaju malo prostora.
Još jedna veličanstvena struktura iz prirode koja predstavlja fraktal je voda koje se ledi i zatim njeni kristali formiraju fraktalnu strukturu-pahuljicu. Japanski naučnik Emoto Masaro je 1995. godine sproveo eksperiment u kome je čašu vode izlagao različitoj muzici, a zatim bi zaledio vodu. Ispostavilo se da je muzika diktirala kakav će oblik kristali poprimiti. U slučaju klasične muzike kristali su dobijali različite prelijepe forme, dok se za hard-rok muziku, na primjer, ispostavilo da djeluje destruktivno. Takođe, na riječi kao što su ljubav, nada i zahvalnost kristali su poprimali veličanstvene oblike.
Mnogi naučnici vjeruju da se sve tajne i fenomeni ovog kosmosa kriju upravo u ovim nevjerovatnim struktrurama i da će se proučavanjem njih jednog dana možda moći napisati i matematička jednačina čovjeka i čitavog svemira.
Koncept fraktala je jedan od rijetkih koji povezuje matematiku, umjetnost, arhitekturu, biologiju… Lista bi mogla da ide u nedogled. Fraktali jednostavno prožimaju čitav Univerzum.
