Danska političarka Margret Vestager (Margrethe) dobila je drugi mandat kao evropska komesarka za zaštitu konkurencije ali će u narednih pet godina nadgledati i digitalnu politiku Evropske unije, što je upozorenje da Brisel ne odustaje od nadzora divova iz Silicijske doline, pišu svjetski mediji.
Nakon pet godina istraga i visokih novčanih kazni protiv velikih tehnoloških kompanija, drugi mandat evropske komesarke za zaštitu konkurencije koja je dobila veća ovlašćenja usmjerena na digitalnu politiku EU potvrda su da je Vestager postala jedna od najpoznatijih i najmoćnijih političarki u Evropi, ali i da borba evropskog bloka u regulaciji velikih tehnoloških kompanija tek počinje.
Drugi mandat
Imenovana po drugi put za evropskog komesara – uz zvanje izvršne potpredsjednice Evropske komisije – Margret Vestager će ostati odgovorna za pravila evropske tržišne konkurencije ali će nadgledati i digitalnu politiku Evropske unije, ističe londonski list Gardijan (The Guardian).
Danska političarka bila je jedna od najistaknutijih članica aktuelne izvršne vlasti EU ali je prepoznata i izvan Brisela, nakon što je kaznila Epl (Apple), Amazon, Gugle (Google) i Fejsbuk (Facebook). Osvojila je međunarodno priznanje – i naljutila Donalda Trampa (Trump) – kada su istrage EU utvrdile da su tehnološki giganti zloupotrijebili svoje tržišne moći ili da nisu plaćali porez. “Vaša poreska dama, ona stvarno mrzi SAD”, rekao je Tramp 2018. godine.
U prošlogodišnjem intervjuu za Gardijan, Vestager je opisala kako se plaši da tehnologija može “deaktivirati demokratiju” dok se ljudi povlače u svoje privatne infromacione balone.
Njeno imenovanje najavila je predsjednica Evropske komisije Ursula fon der Lajen (Ursula von der Leyen) koja je izjavila kako Evropa mora uhvatiti korak s nekim aspektima digitalne tehnologije – maksimalno iskoristiti vještačku inteligenciju, poboljšati sajber bezbjednost i naporno raditi na tehnološkom suverenitetu. Nova Komisija trebalo bi da stupi na dužnost 1. novembra i mora je potvrditi Evropski parlament, podsjeća britanski list.
Neprijatelj Silicijumske doline
Šefica za zaštitu konkurencije u Evropskoj uniji dobija novi mandat – s proširenim ovlašćenjima – što je potez koji podvlači da borba evropskog bloka u regulaciji velikih tehnoloških kompanija tek počinje, ocjenjuje Vašington post (The Washington Post).
Otkako je preuzela dužnost 2014. godine, Vestager je stekla reputaciju neprijateljice Silicijumske doline zbog niza teških izvršnih odluka protiv tehnoloških firmi – pobijedila je Gugl koji je morao platiti novčanu kaznu od 8,25 milijardi eura zbog zloupotrebe monopolskog položaja svog pretraživača, ilegalnih radnji sa operativnim sistemom Android i zloupotreba prilikom reklamiranja.
Rezultat koji Vestager voli naglašavati odnosi se na slučaj Android – gdje je Gugl morao napraviti izmjene tako da korisnici pametnih telefona u EU mogu birati pretraživače i tražilice. Takođe je, ukazuje Vašington post, naložila Eplu da plati do 13 milijardi eura zaostalih poreza Irskoj, nakon čega je Tramp nazvao “poreskom damom”.
Ovog ljeta Vestager je preduzela akciju protiv još dvije američke tehnološke kompanije, navodi vašingtonski list. Kaznila je američkog proizvođača čipova Kvalkom (Qualcomm) sa 271 milion dolara, optuživši ga za “predatorsko određivanje cijena” kako bi istjerali konkurenta s tržišta prije gotovo deset godina. Otvorila je službenu istragu o tome koristi li Amazon podatke nezvisnih trgovaca kako bi stekao nepravednu prednost nad trgovcem treće strane. Takođe, nedavno je izjavila da trenutno prati nove usluge i prije njihovog uvođenja, odnosno da pažljivo razmatra libru – novu digitalnu valutu Fejsbuka.
Njene akcije su, ukazuje Vašington post, možda nadahnule američke vlasti – koje su donedavno dizale ruke od velikih tehnoloških kompanija – da prošle sedmice otvore istrage u Guglu zbog navodnog “potencijalnog monopolističkog ponašanja” i dominacije Fejsbuka na tržištu. Mjesecima ranije, američko Ministarstvo pravde otvorilo je vlastitu istragu o velikim tehnoloških kompanija.
Nova ovlašćenja – jača nego ikad
Imenovanjem za izvršnu potpredsjednicu Evropske komisije za digitalni razvoj i za komesara za zaštitu konkurencije, Vestager dobija moć upravljanja širom evropskom politikom na digitalnom frontu – što će je sigurno vratiti na pravac u kojem će se sudarati s najmoćnijim divovima iz Silicijumske doline, piše portal Politiko (Politico).
Nakon što je od velikih tehnoloških kompanija zahtijevala milijarde eura novčanih kazni, Vestager će sada biti zadužena za preuređenje načina na koji EU uređuju digitalni svijet, te će, prema riječima nove predsjednice Komisije, raditi zajedno “s unutrašnjim tržištem, inovacijama i mladima, saobraćajem, zdravstvom i pravosuđem”.
Prema navodima Evropske komisije, Vestager će biti zadužena i za nadzor nad sveobuhvatnom sajber sigurnošću, industrijskom politikom i politikama velikih podataka, kao i za koordinisanje stava Evrope u pogledu oporezivanja digitalnih kompanija, što je, prema ocjeni Politika, signal da EU želi koordinisati ili čak objediniti nadgledanje nad prethodno odvojenim područjima djelovanja.
Vestager će sada morati da ograniči tehnološku dominaciju istovremeno gurajući Evropu na čelo digitalne regulacije – u vrijeme kada SAD i nekoliko zemalja Azije počinju da preispituju svoj pristup regulaciji s ciljem pridruživanja industrijskoj politici, zaštiti konkurencije i potrošača, ocjenjuje Politiko.
Takođe, Vestager će biti zadužena da regiju “prilagodi digitalnom dobu” širokom odgovornošću koja odražava trenutni prioritet Komisije za jačanje tehnološke moći Evrope – područje gdje blok zaostaje za Kinom i SAD-om i gdje su rivalstva među državama članicama često otežavala da Evropa govori jednim glasom. Ipak, zaključuje politički portal, proširena ovlašćenja koje je Vestagerova dobila zapravo su potvrda da je trenutni sistem digitalne regulacije propao.
Insipracija za političku TV seriju
Odluka predstojeće predsjednice Evropske komisije da zadrži Vestager kao komesarku za zaštitu konkurencije – istovremeno joj dajući širi portfelj za donošenje pravila koja se odnose na digitalnu politiku EU – zapravo je upozorenje da Brisel ne odustaje od nadzora velikih tehnoloških kompanija, ocjenjuje Volstrit žurnal (The Wall Street Journal).
Činjenica da bi trebala postati jedna od tri izvršna zamjenika ili potpredsjednika Ursule fon der Lejen, dala bi Vestager dodatnu snagu u raspravama o Evropskoj komisiji. Njena kancelarija je zadužena da donese novu regulaciju o vještaćkoj inteligenciji do početka sljedeće godine, kao i da unaprijedi pravila o odgovornosti i bezbjednosti evropskog bloka za digitalne platforme.
Vestager, 51-godišnja danska političarka, za koju zvaničnici kažu da tokom diskusija često izvlači svoje igle za pletenje, prvo se istakla kao ministrica ekonomije u Danskoj, gdje je preuzela vodeću ulogu u Evropi za vrijeme finansijske krize. Ekonomistkinja po struci koja dobro poznaje danski višestranački sistem, Margret Vestager je bila inspiracija za TV političku dramsku seriju u svojoj domovini.
Ona će sada ostati javno lice novih evropskih nadzora velikih tehnologija. Prijetnja od pojačane regulacije u Briselu, a u novije vrijeme i u Vašingtonu, pojavila se kao ključno pitanje s kojim su suočeni zapadni tehnološki divovi, kojima dominiraju američke kompanije.
Posmatrači industrije upozorili su tehničke divove da se pripreme za više evropskog nadzora pod vodstvom Margret Vestager koju su ranije napadale administracije i Obame i Trampa i koja ostaje najbolji evropski policajac za zaštitu konkurencije, napisao je Volstrit žurnal.
Digitalni car EU
U posljednjih pet godina Vestager je bila bič u Silicijskoj dolini, naplativši milijarde eura novčanih kazni i pokrećući istrage protiv Gugla, Epla i Fejsbuka zbog kršenja antimonopolskih zakona i nanošenja štete potrošačima. Sada je preuzela više moći nego ikad proširivši svoj portfelj i time postala ekvivalent digitalnom caru Evropske unije, napisao je Njujork tajms (The New York Times).
“Margret Vestager biće najmoćniji regulator tehnoloških divova na planeti”, rekao je Tomas Vindž (Thomas Vinje), jedan od najiskusnijih stručnjaka u oblasti antimonopolskog prava. “Ona će imati više uticaja nego bilo ko drugi na svijetu.”
Bolji status Vestager odražava ambiciju Evropske unije da postane najaktivniji tehnološki regulator u svijetu, stvarajući dalekosežnu ulogu za sebe u globalnoj ekonomiji. Evropski zvaničnici to vide kao mogućnost da postanu svjetski regulator od povjerenja, pogotovo jer su njihove američke kolege kritikovane zbog toga što čine premalo.
Osim divova iz Silicijske doline, Vestager će nadgledati tehnički težak i politički kontroverzan razvoj događaja o 5G tehnologiji širom Evropske unije, gdje je kineski proizvođač Huavej (Huawei) – uprkos tome što je u SAD zabranjen – i dalje moćan igrač. Njeno će osoblje takođe biti na čelu pomnog proučavanja napora na kibernetičkoj bezbjednosti diljem bloka i njegovih pola milijarde građana.
No, ne misle svi da je veća regulacija svijeta tehnologija dobra ideja, ukazuje Njujork tajms prenoseći izjavu Džoa Kenedija (Joe Kennedy) stručnjaka za informacionu tehnologiju i inovacije iz istraživačkog centra u Vašingtonu koji kaže da se evropska komesarka zalaže za oštrije regulacije tehnološke industrije s obje strane Atlantika i da postoji velika opasnost “od prevelike regulacije, a ne od podregulacije”.
