Crnogorski romantik britanskog empirizma

U Dvorcu kralja Nikole nedavno je promovisana knjiga dr Gorana Sekulovića “Jovan Džon Plamenac-crnogorski romantik britanskog empirizma”, o ličnosti koja se smatra jedinim autorom svjetskog renomea iz Crne Gore u oblasti političke filozofije i istorije političke teorije. Knjigu je izdala Dukljanska akademija nauka i umjetnosti, a na promociji su govorili dr Branislav Marović-istoričar i politikolog Ilija Kapičić.

Dr Jovan Džon Plamenac iz crmničkog sela Boljevići bio je evropski i svjetski priznati naučnik, istaknuti teoretičar društva i politike XX vijeka, profesor Univerziteta u Oxfordu, član Britanske akademije nauka, sin Petra Plamenca, nekadašnjeg ministra kraljevine Crne Gore… Uprkos tome, njegova ličnost i djelo nijesu dovoljno afirmisani i vrednovani u savremenoj istoriografiji.

“Puno je razloga za to – istorijskih, ideoloških, personalnih, egzistencijalnih, jednom riječju Jovan Džon Plamenac i njegov otac Petar – posljednji ministar vanjskih poslova u Kraljevini Crnoj Gori, paradigma su svih tragičnih dešavanja koja su zadesila Crnu Goru i Crnogorce u XX vijeku, njene podijeljenosti i brodoloma u osvitu turbulentnog vijeka, sve do XXI stoljeća, kada je obnovila svoj izgubljeni identitet i nezavisnost”, kazao je u razgovoru za Radio Bar i Bar Info dr Goran Sekulović, koji je objasnio da se ta tragičnost ogleda u tome što je njegov otac bio pripadnik zelenaškog pokreta Krsta Popovića, a Džon Plamenac član ratne Vlade Karađorđevića.

“On je čak napisao i jednu pohvalnu knjigu o Draži Mihailoviću, koje se kasnije odrekao, objašnjavajući da nije imao prave informacije, u trenutku kada su četnici tražili njegovog oca da bi ga likvidirali”, istakao je dr Sekulović.

Na pitanje što je bila osnovna teza njegove knjige autor je objasnio:

“Kao što i sam naslov govori, moja osnovna teza čita se već iz naslova – on je bio izuzetna ličnost političke i filozofske teorije Engleske, ali i Crne Gore i svijeta, ali uprkos tome što je decenijama živio u izgnanstvu, on je uvijek ostao vezan za Crnu Goru. Moj cilj je bio da na to ukažem i na našu obavezu da izvanredan opus Džona Plamenca, u evropskim i svjetskim razmjerama, istaknemo”.

“Nesumnjivo je da je multidisciplinarno djelo Jovana Džona Plamenca ostavilo značajan trag u evropskoj nauci, obrazovanju i kulturi, a dr Goran Sekulović je napisao studioznu, stručnu i temeljitu knjigu o njegovoj ličnosti i stvaralaštvu”, kazao je na promociji istoričar dr Branislav Marović.

Odrastao, vaspitavan i školovan daleko od svog zavičaja i svoje Crne Gore, ali uvijek vezan za nju, što potvrđuje i svojom posljednjom odlukom – na svom nadgrobnom spomeniku u Londonu ostavlja zapis ko je i što je, pa uz ime i prezime dodaje samo ‘Crnogorac’ i ništa više. Ovakvo iskazivanje na nadgrobnoj ploči veoma je originalno i asocijativno. Takvog čovjeka nježnih osjećanja, civilizovanog ophođenja i razgovora, mi u Crnoj Gori nijesmo poznavali. Posebna vrijednost ove knjige je što nas na to podsjeća i njena struktura, jer je dobro uspostavljena ravnoteža između opšteg i pojedinačnog, pa je tako autor Sekulović započeo svoja kazivanja o Jovanu Plamencu porodičnim porijeklom, ulogom njegovog oca Petra u istorijskim događajima početkom XX vijeka, zatim u događajima između dva svjetska rata u Drugom svjetskom ratu. Sekulović dalje analizira naučno stvaralaštvo Jovana Plamenca o političkoj teoriji i demokratiji, o kritici liberalne demokratije, anarhomarksista i akademskih skeptika, o mišljenju Plamenca o Šumpeteru kao predstavniku revizionizma, o Robertu Dalu i njegovom shvatanju demokratije, o Plamenčevom tumačenju slobode, vlasništva i funkcija države, o slobodi i vladavini zakona u složenim modernim državama, o Šarlu Monteskjeu i njegovom shvatanju vlasti, zakona i slobode, o Plamenčevom poređenju Monteskjea sa Lokom, o Lokovoj političkoj filozofiji i njegovom shvatanju slobode, vlasništva i funkcija države, o primjedbama Đovanija Sartorija Marksu i koncepciji Loka o značaju vlasništva za čovjeka i njegovu slobodu, o Plamenčevoj teoriji dualnog nacionalizma, o Plamenčevom shvatanju Marksovog pojma politike i političke teorije marksizma, o neomarksističkim idejnim konceptima, Plamenac o budućnosti, i na kraju Sekulović je dao svoje zaključke o liku i naučnom djelu Jovana Plamenca. Dakle, može se reći da autor ove knjige nije ništa zaboravio što je trebalo kazati o Jovanu i njegovom djelu”, kazao je dr Branislav Marović.

Politikolog Ilija Kapičić je naglasio da je Jovan Džon Plamenac, baveći se idejama velikih filozofa i političkih mislilaca, poput Žan Pol Sartra, izašao iz okvira etabliranog mišljenja.

“Nije dozvoljavao da ga ograničava pripadnost nekoj grupi ili obrascu mišljenja. Proučavao je sve glavne pravce i nosioce političke misli, bio kritički komentator i tumač njihovih ideja, koristio je jasne pojmove i ideje koje su opisivale društvenu stvarnost. Poznat je prvenstveno po svom djelu ‘Čovjek i društvo: Kritičko istraživanje nekih važnih društvenih i političkih teorija od Makijavelija do Marksa (1963.)’. To su, u stvari, njegova predavanja na Oxfordu posvećena idejama velikih mislilaca, sa uvodnim predavanjem. Plamenac je ova predavanja u potpunosti napisao i ispravio prije svoje smrti, a umro je 1975. godine od srčanog udara, pa su od skoro dostupna javnosti”, kazao je, između ostalog, Kapičić.

Autor knjige “Jovan Džon Plamenac – crnogorski romantik britanskog empirizma” dr Goran Sekulović pisac je brojnih studija i članaka iz filozofije literature, književne kritike i esejistike.

Promociju u Baru, opštini iz koje potiče Plamenac, organizovao je Kulturni centar, moderatorka programa bila je profesorica Mila Čordašević, upravnica barske biblioteke, a stihove Rajka Joličića o Džonu Plamencu i rodnoj Crmnici govorio je glumac Dragiša Simović.