Stevović: Zbog prekrajanja istorije smo tu gdje jesmo

Navodna zabrinutost zvaničnog Beograda, a posebno agresivna retorika dežurnog tutora Crnogoraca ministra Ivice Dačića, je dimna zavjesa iza koje se pokušava demontirati uspjeh Crne Gore u transformaciji svog društva iz mitološkog, ka građanskom konceptu moderne Evrope – kaže u intervjuu Pobjedi Nenad Stevović, politikolog i istraživač crnogorske dijaspore. Istče da ova dimna zavjesa služi da se istovremeno zbunjuje publika u Srbiji na dnevnoj bazi uz pomoć agresivne tabloidne propagande, ali i publika u Crnoj Gori, koja bi trebalo da zaključi da ima neke vatre u tom zakonu čim ima toliko dima.

“Ali, ne zaboravimo – dim kulja iz poznate, nikada zatvorene fabrike mitomanije – u kojoj se spaljuju hiljadu puta reciklirani mitovi o posebnosti jedne vjere, jedne ideje, ujedinjenju svih zemalja jednog naroda. Građani Crne Gore možda to ne vide, ali kriza u Srbiji je duboka, višedecenijska i destabilizujuća. Mjere koje preduzima vlast u Crnoj Gori da se spriječi uvoz ove krize su pravovremene i treba biti svjestan da se politička tenzija iz Beograda preliva po cijelom regionu. Na taj način se kratkoročno postiže smanjivanje tenzija u samoj Srbiji, ali se izaziva regionalna nestabilnost, a pritisak u Srbiji nakon toga ponovo raste”, kaže Stevović

Savjetnik ste Crnogorske partije za identitetska pitanja. Zašto je Crnogorska partija pristupila Vojvođanskom frontu?

Dio smo koalicije jer podržavamo euroatlanske integracije Srbije, regionalizaciju, decentralizaciju, poštovanje prava nacionalnih manjina i punu autonomiju Vojvodine. Ova koalicija hoće da u našim uslovima implementira evropska rješenja o jakim regijama i autonomiji što može da pobijedi duboku političku krizu u Srbiji i nestabilnost koja je njen vodeći ,,izvozni proizvod“ u zemlje regiona. Članice fronta potpisale su Memorandum o budućnosti Vojvodine koji promoviše ideju evropske Srbije što je i interes crnogorskog naroda, ne samo u Vojvodini već u cijeloj Srbiji. To je interes i svih gradjana Srbije, jer sadašnji centralizam i autistični sistem odlučivanja u kojem se ne zna ko je patrijarh, ko je premijer, a šta je Dodik – dovodi do nestabilnosti u zemlji. Inače za Crnogorce u Srbiji su teška vremena zbog neprijateljskog stava vladajućih krugova u Beogradu prema svemu što nosi prefiks „crnogorski“, kao i huškačke retotike u medijima protiv susjednih država. Sa druge strane u ovakvim vremenima se najbolje i vide prijatelji. Veliki Njegoš je rekao: „U dobru je lako dobar biti, na muci se poznaju junaci“. Ponosan sam što mogu reći da su u ovim teškim vremenima ti junaci lako vidljivi: prije svega potpisnici Apela 88 iz Srbije i regiona.

Na čemu posebno insistira ta nova koalicija koju osim vas čine i Lige socijaldemokrata Vojvodine, Vojvođanska partija, Demokratski savez Hrvata u Vojvodini, Alijansa vojvođanskih Rumuna, Zajedno za Vojvodinu, Liberalno – demokratski pokret Vojvodine i Foruma V-21?

Na dosljednom poštovanju principa sekularnosti u društvu i odvojenosti crkve i države. Značaj tog principa možemo vidjeti i u Crnoj Gori gdje jedna grupa vjernika pokušava da uzima sebi za pravo da upravlja državom i bira koje zakone će da poštuje, a koje neće. Crnogorska zajednica u Srbiji potpuno podržava politiku Vojvođanskog fronta za punopravno članstvo Srbije u EU i NATO, pogotovo jer je i naša matica Crna Gora u NATO i prva u redu za ulazak u EU.

Vojvodina je multikulturalna, ali želimo da joj vratimo i interkulturalnost, kao i dosljedno poštovanje kulturne autonomije nacionalnih zajednica i poštovanje propisa o službenoj upotrebi jezika i pisama – što je za crnogorsku zajednicu posebno važno imajući u vidu da nam se u opštini Vrbas krši ustavno i zakonsko pravo na korišćenje crnogorskog kao službenog jezika.

Kakvu Vojvodinu vidite u budućnosti?

Vojvodina sada ima „autonomiju“ u sjajnom pakovanju, a unutra nema ništa. Sudska, zakonodavna i izvršna vlast joj je oduzeta ,,jogurt revolucijom“ 1988. godine. To je dovelo i do ekonomskog sunovrata nekada bogate pokrajine. Hoćemo da Vojvodina dobije pun politički i ekonomski subjektivitet jer onda svi dobijamo – a ponajviše sama Srbija koja se urušava od pogubnog centralizma.

Srbija je mala država koja je uz to siromašna u evropskim razmjerama i učestvovala je direktno ili indirektno u previše ratova. Vrijeme je da prestane sa nazadovanjem.

Koga biste izdvojili na političkoj sceni Srbije danas?

Nemjerljiv je doprinos lidera LSV Nenada Čanka koji je ostao rijetki glas razuma u ovo doba ideološke kakofonije u Srbiji. Biti Vojvođanin je način života, tradicija kulture i obrazovanja, bogatstvo različitosti. To je i mikro-svijet nacija i identiteta, tijesna povezanost sa Austrougarskom tradicijom i granica sa otomanskim carstvom. To su slične vrijednosti i tradicije koje krase i našu maticu Crnu Goru. Zato se Crnogorci dobro osjećaju u Vojvodini i namjeravaju da zajedno sa ostalim sa kojima dijele iste vrijednosti odbrane njenu autonomiju od svih koji žele da umanje političku, ekonomsku i istorijsku ulogu ove pokrajine.

Da li ima mjesta za tradiciju anti-fašizma u današnjoj Srbiji?

Stevović: Crnogorska partija podržava zahtjeve Lige socijaldemokrata Vojvodine da se u osnovne i srednje škole uvede barem jedan čas nedeljno o antifašizmu i tekovinama Narodnooslobodilačke borbe. Antifašizam je stvorio modernu Srbiju, vratio subjektivitet Vojvodini, a takođe je obnovio ravnopravnost naše matice Crne Gore unutar Jugoslavije. Nema Crnogorca u Vojvodini i Srbiji koji drži do pokrajine i države u kojoj živi, i do svoje matice Crne Gore koji ne vrednuje antifašizam. Zalažemo se za zaustavljanje trenda prekrajanja istorije jer je to u interesu našeg naroda. Vidimo i na primjeru Crne Gore da je 100 godina prekrajanja istorije dovelo do konfuzije gdje se dijelovi društva upinju da nekim magijama pokušaju da zadrže monopol nad objektima koji su pripadali cijeloj Crnoj Gori i svim njenim građanima.

Nacionalizam prijetnja za region

Umjesto bavljenja Hrvatskom, Bosnom i Hercegovinom, Sjevernom Makedonijom i Crnom Gorom, Srbija mora da se okrene sebi i sopstvenom društvenom, ekonomskom i kulturnom razvoju. Demokratska i evropska Srbija može da bude samo dobar susjed i partner svima u regionu, dok će nacionalistička Srbija uvijek biti prijetnja svima u okruženju – kaže Stevović.