Dr Čedomir Bogićević prometej crnogorskog kulturnog identiteta

Piše,
Božidar Proročić

Crna Gora kao država kroz svoju dugu i bogatu istoriju dala je mnogobrojne naučnike, istraživače, pravnike, pisce, pjesnike, državnike, vladare koji su ostavili svoj izuzetan stvaralački opus i trag na crnogorskoj društvenoj, kulturnoj, istorijskoj i političkoj mapi. Jedan od takvih izuzetnih poslenika javne riječi koji i danas u svojoj sedmoj deceniji stvara je dr Čedomir Bogćević. Bogata bibliografija ovog naučnika, pravnika, istoričara, filozofa na najljepši način odslikava nam svu intelektulanu snagu ovog erudite prometejskog duha i veličinu njegove filozofske misli.

Čedomir Bogićević rođen je 07. 12. 1950. godine u selu Bogićevići, Danilovgrad. Osnovno školovanje završava u Slapu na Zeti, gimnaziju u Titogradu (1970) a Pravni fakultet Univerziteta u Beogradu 1984, na kojem je, nakon poslijediplomskih studija stekao magistraturu i odbranio doktorsku disertaciju u oblasti pravnih nauka. Pravosudni ispit položio je 1981.

Objavio je 20 knjiga i preko 250 naučnih i stručnih članaka, ogleda, rasprava i studija iz filozofije prava, opšte pravne teorije, socijalne filozofije, crnogorske državno-pravne istorije, velikog broja posebnih pravnih oblasti, kao i veliki broj publicističkih radova, eseja, prikaza, recenzija i komentara iz oblasti nauke, etike, kulture, književnosti, sociologije i tradicije. Bio je glavni i odgovorni urednik časopisa za pravnu teoriju i praksu “Pravni zbornik” (1994-2004) Udruženja pravnika Crne Gore, jednog od rijetkih strukovnih organizacija NVO sektora koji ima osamdesetogodišnju tradiciju, a koje je odigralo veliku državotvornu ulogu u promociji konstitucionalne, jurističke I filozofsko-pravne kulture crnogorske nezavisnosti.

Bio je potpredśednik Udruženja pravnika Crne Gore i clan najviše ex – jugoslovenske asocijacije u oblasti pravne nauke I struke, te istovremeno član rukovodnih tijela mnogih specijalističkih asocijacija iz različitih oblasti jurističke kulture na eks jugoslovenskom nivou u oblasti filozofije prava, sociologije prava, radnog prava, socijalnog prava, privrednog prava I drugih. Član je mnogih redakcija, naučnih časopisa i druge periodike u oblasti društvenih i humanističkih nauka, te član savjeta mnogih pravnih fakulteta i drugih humanističkih studija.

Završio Pješadijsku školu rezervnih oficira i specijalistički studij – Međunarodno humanitarno pravo, kao i brojna specijalistička usavršavanja u oblasti praktične jurisprudencije u organizaciji Savjeta Evrope i Američkog udruženja pravnika (ABA), a bio je naučni predstavnik Crne Gore na Međunardnoj naučnoj konferenciji u Vašingtonu 2002. godine na temu Komunikacije i ljudska prava – kojom prilikom je imao čast da pośeti Vrhovni sud SAD. Povodom šezdesetog rođendana (2011) Nacionalna biblioteka Crne Gore, na Cetinju, priredila mu Biobibliografiju (autori: M. Milović i V. Tatar) koja je u tom trenutku brojala 730 bibliografskih jedinica. Član je Matice Crnogorske – đe je bio član Suda časti, Matice Muslimanske, član Odbora za pravne i političke nauke CANU, član Senata DANU, počasni clan Crnogorske asocijacije “Korijeni”.

Za ovu priliku izdvajamo: Pravo na slobodu, Institucije službeničkog prava, Država i sloboda rada, Pravo socijalne integracije, Heroida crnogorska – prilozi crnogorskoj državno pravnoj istoriji, Istorija crnogroskog sudstva, Crnogorski istorijski-pravni rječnik (nagradu Izdavački poduhvat na Međunarodnom sajmu knjiga u Podgorici, 2010.), Petar II Petrović Njegoš kao državnik i državni reformator (I svezak) – Njegoševa filozofija pravde (II svezak) i Sula Radov – Evropski racionalizam i crnogorsko običajno pravo. Zajedno je ukoautorstvu s akademikom Vukićem Pulevićem sačinio mogorafiju retrospektivne naučno-kulturne uzajmnosti Crna Gora i Hrvatska kroz galerijsku povjesnicu likova, a sa prof. dr Ristom Kilibardom knjigu Crna Gora – sa sobom. Biran za predavača na Univerzitetu Crne Gore – Fakultet dramskih umjetnosti I Ekonomski fakultet. Učesnik je i podnosilac referata na mnogim međunarodnim i nacionalnim naučnim konferencijama, simpozijumima i savjetovanjima.

Govori ruski i italijanski. Odlikovan Medaljom rada Predsjedništva SFRJ, Nagradom Deveti decembar Opštine Danilovgrad, Poveljom Udruženja pravnika Crne Gore i najvišom naučnom nagradom ove strukovne organizacije – Nagrada akademik “Mijat Šuković”,, koja se dodjeljuje jednom u pet godina i koja po značaju ravna nacionalnoj državnoj nagradi u oblasti struke. Između ostalih dužnosti bio je savjetnik Suda udruženog rada Crne Gore, sudija Osnovnog suda udruženog rada u Titogradu, sekretar za društvene djelatnosti Titograda, zamjenik, a potom savjetnik ministra rada i socijalne politike, sekretar Ministarstva Pravde (1995-1997) đe je pokrenuo inicijativu za obilježavanje 200-godišnjice prvog pisanog pravnog spomenika ,,Stega” I bitaka na Martinićima i Krusima (1796-1996) što je bio vjetar u jedra crnogorske nezavisnosti, i sudija Vrhovnog suda Crne Gore, sa koje pozicije po svom zahtjevu odlazi tri godine u prijevremenu mirovinu.

Antičkih i filozofskih crnogorskih fenomena koji su u vremenu svoga nastanka i djelovanja bili u civilizacijskom smislu čak i ispred rješenja u mnogim velikim evropkim državama.

Dr Čedomir Bogićević i danas u vremenu kada se Crna Gora nalazi na putu evropskih integracija predstavlja izuzetnog stvaraoca čijom zaslugom i naučnim radovima smo bliže Evropi a samim tim i nacionalnom crnogorskom identitetu. Od mnoštva naučnih radova i publikacija posebno izdvajam knjigu dr Čedomira Bogićevića posvećenu Petru II Petroviću Njegošu – “Petar II Petrović Njegoš kao državnik i reformator ” i “Njegoševa filozofija pravde.” U ovim svojim djelima dr Bogićević na izuzetan naučno-istraživački način prezentuje ulogu Njegoša u stvaranju i formiranju savremene (moderne) crnogorske države ali prezentuje i snagu njegove filozofsko-etičke misli vremena u kom je živio. Takođe treba posebno istaći i ,,Crnogorski pravno istorijski rječnik” prvi i jedini takve vrste kod nas kapitalno djelo i plod višedecenijskog rada.

Knjiga „Istorija crnogorskog sudstva” dr Čedomira Bogićevića objavljena je na Dan crnogorskog sudstva, a pisana je u čast 211 godina od donošenja Zakonika Obščega Crnogorskoga i Brdskog i obrazovanja prvog centralnog državnog suda – Praviteljstva suda Crnogorskoga i Brdskoga, te 130 godina od Velikih državnih reformi i osnivanja Velikoga Suda.

“Istorija crnogorskog sudstva, kao najljepši dragulj državno-pravne istorije, čini zlatnu granu semantičkog bića crnogorskog duha izraslu na pravdi i pravici, mudroj I zadatoj riječi, bistroj pameti, poštenom i hrabrom srcu, što oblikovaše čudesne i jedinstvene čojske zakone, zasnovane na ljudskom dostojanstvu i u adete crnih brda upisaše regule kojima pravo iz morala proističe”, zapisao je dr Bogićević.

Pisati o nauci je, sa jezičke, filozofske, i stilske misli je izuzetno teško dr Bogićević je to u svojim djelima uspio poput poznatih naučnika (Ričarda Dokinsa ili recimo Karla Sejgana). On se u svojim djelima obraća ne samo čitaocu već ljudima koji su inteligentni, ali i istručni u nekim drugim naučnim disciplinama. Ovakavi naučni pristup je sami spoj između naučnika i šire publike.

Autorova pravna, naučna, istorijska, filozofska vizura je jeinstvena autentična. Bogićević nam u svojim djelima objašnjava suštinske ideje izložene u svakom od tih djela, opisuje kako su nastala, kao i njihovo mjesto i ulogu i značaj u okviru pravne, istorijske ali i filozofske tradicije, i misli I sve to povezuje sa životom i mišljenjem samog pisca. Apsolutna i nesporna karakteristika radova Bogićevića je njegova suštinska potreba da, prepuštajući činjenice nauci, uvjek govori o čovjeku i njegovim vrijednostima kroz prizmu naučne misli. Postoji puna srazmjernost između naučnikovog životnog iskustva i psihološko-filozofske istančanosti koja ga krasi. Njegov naučni opseg je “teški put” na samo-otkrivanje i samopotvrđivanje individualnosti, istovremeno težeći integralnom sagledavanju svijeta.

U knjigama su prezentovani visoka stilska vrijednost nauke, prava, istorije, filozofije i jezika, precizna emocija, analitička misao koja je povezana sa autentičnim crnogorskim identitetom i njegovo razvijanje kroz ukupan istorijski proces.

Dr Čedomir Bogićević će i dalje istrajavati da daje svoj ukupan doprinos nauci i biti jedan od nespornih autoriteta savremene crnogrske misli i njenog (crnogorskog) istoriskog bića.