Sveti Leonard Koen, zaštitnik Montreala

Piše
Den Bilefski

U osmougaonoj prostoriji Muzeja savremene umjetnosti Montreala, jedan posjetilac kao u transu pjevuši pjesmu Leonarda Koena “Hallelujah” dok na digitalnom displeju stoji broj 631. Toliko ljudi na planeti u tom trenutku strimuje Koenovu verziju ove pjesme i svaku predstavlja snimljen glas koji pevuši pjesmu.

U blizini je Bar Suzan, novi kafić nazvan po jednoj od Koenovih najpoznatijih muza i pjesama. Olivije Farli, vlasnik, kaže da je izabrao ime jer su “svi u Montrealu ponosni na Leonarda Koena – Francuzi, Englezi, on je ovdje svetinja”.

Tu je onda i ogroman, živopisan mural na devet spratova visokoj zgradi u Plato-Mon-Rojal kvartu. Svakog dana veliki broj ljudi dolazi da vidi portret Koena koji ih gleda ispod fedore. Drugi, još veći Koenov mural nalazi se u samom centru grada.

Montreal je zaluđen Leonardom Koenom. Više od godinu dana od kako je ovaj pjesnik, pisac i kantautor umro u 82. godini, postao je neka vrsta urbanog proroka u ovom gradu. Tu je izložba o njegovom životu i radu “Leonard Koen: Pukotina u svemu”. Koenovi fanovi odlaze u kafanu Moišes da bi probali njegove omiljene jagneće kotlete.

U panteonu kulturnih figura Montreala, Koen zauzima istaknuto mjesto. Ali kao što i pristaje duhovnom čovjeku čija umjetnost je obilježena judaizmom, katoličanstvom i budizmom, Koen izaziva toliko obožavanja da se to graniči sa mesijanstvom.

Gideon Celermejer, pjevač u Šar Hasomajim sinagogi gdje je Koen nekada proslavio svoju bar micvu, kaže da su liturgijske melodije nejgovog djetinjstva dale Koenu utjehu kada je bolovao od raka. Sahranjen je na groblju sinagoge pored tri generacije svoje porodice.

“Do Koenovog groba uvijek vode stope, bez obzira na visinu snega”, kaže Celermejer.

Endru Mekliland, poznat i kao Lil Endi, kantri pjevač kaže da je poštovanje prema Koenu preralso u pravu maniju. Nedavno je sa grupom pjevača izveo sve numere sa albuma “The Future” (1992) jednog od Koenovih najdirljivijih i najpromišljenijih albuma. Publika ostarelih hipika i dvadesetogodišnjih hipstera na rasprodatom koncertu u Gesu dvorani slušala je koncert.

U ponekad podeljenom gradu anglofonskg mentaliteta i frankofone većine, Klilan navodi da je Koen u smrti kao i u životu bio “sekularni svetac zaštitnik iza koga svi mogu da stanu”.

Koenove neraskidive veze sa Montrealom su u januaru ojačane kada je posthumno dobio Gremiija za “You Want It Darker” mračno elegičnu pesmu koju je pjevao uz pratnju Šar Hašomajim hora.

Poštovanje prema Koenu krešendo dobija u muzeju i video instalaciji na više kanala južnoafričke umjetnice Kendis Breic gdje 18 starijih muškaraca istoremeno pjeva Koenov povratnički album “I’m Your Man” uz pratnju hora iz sinagoge. Dok se individualno snimljeni glasovi spajaju a muškarci plešu, njišu se ili plaču, izraz ove ostarele muževnosti i popularnosti je istovremeno komičan i dirljiv.

Kulturna fiksacija na Koena odražava čovjeka koji je volio što je dio gradskog književnog i umjetničkog poodzemlja. Rođen 1934. u bogatoj jevrejskoj porodici, Koen se spustio sa brda rafiniranog kvarta Vestmaunt da bi svirao kantri muziku u žestokim barovima centra Montreala kada je bio tinejdžer. Psotoa je dio avangardnog književnog kruga Montreala i recitovao je svoju poeziju u džez klubovima.

Iako je živio i u Njujorku, Londonu, na grčkom ostrvu Hidra i Los Anđelesu, Koen je govorio da se “vraća Montrealu da bi obnovio svoju neurozu”.

Živio je na Plato-Mon-rojalu, u blizini Bulevara Sen Loren, živoj imigrantskoj ulici gdje je omiljena zabava lokalaca bila posmatranje Koena.

Edard Singer, 71-godišnji penzionisani biznismen napisao je roman zasnovan na Koenovoj pjesmi “Suzanne” i na svom stolu ima fotošopiranu fotografiju sebe i svog idola.

“Bio je jedinstven, Jevrejin iz anglo zajednice u Montrealu koga je zavolio cio svijet. Neki se pitaju šta bi Isus uradio. Ja se pitam šta bi Leonard uradio”, rekao je Singer.