Preminuo Stiven Hoking

Poznati fizičar Stiven Hoking preminuo je rano jutros, u svom domu u Kembridžu, u 76. godini, saopštila je njegova porodica, javili su svjetski mediji.

“Duboko smo ožalošćeni što je naš dragi otac danas preminuo. Bio je veliki naučnik i izvanredan čovjek čiji će rad i naslijeđe dugo živjeti. Njegova hrabrost i upornost, zajedno s briljantnim umom i humorom, inspirisala su ljude širom svijeta”, poručila su Hokingova djeca Lusi, Robert i Tim.

Redovno je svrstavan među najveće svjetske intelektualce, Hoking se uprkos teškoj neurološkoj bolesti koja ga je učinila potpuno nepokretnim do mjere da je mogao komunicirati isključivo uz pomoć računarla, uspijevao baviti najvećim misterijama univerzuma postavši svojevrsnim simbolom snage ljudskoga uma i ikonom nauke.

Rođen je 8. januara 1942. u Oksfordu, na 300. godišnjicu smrti Galilea Galileija, što je volio da ističei. Otac mu je bio ljekar i stručnjak za tropske bolesti, a majka politička aktivistkinja u Liberalnoj stranci.

Završio je studije fizike na Oksfordu, a doktorsku disertaciju iz kosmologije obranio na Kembridžu. Od 1974. bio je član Kraljevskog društva iz Londona, jednog od najstarijih naučnih udruženja na svijetu, a potom profesor matematike i fizike na Lukasovoj katedri Kembridža.

Poznat je po doprinosima na poljima kosmologije i kvantne gravitacije, posebno u kontekstu crnih rupa, te popularnim pisanim djelima u kojima iznosi svoje teorije o svemiru.

Svjetsku je slavu postigao krajem ’80-ih godina prošlog vijekaa kada je izdao knjigu “Kratka istorija vremena”, koja je u rekordnim tiraža prodata širom svijeta.

“Moj cilj je jednostavan: potpuno spoznati univerzum, shvatiti zašto je to što jest i zašto uopšte postoji”, rekao je jednom prilikom.

Najpoznatiji su njegovi naučni radovi o crnim rupama, a po njemu je nazvan i fenomen “Hokingovo zračenje”. Riječ je o zračenju koje bi, prema teorijskim predviđanjima kvantne fizike, mogla emititovati crna rupa te tako gubiti energiju, tj. masu i, u načelu, ispariti.

“Crne rupe nisu tako crne kako ih prikazuju. One nisu vječne tamnice kao što se mislilo. Iz njih je moguće pobjeći pa čak možda i preskočiti u drugi univerzum. Ako se osjećate kao da ste upali u crnu rupu, ne očajavajte, postoji izlaz”, rekao je na jednom od svojih predavanja, ilustrirajući komplikovane fenomene fizike jednostavnim i svakodnevnim govorom.

Zajedno s ćerkom Lusi napisao je niz knjiga za djecu o mladom intergalaktičkom putniku Džordžu, a 2013. godine izdao je i svoje memoare “Moja kratka istorija” u kojima je opisao svoju naučnu karijeru, ali i buran privatni život i turbulentne brakove. O njemu su napisani nebrojeni novinski članci, on sam je neumorno obilazio svijet i držao predavanja, a kako je s vremenom postao i dijelom pop kulture, gostovao je i u seriji Zvjezdane staze, a njegov se lik pojavio i u crtanoj seriji Simpsonovi.

Hokingu su tešku bolest, amiotrofičnu lateralnu sklerozu (ALS), dijagnostifikovali kada je imao 21 godinu, a prognozirali su mu samo dvije godine života, što ga je bacilo u tešku depresiju, no nakon što je upoznao svoju buduću suprugu Džejn Vajld, vratila mu se životna energija te je smogao snage, doktorirao i ostvario zavidnu naučnu karijeru. Džejn mu je kasnije rodila troje djece,  ali se 1995. godineod nje  razveo i oženio Elaine Mason, s kojom je brak potrajao do 2006. godine.

Uprkos svjetskoj slavi, nije mu se pretjerano sviđalo kada bi ga upoređivali s Albertom Ajnštajnom, nazivajući takve komparacije medijskom halabukom.

“Javnost želi heroje. Ajnštajna su učinili herojem, a sada to isto pokušavaju sa mnom, ali s mnogo manje opravdanja”, rekao je svojevremno.

Ž.N.