Legenda o nastanku jednog od najljepših mjesta u Crnoj Gori

Gospa od Škrpjela, ostrvo je koje se nalazi u Boki Kotorskoj i jedno je od najljepših mjesta u Crnoj Gori.  Škrpjel je stari naziv za morsko ostvrce, greben – hrid – škrti dar prirode oko kojeg su Peraštani vjekovima pomagali prirodi da se stvori to što je danas.

Legenda kaže da je ostrvo nastalo negdje početkom XV vijeka kada su dva peraška ribara, braća Mortičić, vraćajući se iz ribolova, vidjeli su svjetlost na tom malom grebenu nadomak Perasta. Kad su se približili, ugledali su ikonu sa likom Majke Božje i odnjeli je u Perast. Tada je narod odlučio da na tom mjestu podigne crkvu u Bogorodičinu čast. Ikona je bila neoštećena kad su je braća donjela u crkvu. Iste noći je nestala, a sljedećeg dana, nađena je na grebenu odakle je i uzeta. Nekoliko puta, ribari su ikonu vraćali u crkvu, ali je ona neobjašnjivo nestajala preko noći i čudom se pojavljivala na vrhu grebena gdje su je ribari prvi put i pronašli.

Peraštani su to shvatili kao znak sa neba i zavjetovali se da će Bogorodici u čast na tom mjestu sagraditi crkvu. Ljudi su počeli da nasipaju kamenje oko hridi. Uspjeli su da od mora otmu oko 3000 kvadratnih metara, naprave ostrvo i na njemu sagrade crkvu. Nasipanje kamenom oko crkve se i dan danas praktikuje – 22.jula na dan Svete Marije Magdalene slavi se početak gradnje crkve i tog dana Peraštani, a i stanovnici okolinih mjesta barkama kruže oko ostrva i bacaju kamenje oko njega za sigurnost crkvi, ostrvu i budućim pokoljenjima.

Današnja crkva je najvećim djelom nastala oko 1667. godine, jer je svetilište očigledno nastradalo u velikom zemljotresu koji je iste godine zadesio ovo područje. Jednostavnih je proporcija, sastoji se od jednog broda i kapele koja je presvedena kupolom visokom 11 metara, rađenom u vizantijskom stilu. Veza sa barokom vidi se samo u obradi detalja, a crkva je dobila izrazito barokni izgled tek izgradnjom okruglog zvonika, jedinstvenog po formi, čija struktura najvjerovatnije proizilazi iz odbrambene funkcije.

Uz kupolu je knez Vicko Smecchia polovinom 18. veka podigao prostranu terasu, ograđenu kamenom balustradom mletačko-renesansnog stila, na kojoj se nalazi i grb Smmecchia. Na vrhu ograde stepeništa nalazi se grb peraške opštine – krst koji drže dvije ruke, simbol hrišćanske solidarnosti u odbrani vjere.

Pomorci su decenijama prije odlaska na duge plovidbe obavezno posjećivali ovo svetilište i molili se pred čudotvornom ikonom za dobar vjetar u jedrima i mirno more. Bio je to čitav ritual kojem su, pored pomoraca koji su se spremali na put, prisustvovali svi članovi njihovih porodica i sveštenici. U znak zahvalnosti, pomorci su u crkvi ostavljali tkz. zavjetne pločice koje su i dan danas izložene.

Osim zavjetnih pločica ova crkva krije i tužnu priču o Jacinti Kunić, Peraštanki koja je prema pričama punih 25 godina čekala svog voljenog, a svo to vrijeme radila goblen koji se i danas čuva i koja je svojevrsna atrakcija jer je jedan njegov dio rađen od kose nesrećne djevojke.

Od platna je koristila damast koji je tada bio veoma cijenjen, zatim raznobojne bisere, a na glave anđela, Gospe i Isusa stavlja svoju vlastitu kosu. Kada je počela ovaj goblen raditi, kosa joj je bila tamna, a nakon 25 godina kosa je bijela, tj. sijeda. Radila je iglom, pod lupom, a na pojedinim mjestima na kvadratnom centimetru ima oko 650 uboda iglom. Odatle i stručni italijanski naziv “punto pitura”, slikanje ubodom.