Nakon pritužbe pritvorenika da su u sobama Istražnog zatvora nehumani uslovi, te da 12 osoba boravi u 15 kvadratnih metara, bez tople vode i sa trulim čučavcem, savjetnici Zaštitnika ljudskih prava i sloboda posjetili su Istražni zatvor kako bi sagledali materijalne uslove, prenose Dnevne novine.
Utvrđeno je da materijalni uslovi u devetokrevetnoj sobi L2, koja je u prizemlju, nijesu u skladu sa domaćim propisima i međunarodnim standardima u pogledu površine i maksimalnog broja lica.
Naime, površina sobe je 28,8 kvadrata, a u trenutku posjete u njoj je boravilo 10 lica.
“To nije u skladu sa minimalnim međunarodnim standardom od četiri metra kvadratna po jednoj osobi”, navodi se u mišljenju Zaštitnika.
Takođe, i soba L3 takođe ne ispunjava standarde u pogledu površine, imajući u vidu da je u trenutku posjete bilo popunjeno svih osam kreveta koliko ih u sobi ima, dok je površina sobe takođe 28,8 kvadrata.
Međutim, utvrđeno je i da su u Istražnom zatvoru preduzeti radovi na poboljšanju materij alnih uslova, uključujući adaptaciju dijela soba četri sobe su bile u procesu adaptacije.
“Utvrđeno je i da u trenutku posjete soba L4 nije bila popunjena, odnosno od devet kreveta bila su popunjena svega četiri; da je u sobi L2 jedno lice spavalo na dušeku na podu ili na trećem krevetu na spratu, čime je bilo izloženo riziku od pada i povređivanja; da pomenuto lice nije željelo da napusti sobu L2 i bude premješteno u komforniju sobu, jer je insistiralo da ostane u sobi L2 u kojoj nije imalo jezičku barijeru”, navodi se u mišljenju.
Dodaje se i da je vazduh u sobi L2 bio zagušljiv, kako zbog velikog broja lica tako i zbog duvanskog dima i odjeće koja se sušila na improvizovanom štriku za veš.
Od posjećene tri sobe, kvalitet vazduha i higijene bio je zadovoljavajući samo u prostoriji L4.
“Većina lica iz sve tri sobe nije dobila blagovremeno higijenski paket, dok jedno lice nije uopšte dobilo paket. Većina lica je po dolasku u Istražni zatvor na posteljinu čekalo više dana. Posteljina na većini kreveta u sobama L2 i L3 bila je higijenski zapuštena, a na jednom krevetu u sobi L2 posteljine nije ni bilo pa je to lice spavalo na dušeku koji je prekriven ćebetom”, stoji u mišljenju.
Savjetnici Zaštitnika su posjetom utvrdili i da je licima omogućeno tuširanje jednom sedmično, a ako okolnosti dozvole povremeno i dva puta, te da se dešava da povremeno nestane tople vode za tuširanje.
“Kapaciteti Istražnog zatvora su preopterećeni, u trenutku posjete bilo je pritvoreno 330 osoba”, navodi se u mišljenju Zaštitnika.
Slobodniji pristup telefonu/internetu
Na osnovu zatečenog stanja, Zaštitnik je dao određene preporuke Upravi za izvršenje krivičnih sankcija da, između ostalog, u sobama upodobi broj kreveta prema kvadraturi i međunarodnim minimalnim standardima i odredbama Pravilnika o bližem načinu izvršenja pritvora.
Osim toga, potrebno je obezbijediti adekvatnu ventilaciju soba, te potrebne količine posteljine kao i uslove za redovno pranje i sušenje veša, ali i higijenske pakete shodno Pravilniku svim pritvorenicima kojima je to neophodno.
U preporukama je naglašeno da se i bilo kakva ograničenja kontakata sa vanjskim svijetom, uključujući posjete, kompenzuje slobodnijim pristupom alternativnim načinima komunikacije, kao što su telefon ili komunikacija putem interneta.
Preporučeno je i da se za sve pritvorenike obezbijedi propisano trajanje šetnje na otvorenom, od najmanje dva časa dnevno, u prikladnim vremenskim intervalima.
Prilikom posjete Istražnom zatvoru savjetnici Zaštitnika ljudskih prava i sloboda utvrdili su da se propisana terapija pritvorenicima redovno dijeli, te da se po pravilu najduže čeka na specijalistički pregled kod psihijatra. Zbog toga je preporuka Zaštitnika da se razmotri potreba angažovanja dodatnog psihijatra.
“Čekanje na specijalističke preglede (osim psihijatra) u konkretnim slučajevima nije bilo nesrazmjerno duže u odnosu na opštu populaciju”, navodi se u mišljenju.
Kako se dodaje, postoji svega šest krugova za šetnju koji su u funkciji tokom čitavog dana, a umjesto propisanih dva časa, pritvorena lica provode samo jedan čas na svježem vazduhu. Utvrđeno je i da nema zastoja u snabdijevanju iz kantine.
Činjenično stanje pokazuje i da pritvorena lica sa kojima je obavljen razgovor nijesu imala primjedbe na postupanje službenika angažovanih u Istražnom zatvoru.
